Ήταν ακριβώς μεσάνυχτα της τρίτης μέρας του 2016 όταν πάρκαρε στο σωστό νούμερο του δρόμου. Κοίταξε ανήσυχος γύρω του, αλλά δεν κυκλοφορούσε ψυχή τέτοια ώρα σ’ αυτό το ήρεμο παραθαλάσσιο προάστιο του Σαν Φρανσίσκο. Ξεφύσησε ανακουφισμένος: δεν θα ’θελε με τίποτε να μάθει κάποιος ανταγωνιστής του ότι «πήγε σε μάγισσες, σε χαρτορίχτρες» για να δει το μέλλον του.
Ήταν η πρώτη φορά που αποτολμούσε κάτι τέτοιο, αλλά δεν είχε πιά άλλη επιλογή. Στα τόσα χρόνια που έχτιζε μεθοδικά την καριέρα του ως «επενδυτής υψηλού ρίσκου» (venture capitalist), πρώτη φορά ένιωθε τόσο ανήμπορός να «δει» προς τα πού θα πάνε τα πράγματα. Και οι πόλεμοι που μαίνονταν ή ετοιμάζονταν στον Τρίτο Κόσμο έκαναν τους χρηματοδότες του – Ρώσους, Σαουδάραβες και Κινέζους – πιο πιεστικούς από ποτέ. Ήθελαν να τους πει πού θα τοποθετήσουν τα χρήματά τους πριν από το καλοκαίρι, αλλιώς… Σήκωσε τους ώμους του διώχνοντας το ρίγος που τον διαπέρασε. Κοίταξε για άλλη μια φορά την λιτή επιχειρηματική κάρτα που του είχε δώσει η «έμπιστη πηγή»: AΝΝ TΟΝΥ’s – Εχέμυθες προβλέψεις. Είχε τις καλύτερες συστάσεις, αλλά δεν έπαυε να είναι μια φλιτζανιού. Του ήρθε να βάλει μπρος και να γυρίσει πίσω, αλλά αν… «Στα κομμάτια!», μουρμούρισε μέσα από τα δόντια του. «Ας γίνει ό,τι γίνει» – και βγήκε από το αυτοκίνητο.
Στάθηκε μπροστά στην πόρτα και πίεσε το κουδούνι. Τίναξε την ασημοχρυσοκάστανη χαίτη του, όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να αντλήσει αυτοπεποίθηση. Το μάτι πίσω από το ηλεκτρονικό μάτι της κάμερας εισόδου κοίταξε προσεκτικά τον «άνθρωπο-φλοκάτη». Ήταν αναμφίβολα ο Γιακ Σφακ, ο θρύλος της Σίλικον Βάλεϊ. Του άνοιξε.
Εκείνος προχώρησε στον άδειο διάδρομο με τους καθρέφτες. Δεν εμφανίστηκε κανένας μπάτλερ να του πάρει το παλτό. Μόνο στο βάθος στραφτάλιαζε κάτι σαν τζάκι. Βημάτισε ως εκεί.
Ήταν ένα εντελώς γυάλινο κυλινδρικό δωμάτιο, που κρεμόταν θαρρείς πάνω από τη θάλασσα. Κοιτώντας προς τα πάνω συνειδητοποίησε πως ήταν απλώς μια υπερμεγέθης γυάλα, σαν αυτές που αποθηκεύουν οι χωριάτες το λάδι: η οροφή κατέληγε σε στόμιο μπουκαλιού, διαμέτρου καπνοδόχου. Του ήρθε να βάλει τα γέλια σκεφτόμενος το «τι ματζούνια καπνίζουν εδώ μέσα». Αλλά το γέλιο του κόπηκε όταν διέκρινε τη φιγούρα που ετοίμαζε καφέ στο τζάκι: ήταν ένας εντελώς φαλακρός τύπος – ή κουρεμένος γουλί, έστω.
«Η… Ann;», τον ρώτησε αμήχανος. Εκείνος γύρισε και τον κοίταξε χαμογελαστός. «Ο ίδιος», του απάντησε.
Τον πλησίασε κρατώντας στα χέρια του έναν αφρό υγρής σιλικόνης – σαν μαλακιά πλαστελίνη. «Το χαρμάνι του καφέ που φτιάχνω», εξήγησε, «δεν είναι εγκεκριμένο από τον κώδικα τροφίμων και ποτών της Καλιφόρνιας, οπότε…». Του πρόσφερε την σιλικόνη, ζητώντας του να την πιέσει με τα χείλια του όπως ακριβώς αν έπινε καφέ από φλιτζάνι. Το έκανε.
