Εχω μια φίλη η οποία διδάσκει σε ΑΕΙ και όποτε μπαίνει στο αναγνωστήριο όπου «απαγορεύονται τα υγρά και τα τρόφιμα» τραβάει τα μαλλιά της βλέποντας πολλούς φοιτητές να διαβάζουν απολαμβάνοντας τον φρέντο τους, έτοιμους να τη χλευάσουν αν κάνει παρατήρηση. Αυτό, ως εικόνα, θέτει αμείλικτα ερωτήματα για τους τρόπους που δεν τους έμαθαν στο σπίτι τους. Εχω και έναν φίλο που από τότε που διδάσκει σε αποφοίτους λυκείου σκέπτεται σοβαρά να ζητήσει ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό. Δεν ευθύνονται μόνο οι αγενείς τρόποι των «παιδιών». Του είναι, επιπλέον, αδύνατον να αποδεχτεί ότι στην Ελλάδα του 2016 υπάρχει 22χρονος που δεν μπορεί να βρει σε ποιο σημείο του χάρτη βρίσκεται η Λατινική Αμερική –αληθινό περιστατικό. Και που έπειτα από σκέψη, την τοποθετεί εκεί που βρίσκεται η Νέα Ζηλανδία. «Αυτή δεν είναι, κύριε;». Τι να κάνει ο κύριος; Παίρνει υπογλώσσιο και ξεκινάει από τη Γεωγραφία της Α’ Δημοτικού: «Μάθημα πρώτο, η πατρίδα μου!».
Αυτό είναι μόνο ένα περιστατικό από τα δεκάδες που καλείται να αντιμετωπίσει, σε μία τάξη με ενηλίκους που πετούν σαΐτες, διακόπτουν το μάθημα για να πουν ανέκδοτα, «υπερηφανεύονται» για την εκκωφαντική αμορφωσιά τους. Ξέρω, δεν είναι όλα τα παιδιά έτσι (αλίμονο αν ήταν), υπάρχουν, όμως, ως φαίνεται σήμερα, πολλά παιδιά που είναι έτσι και χειρότερα. Ξέρω επίσης πως τα παιδιά προτιμούν να φλερτάρουν, να ερωτεύονται, να αλητεύουν, παρά να επενδύουν με σοβαρότητα στο μέλλον τους.
Ολα χρειάζονται, ακόμη και οι παρεκτροπές. Οταν, όμως, ο 23χρονος που ετοιμάζεται για μεταπτυχιακό λέει πως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έγινε επειδή Γερμανοί και Γάλλοι (!) ήθελαν να υποτάξουν την Ευρώπη (αληθινό περιστατικό και αυτό), τότε δεν μιλάμε για μια νεανική παρεκτροπή, αλλά για την απόλυτη αμορφωσιά. Για αυτή την αμορφωσιά, την άγνοια και την έλλειψη κοινωνικής αγωγής κουβέντιαζε μια παρέα στην οποία συμμετείχαν φίλοι εκπαιδευτικοί, άνθρωποι που αγαπούν και τη δουλειά και τους μαθητές τους. Οι οποίοι συμφώνησαν: ανάμεσά μας κυκλοφορούν όλο και περισσότεροι νέοι-τούβλα. Παιδιά χωρίς τις βασικές εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και χωρίς τους στοιχειώδεις τρόπους. Κάποιος είπε πως οι μέθοδοι διδασκαλίας δεν βοηθούν. Αλλος έριξε μέρος της ευθύνης στους γονείς που όλο και πιο σπάνια είναι δίπλα στο παιδί για να το βοηθήσουν ουσιαστικά και όχι για να το χαϊδέψουν ή να καλύψουν τις αδυναμίες του. Ακούστηκαν πολλά: Τα παιδιά δεν διαβάζουν πια εξωσχολικά βιβλία (επειδή δεν προφταίνουν ή επειδή κανένας δεν τους το μαθαίνει) και αυτό φαίνεται, παίζουν παιχνίδια που αντί να ακονίζουν το μυαλό τους, τα μαθαίνουν να ακονίζουν εικονικά μαχαίρια και να σφάζουν ζόμπι στα tablets, τους παρέχονται τα πάντα και έχουν χάσει τον ενθουσιασμό τους, παίρνουν λάθος ερεθίσματα από την κοινωνία…
Δικαιολογίες μπορείς να βρεις άφθονες. Ομως εκτός από τις ευθύνες των άλλων (εκπαιδευτικών, γονέων και κράτους), υπάρχει πάντα η προσωπική ευθύνη. Η συνειδητή απόφαση να μάθεις, να βελτιωθείς, να γίνεις καλύτερος. «Φοβάμαι πως ελάχιστοι έχουν πλέον αυτή την ανάγκη» επιμένει ο φίλος εκπαιδευτικός με το υπογλώσσιο και μου διαβάζει απόσπασμα από διαγώνισμα μαθητή του. Τρικυμία εν κρανίω! Και η αίσθηση μιας κρίσης βαθύτερης από αυτή που πλήττει τα πορτοφόλια μας. Εκπαίδευση που αντί να εμπνέει, συνθλίβει και καταθλίβει τους μαθητές. Οικογένειες που αντί να αφήσουν τα παιδιά τους να ωριμάσουν, τα προστατεύουν σε τόσο ασφυκτικό βαθμό, που δεν τα αφήνουν να μεγαλώσουν, να σταθούν στα πόδια τους. Και μια κοινωνία βαμμένη σε όλες τις αποχρώσεις του γκρίζου, να τα περιμένει έξω από τα σπίτια και τα σχολεία τους για να τους δώσει το τελειωτικό χτύπημα. Αντε μετά να βάλουν τη Λατινική Αμερική στη σωστή θέση επάνω στον χάρτη! Και να κατεβάσουν τις ποδάρες τους από τον πάγκο του αναγνωστηρίου!
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
