Από την Κωνσταντινούπολη ως την Τζακάρτα, με φόντο βεβαίως το Παρίσι, το Ισλαμικό Κράτος κάνει αισθητή την παρουσία του πραγματοποιώντας τρομοκρατικές επιθέσεις παγκοσμίως και στέλνοντας το μήνυμα «Δεν είστε ασφαλείς πουθενά». Η επίθεση της Τρίτης στην Κωνσταντινούπολη, στην καρδιά της πιο τουριστικής περιοχής δίπλα στην Αγια-Σοφιά και το Μπλε Τζαμί, με θύματα 10 γερμανούς τουρίστες, η τέταρτη που πραγματοποιούν οι τζιχαντιστές στην Τουρκία το τελευταίο επτάμηνο, έχει ένα καινούργιο στοιχείο: τα θύματα ήταν Δυτικοί και όχι ντόπιοι.
Σε συνδυασμό με την επίθεση που πραγματοποιήθηκε στην Τζακάρτα δύο ημέρες αργότερα, της οποίας την ευθύνη έσπευσε να αναλάβει το Ισλαμικό Κράτος, εισάγει μια νέα παράμετρο –δεν είστε ασφαλείς πουθενά, από την Ευρώπη ως τη Νοτιοανατολική Ασία και όπου αλλού σας πετύχουμε –και καθιερώνει μια παλαιότερη: όπως στο Παρίσι τον Νοέμβριο και πέρυσι τον Ιανουάριο («Charlie Hebdo», εβραϊκό σουπερμάρκετ κ.τ.λ.), οι τζιχαντιστές είναι πολλοί και δρουν σχεδόν ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία –μέθοδος που τους επιτρέπει να προκαλούν τον μεγαλύτερο δυνατόν πανικό.
Οι ειδικοί στην τρομοκρατία ονομάζουν αυτό το νέο είδος των επιθέσεων «επιδρομικές τρομοκρατικές επιθέσεις με όπλα» (marauding terrorist firearms attacks ή MTFA). Οι επιθέσεις αυτού του είδους αναγκάζουν τις δυνάμεις της αστυνομίας να δράσουν γρήγορα απέναντι σε άγνωστο αριθμό οπλοφόρων που ανοίγουν πυρ στην καρδιά μιας πόλης με στόχο να σκοτώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους. Η πρόληψη τέτοιων επιθέσεων είναι δύσκολη και απαιτεί πολύ καλό συντονισμό των υπηρεσιών πληροφοριών.
Στην Τζακάρτα την Πέμπτη, η επίθεση ξεκίνησε με έξι διαδοχικές εκρήξεις βόμβας σε ένα εμπορικό κέντρο, ένα Starbucks και αλλού. Την ώρα που οι τρομαγμένοι πελάτες έτρεχαν έξω, τους περίμεναν άλλοι τζιχαντιστές με όπλα και τους πυροβολούσαν. Διαδικτυακά μέσα που πρόσκεινται στο Ισλαμικό Κράτος υποστήριξαν ότι οι επιθέσεις στην Τζακάρτα είχαν ως στόχο ξένους πολίτες.
Στην Κωνσταντινούπολη την Τρίτη, η ξεναγός του γκρουπ των Γερμανών άκουσε ένα ύποπτο «κλικ», γύρισε και είδε έναν νεαρό «με μοντέρνα ρούχα και γενάκι, που έμοιαζε Τούρκος, να τραβάει την περόνη. Φώναξα «τρέξτε μακριά» στα γερμανικά και αρχίσαμε να τρέχουμε». Αν η ξεναγός δεν ήταν τόσο παρατηρητική, τα θύματα θα ήταν περισσότερα. Ο βομβιστής ήταν ένας 28χρονος Σύρος γεννημένος στη Σαουδική Αραβία, ονόματι Ναμπίλ Φάντλι, ο οποίος είχε πάει πρόσφατα στην Τουρκία. Στις 5 Ιανουαρίου είχε καταθέσει αίτηση για άσυλο στην Κωνσταντινούπολη, είχε φωτογραφηθεί και δακτυλοσκοπηθεί και είχε λάβει βιομετρική ταυτότητα. Οι Αρχές τον ταυτοποίησαν αμέσως μέσω δαχτύλου του που βρέθηκε στο σημείο της έκρηξης. Ο Φάντλι δεν βρισκόταν σε καμία λίστα με καταζητουμένους, τουρκική ή άλλης χώρας.