Το φλιτζάνι
Ο «Ann Tony’s» στράφηκε τότε προς ένα πάγκο από μπαμπού, στα αριστερά του δωματίου-γυάλας. Πάνω του είχε το τελευταίο μοντέλο υπολογιστή της Hewlett Packard – αυτό με τον σαρωτή πάνω από την οθόνη – και έναν εκτυπωτή τρισδιάστατων αντικειμένων. «Τώρα θα σου φτιάξω το προσωπικό σου φλιτζάνι», του πέταξε. Σάρωσε το εκμαγείο από την «φιλημένη σιλικόνη» και το πρόσθεσε σε ένα έτοιμο σχέδιο φλιτζανιού που περίμενε στην οθόνη. Πίεσε ένα πλήκτρο και ο εκτυπωτής άρχισε να φτύνει αλλεπάλληλα στρώματα παχύρρευστης ύλης.
Όταν τελείωσε είχε όντως διαμορφώσει ένα φλιτζάνι. Αλλά ο φαλακρός δεν το περίμενε να κρυώσει: πήρε ένα φλογοβόλο γκαζιού και άρχισε να το ψήνει περιμετρικά. «Είναι ένα νέο είδος κεραμικού», εξήγησε, «που όταν το ψήνεις γίνεται ανθεκτικότερο από ατσάλι». «Μην ψάξεις να το βρεις στο εμπόριο – δεν υπάρχει», συμπλήρωσε.
Ολοκλήρωσε την τελετουργία του τοποθετώντας πάνω στο χείλος του φλιτζανιού ένα ασημί καπάκι. Το έμπειρο μάτι του Γιακ έπιασε τις σχεδόν αδιόρατες γραμμές μιας νανο-σίτας. «Φίλτρο από ίνες γραφενίου», σκέφτηκε. Ο τύπος πραγματικά έδινε μια hi-tech παράσταση.
Σήκωσε τη γυάλα του καφέ από το τζάκι και γέμισε το φλιτζάνι ανασηκώνοντας το καπάκι γραφενίου. Του το ακούμπησε σε ένα τούρκικο τραπεζάκι από ελεφαντόδοντο, που καταμεσής του είχε έναν κουμπαρά από όνυχα. «Δωρεά στο φιλανθρωπικό ίδρυμα ANN TONEY’s», είχε σκαλισμένο πάνω του με χρυσά γράμματα. Κατάλαβε. Έβγαλε δέκα εκατοσταδόλλαρα και τα έχωσε στη σχισμή. Του είχαν πει πόσο κόστιζε η παράσταση.
Ο φαλακρός έβαλε ένα κουφέτο μαριχουάνας στο ναργιλέ του κι άρχισε να ατμίζει, ενόσω ο Γιάκ έπινε τον καφέ γουλιά-γουλιά. Ήταν αναμφίβολα ποιοτικός – μάλλον φρέσκια σοδειά Αιθιοπίας – αλλά απλός καφές φίλτρου κατά τα λοιπά.
Όταν τον τέλειωσε άφησε το φλιτζάνι, περίεργος για τη συνέχεια. Εκείνος αναποδογύρισε το φλιτζάνι, όπως ακριβώς θα έκανε και η κάθε γριούλα σε νησί του Αιγαίου. Άλλα πέντε λεπτά μαστουρώματος από το ναργιλέ πέρασαν, με την ομίχλη του κόλπου να σβήνει ένα-ένα τα άστρα πάνω από το δωμάτιο-γυάλα.
«Ξεκινάμε», του είπε τότε ο φαλακρός Ann, και ξαναναποδογύρισε το φλιτζάνι αφαιρώντας το καπάκι. Του το ’δειξε: μέσα του ασημογυάλιζε αυλακωμένη μια πάχνη από διαφανή σωματίδια, σα διαμαντόσκονη. Ο τύπος έπιασε τώρα το φλιτζάνι και με τα δυό του χέρια κι άρχισε να «διαβάζει» εμβριθώς.
Η προφητεία
«Έχεις ξανοιχτεί σε αρκετά μονοπάτια, ταυτόχρονα», του είπε. «Έχεις επενδύσει στις εύκαμπτες οργανικές οθόνες της LG, στους μικρο-ελεγκτές αυτο-κίνησης αυτοκινήτων της ATMEL, στη μηχανή αποθησαύρισης δεδομένων από υπολογιστικά νέφη της ελληνικής νεοφυούς επιχείρησης Metanautix και στο Li-Fi ασύρματης διαδικτύωσης μέσω λαμπτήρων, του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου».
