Τη χρυσή τομή αναζητούν οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσον αφορά την επιβολή μορφολογικών κανόνων στους περίπου 13.000 μικρούς οικισμούς της χώρας (κάτω των 2.000 κατοίκων).
Η νέα πολιτική ηγεσία βρέθηκε μπροστά σε ένα δίλημμα για το εάν έπρεπε, ή όχι, να συνεχίσει την εκπόνηση των σχετικών μελετών.
Αφενός υπήρχε ένα τετελεσμένο καθώς ήδη από το 2011, το υπουργείο είχε προκηρύξει ένα πρόγραμμα 48 μελετών _ μια από τις αμφιλεγόμενες επιλογές του τότε αναπληρωτή υπουργού κ. Νίκου Σηφουνάκη _ για όλες τις περιφερειακές ενότητες της χώρας, με προϋπολογισμό περίπου 11 εκατ. ευρώ από κοινοτικούς πόρους.
Αφετέρου, οι επικρίσεις από τον επιστημονικό κόσμο της χώρας, χρόνο με τον χρόνο αυξάνονταν. Αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι θεωρούν ότι με την επιβολή μορφολογικών κανόνων επιχειρείται σημαντική καταστροφή των μικρών οικισμών. Όπως εξήγησε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε το υπουργείο, ο καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ κ. Βασίλης Γκανιάτσας «η επιβολή τους καταστρέφει την αυθεντικότητα των οικισμών, παραποιεί την ιστορία τους, αλλοιώνει τη φυσιογνωμία τους με την παρεμβολή και τελική επικράτηση κακέκτυπων παλιών μορφών και παγώνει την αναπτυξιακή τους δυναμική, μετατρέποντάς τους σε τουριστικό σκηνικό».
«Αρχιτεκτονικός ζουρλομανδύας» οι μορφολογικοί κανόνες
Ο κ. Γκανιάτσας υποστήριξε ότι επιχειρείται η επιβολή ενός «αρχιτεκτονικού ζουρλομανδύα», καθώς υποθηκεύεται η εξέλιξη των οικισμών. Όπως είπε χαρακτηριστικά «είναι σαν να επιβάλλεται copy paste στη λογοτεχνία».
Οι αρμόδιοι του υπουργείου, ζυγίζοντας τα δεδομένα, κατέληξαν ότι δεν μπορούν να διακόψουν τα συμβασιοποιημένα έργα, καθώς οι μελετητές που είχαν ήδη ξοδέψει χρόνο και χρήμα θα βρίσκονταν στον …αέρα, με κίνδυνο να ζητήσει η ΕΕ επιστροφή των κονδυλίων.
Έτσι, όπως ανάφερε η Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος κ. Ρένα Κλαμπατσέα, το υπουργείο εκτίμησε ότι δεν είναι σωστό και δίκαιο «να βάλει ένα Χ στη διαδικασία καθώς δεν θα ήταν έντιμο να σταματήσει όλη αυτή η επενδεδυμένη δουλειά».
Σήμερα οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν παραλάβει τα σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ) που προέκυψαν από 24 μελέτες, τα οποία και θα επεξεργαστούν. Η επόμενη γενιά μελετών (οι υπόλοιπες 24 μελέτες) θα προχωρήσει με νέες προδιαγραφές.
Οι μικροί οικισμοί (κάτω των 2.000 κατοίκων), στο βαθμό που δεν μιμούνται αστικά πρότυπα, σύμφωνα με τον κ. Γκανιάτσα, αποτελούν αποθετήρια και τόπους παραγωγής αρχιτεκτονικών αξιών, ως αποτέλεσμα έκφρασης τοπικών κοινωνικών αναγκών και αξιών και ως μοντέλα συμβατής ανάπτυξης με το φυσικό περιβάλλον και το πολιτισμικό τοπίο.
Με αφορμή την προκήρυξη των μελετών για την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και τη θέσπιση μορφολογικών κανόνων για τους μικρούς οικισμούς, ο σύλλογος Αρχιτεκτόνων και οι αρχιτεκτονικές σχολές κατήγγειλαν ομόφωνα τα ΠΔ που προκύπτουν από τις μελέτες διότι καταργούν την αρχιτεκτονική δημιουργία. Προτείνουν αξιολόγηση, ομαδοποίηση και κατάταξη των οικισμών, θεσμοθέτηση Γενικού Πλαισίου Δόμησης και εξειδίκευσή του ανά οικισμό με ειδικές μελέτες.
Πάντως, το υλικό των μελετών που έχουν ήδη ολοκληρωθεί δεν θα πάει χαμένο καθώς, όπως σημείωσε η κυρία Κλαμπατσέα, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός μητρώου το οποίο θα περιλαμβάνει για κάθε οικισμό στοιχεία για τη φυσιογνωμία του και αναλύσεις, τα οποία θα είναι προσβάσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο.