Η επίθεση στην Κωνσταντινούπολη ακολούθησε επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους στο Ντιγιάρμπακιρ τον Ιούνιο (3 νεκροί), στο Σουρούτς τον Ιούλιο (34 νεκροί) και σε προεκλογική συγκέντρωση στην Αγκυρα τον Οκτώβριο (103 νεκροί) οι οποίες είχαν ως θύματα κυρίως Κούρδους. Μετά την Κωνσταντινούπολη έχει μπει οριστικό τέλος στην εποχή που η Αγκυρα διαπραγματευόταν κρυφά με το Ισλαμικό Κράτος (όπως για την απελευθέρωση των 46 υπαλλήλων και διπλωματών της τουρκικής πρεσβείας στη Μοσούλη τους οποίους είχε συλλάβει ως ομήρους το Ισλαμικό Κράτος τον Ιούνιο του 2014 και αντάλλαξε δύο μήνες αργότερα με 180 τζιχαντιστές φυλακισμένους σε τουρκικές φυλακές).
Το μήνυμα της επίθεσης ήταν πολλαπλό. Προς το τουρκικό κράτος, το οποίο αρχικά υποστήριζε ανοιχτά όσους πολεμούσαν τον Μπασάρ αλ Ασαντ και συγκαλυμμένα άφηνε όπλα και ξένους μαχητές να περνούν από την Τουρκία στο Ισλαμικό Κράτος καθώς και λαθραίο πετρέλαιο από το Ισλαμικό Κράτος στην Τουρκία αλλά το περασμένο καλοκαίρι προσχώρησε, αν και απρόθυμα, στην αμερικανική συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους. Η επίθεση πλήττει πολλαπλά την Τουρκία, με κορυφαίους τομείς τα έσοδα από τον τουρισμό (η Γερμανία τροφοδοτεί με τους περισσότερους τουρίστες την Τουρκία, παίρνοντας τη θέση της Ρωσίας ύστερα από την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις κοντά στα σύνορα με τη Συρία τον Νοέμβριο) και το γενικευμένο αίσθημα ανασφάλειας που επικρατεί πλέον στη χώρα. Η επίθεση όμως πλήττει και τη Δύση, στέλνοντας το μήνυμα ότι οι Δυτικοί μπορούν να γίνουν στόχοι σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πληρώνει τη διφορούμενη πολιτική που ακολουθούσε ως πρόσφατα όσον αφορά τη Συρία. Δεν έχει γίνει γνωστό αν ο βομβιστής της Τρίτης έφερε μαζί του τα εκρηκτικά από τη Συρία στις αρχές Ιανουαρίου ή αν τα βρήκε στην Τουρκία. Είναι γεγονός όμως ότι σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν δίκτυα τζιχαντιστών που περιλαμβάνουν βομβιστές εν υπνώσει (Τούρκος, Σύρους και άλλες εθνικότητες), στρατολογητές και άλλες ειδικότητες του «διεθνούς τζιχάντ». Ολοι αυτοί καθιστούν τη χώρα ευάλωτη στις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Γιουσούφ Κανλί, από τους κορυφαίους αρθρογράφους της εφημερίδας «Χουριέτ»
«Η απειλή απευθύνεται σε όλη την ανθρωπότητα»
Το Ισλαμικό Κράτος έχει πετύχει τους περισσότερους στόχους του στην Τουρκία, λέει στο «Βήμα» ο Γιουσούφ Κανλί, από τους κορυφαίους αρθρογράφους της εφημερίδας «Χουριέτ» στην Τουρκία.
Η επίθεση στην Κωνσταντινούπολη είχε ως στόχο το τουρκικό κράτος, πλήττοντας τον τουρισμό και την ασφάλεια, ή τους δυτικούς τουρίστες αυτούς καθαυτούς;
«Κατ’ αρχάς δεν πρέπει να αναμένουμε από τους τρομοκράτες να συμπεριφέρονται σαν λογικοί άνθρωποι. Εχουν τον δικό τους τρόπο σκέψης και ενεργούν σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες. Οι τελευταίες επιθέσεις στην Τουρκία –στο Σουρούτς, στην Αγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη –είχαν τρεις στόχους. Ο πρώτος είναι βεβαίως να προκαλέσουν πανικό στον τουρκικό λαό. Αυτό το πέτυχαν γιατί ο κόσμος πηγαίνει λιγότερο σε εμπορικά κέντρα και άλλα πολυσύχναστα μέρη, όπως είχε συμβεί και με τις προεκλογικές συγκεντρώσεις τον Νοέμβριο. Ο κόσμος δεν πήγαινε στις προεκλογικές συγκεντρώσεις γιατί είχε φοβηθεί λόγω των επιθέσεων. Δεύτερος στόχος ήταν να λάβει μέτρα η Τουρκία και να αποκτήσει προβλήματα με τους συμμάχους της –η Τουρκία καταγγέλθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λόγω των παραβιάσεων που διέπραξε. Συνεπώς και ο δεύτερος στόχος επετεύχθη. Ο τρίτος ήταν να πληγούν Δυτικοί στην Τουρκία ως μήνυμα προς τη Δύση. Και αυτός ο στόχος επετεύχθη. Μέχρι στιγμής, οι τρομοκράτες έχουν πετύχει πολλούς από τους στόχους τους στην Τουρκία».