Τράβηξε άλλη μια τζούρα από το ναργιλέ του, πήρε μια ανάσα και συνέχισε: «Οι πρώτες τρεις επενδύσεις πήγαν ήδη καλά: Η LG θα παρουσιάσει στη φετινή έκθεση CES 2016 οργανικές οθόνες που επιτέλους θα τυλίγονται σε ρολό, η Atmel εξαγοράσθηκε «με χρυσάφι» από τη βρετανική κατασκευάστρια αισθητήρων Dialog Semiconductor και η Microsoft αγόρασε μετά βαΐων και κλάδων τη Metanautix. Όμως, εσύ ανησυχείς για το μέλλον της ασύρματης διαδικτύωσης: να επιμείνεις στο Li-Fi ή να αλλάξεις άλογο;»
Νέα τζούρα, νέα ανάσα. «Αν έβλεπα μπροστά μου μόνο τον μισό χρόνο, θα σου έλεγα να αποτραβηχτείς από το Li-Fi και να επενδύσεις στο νέο πρότυπο Wi-Fi που ετοιμάζει η Wi-Fi Alliance, το 802.11ah HaLow. Το HaLow εκπέμπει και στα 900 MHz – ξέχωρα από τις τωρινές ζώνες των 2,4 και 5 GHz – και φθάνει σχεδόν στην διπλάσια απόσταση από το σημερινό Wi-Fi, με κατανάλωση πολύ λιγότερης ενέργειας. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι θα επιτρέπει την αυτόματη σύνδεση κάθε ψηφιακής συσκευής, ακόμη και μέσα από τοίχους, κάνοντας το «Διαδίκτυο των Πάντων» επιτέλους πραγματικότητα. Ωστόσο…», είπε τώρα ζυγιάζοντας προσεκτικά τα λόγια του, «αυτό το όνειρο θα βρεθεί, από το δεύτερο μισό του χρόνου, αντιμέτωπο με μία παγκόσμια ψηφιακή εξέγερση».
Με τη βοήθεια μίας ακόμη τζούρας εξήγησε: «Η κούρσα προς το Διαδίκτυο των Πάντων είναι στην ουσία τέσσερις μαραθώνιοι που συγκλίνουν στο ίδιο σημείο τερματισμού. Ο πρώτος είναι των πρωτοκόλλων διαδικτύωσης, όπως αυτά που ονοματίσαμε. Ο δεύτερος είναι των έξυπνων συσκευών κάθε μεγέθους, όπως τα αυτο-κινούμενα αυτοκίνητα ή τα ιπτάμενα ρομπότ. Ο τρίτος είναι της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία θα διαχειρίζεται τον απίστευτο όγκο δεδομένων που θα εκπορεύονται από όλα τα προηγούμενα. Και ο τέταρτος είναι αυτός του λογισμικού ασφάλειας που θα κληθεί να χτίσει ασπίδα προστασίας γι’ αυτόν τον υπερμεγέθη νέο κυβερνοχώρο. Στο διάβα αυτών των παράλληλων μαραθωνίων θα εμφανιστούν φέτος δύο μεγάλα εμπόδια. Το πρώτο θα προέλθει από τους πολιτικούς: Η αξιοποίηση του Διαδικτύου από τους τζιχαντιστές έχει ήδη καταρρακώσει κάθε έννοια ασφάλειας στον διαδικτυωμένο κόσμο μας. Επομένως, πολύ σύντομα οι κυβερνήσεις μας – από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ως την Κίνα – θα υλοποιήσουν αυτό που πρωτοσυζητήθηκε πέρσι: θα πάρουν στα χέρια τους κάθε κώδικα επικοινωνίας, κάθε συσκευής».