Πώς θα μπορούσε να απαντήσει η Τουρκία στις επιθέσεις;
«Ο τουρκικός λαός έχει ευθύνες διότι, αν και γνώριζε την κατάσταση, συνέχισε να αδιαφορεί για ορισμένα ζητήματα. Για παράδειγμα, γιατί η κυβέρνηση επικεντρώνεται τόσο στα αστυνομικά μέτρα αντί να αντιμετωπίζει το πρόβλημα χωρίς να καταπατά τις δημοκρατικές ελευθερίες;
Επίσης, υπάρχουν κάμερες παντού σε ολόκληρη τη χώρα. Μας παρακολουθούν όλους κάθε λεπτό. Πώς γίνεται λοιπόν σε μια τέτοια χώρα, όπου ο Μεγάλος Αδελφός μάς παρακολουθεί αδιάκοπα, ένας τρομοκράτης να πραγματοποιεί επίθεση αυτοκτονίας στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης χωρίς να τον πάρει κανείς χαμπάρι; Υπάρχει σφάλμα, παράβλεψη των υπηρεσιών ασφαλείας».
Γιατί το Ισλαμικό Κράτος επιτίθεται στην Τουρκία ενώ ο Ερντογάν κάνει τα στραβά μάτια όταν ξένοι τζιχαντιστές και όπλα περνούν από την Τουρκία στο Ισλαμικό Κράτος;
«Επί καιρό επικρίναμε την κυβέρνηση ότι δεν έκανε αρκετά. Ηταν η εποχή που ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου υποστήριζε ότι οι τζιχαντιστές ήταν απλώς «δυσαρεστημένοι σουνίτες του Ιράκ» και επεδείκνυε κατανόηση προς αυτούς. Αλλά όταν άρχισαν να πλήττουν την Τουρκία, τον περασμένο Ιούλιο στο Σουρούτς, η κυβέρνηση συνειδητοποίησε αίφνης τις επιπτώσεις και άρχισε να κάνει κάτι. Είναι αρκετό; Οχι, αλλά έκτοτε η Τουρκία εξαπολύει επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Δεν βρίσκομαι στο πεδίο της μάχης και δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα αν εξαπολύει περισσότερες επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους ή των Κούρδων».
Η Τουρκία είναι κύριος στόχος του Ισλαμικού Κράτους;
«Ενας από τους κύριους στόχους, όπως επίσης η Γερμανία, η Βρετανία, ακόμη και η Ελλάδα. Η απειλή αυτή απευθύνεται σε όλη την ανθρωπότητα. Είναι ένας κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε όλοι, ένα ανεξέλεγκτο ζώο».
Πώς έχει επηρεαστεί η τουρκική κοινή γνώμη από τις τρομοκρατικές επιθέσεις;
«Υπάρχει αυξημένη ανησυχία για την ασφάλεια. Πολλοί αποφεύγουν τα μέρη με πολυκοσμία, προσαρμόζουν τη ζωή τους ανάλογα με την κατάσταση της ασφάλειας. Πρόκειται για μια αντιμετώπιση της καθημερινότητας με εμμονή στην ασφάλεια, την οποία απεχθάνομαι βαθιά. Ενας από τους στόχους των τρομοκρατών είναι να προκαλέσουν πανικό στους Τούρκους και οι Τούρκοι βρίσκονται σήμερα σε πανικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλοι επιθυμούν η κυβέρνηση να εφαρμόσει μια αστυνομική προσέγγιση. Ο κόσμος απαιτεί ειρήνη, τάξη και ηρεμία. Μια χώρα όπου δεν γνωρίζεις τι θα συμβεί αύριο είναι επικίνδυνη».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