Έγλυψε τα χείλια του, κοιτάζοντας κατάματα τον συνομιλητή του. «Το επόμενο εμπόδιο θα προέλθει ακριβώς ως αντίδραση σε αυτό το νέο κύμα αστυνόμευσης. Ήδη, από τον Σεπτέμβριο 2015, δημοσιεύθηκε στη Γερμανία ένα μανιφέστο εξέγερσης κατά της υπό διαμόρφωση «παγκόσμιας ψηφιακής δικτατορίας». Και στις 2 Νοεμβρίου, στο πασίγνωστο περιοδικό Nature, εμφανίστηκε στα Αγγλικά το προοίμιο αυτής της εξέγερσης, διατυπωμένο από τον καθηγητή Υπολογιστικής Κοινωνιολογίας, Dirk Helbing, και τον ερευνητή του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ETH), Ευάγγελο Πουρνάρα. Αν διαβάσεις αυτό το κείμενο θα δεις ξεκάθαρα το επικείμενο της εξέγερσης: «Η παραδοχή ότι περισσότερα δεδομένα ισούνται με περισσότερη γνώση, δύναμη και επιτυχία δεν ευσταθεί», λέει. «Αν και ποτέ δεν είχαμε τόσες πολλές πληροφορίες, αντιμετωπίζουμε όλο και πιο επικίνδυνες παγκόσμιες απειλές, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, της ασταθούς ειρήνης και της κοινωνικο-οικονομικής αστάθειας… Περίπου το 50% των σημερινών θέσεων εργασίας θα χαθούν μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, όταν τις αναλάβουν υπολογιστές και ρομπότ. Αλλά, θα δούμε τα μακροοικονομικά οφέλη που θα δικαιολογούσαν τόσο μεγάλης κλίμακας δημιουργική καταστροφή;»
Ξερόβηξε, καθαρίζοντας το λαιμό του. «Το άλλο μεγάλο ερέθισμα που θα μετατρέψει την αγωνία σε εξέγερση είναι η σμίξη ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης. Δηλαδή, οι επιστήμονες έχουν πλέον αποσαφηνίσει το σε ποιους τομείς η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι αξεπέραστη και σε ποιους η τεχνητή αποδεικνύεται πιο παραγωγική. Έτσι, αυτό που τώρα προσπαθούν – και σταδιακά επιβάλλουν – είναι να διασυνδέσουν τη γνωστή «πληθοποριστική ανάλυση δεδομένων», που διεξάγεται από χιλιάδες μεμονωμένων χρηστών υπολογιστών (ερευνητών, κυρίως) σε όλο τον πλανήτη, με υπερυπολογιστές που τρέχουν προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης. Όταν σε αυτό το παιχνίδι μπουν οι κβαντικοί υπερυπολογιστές που τώρα δοκιμάζει η Google, τα αποτελέσματα θα είναι απίστευτα. Αλλά αυτά είναι που επίσης θα επιταχύνουν απροσμέτρητα τις εξελίξεις στην αυτοματοποίηση, άρα και στην απώλεια θέσεων εργασίας. Στο δεύτερο μισό του 2016, λοιπόν, θα αρχίσει να εκφράζεται η γενικευμένη αντίδραση των διαδικτυωμένων πολιτών, με πρώτο θύμα της οποιαδήποτε τεχνολογία θεωρηθεί στυλοβάτης της κεντρικής εξουσίας».
«Άρα… πού να επενδύσω;», τον ρώτησε ο Γιάκ. «Να επενδύσεις στα άκρα του φάσματος επιβίωσης των ανθρώπων, σε ειρήνη ή σε πόλεμο», δήλωσε με αταραξία Πυθίας ο φαλακρός.
«Δηλαδή;», έκανε ο Γιάκ με μάτι αγριεμένο.
«Δηλαδή, να επιμείνεις στο Li-Fi», απάντησε ο φαλακρός. «Οι άνθρωποι χρειάζονται την απροβλημάτιστη επικοινωνία, όπου κι αν βρίσκονται, αλλά όχι τον έλεγχο τρίτων. Το νέο πρωτόκολλο Li-Fi, που μετεξέλιξε η εσθονική νεοφυής επιχείρηση Velmenni στο Ταλίν, τρέχει ήδη με 100πλάσια ταχύτητα του τωρινού Wi-Fi. Βάλε τα λεφτά σου εκεί. Αλλά και για το ενδεχόμενο γενικευμένου πολέμου, επένδυσε στα δύο νέα πανάλαφρα και υπερανθεκτικά υλικά που θα ντύσουν τα αυριανά αεροσκάφη, πλοία και άρματα μάχης: το ατσαλο-κεραμικό με το οποίο έφτιαξα το φλιτζάνι σου και το πυριτικό μαγνησιο-καρβίδιο που μόλις εφευρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (UCLA)».
Ο Γιάκ έμεινε σιωπηλός για ένα λεπτό. Έπειτα, έβγαλε από το πορτοφόλι του άλλα δέκα εκατοσταδόλλαρα και τα έχωσε στον πέτρινο κουμπαρά.
Ο φαλακρός τον κοίταξε έκπληκτος. «Ξέρεις… δεν ωφελεί να σου διαβάσω και δεύτερο καφέ», του είπε.
«Δεν είναι για καφέ. Είναι για τ’ όνομά σου και για τη λίστα», απάντησε.
«Δεν καταλαβαίνω», έκανε ο φαλακρός.
Ο Γιάκ χαμογέλασε σαρδόνια. «Άκου», του είπε. «Ξέρω πολύ καλά γιατί κρύβεσαι πίσω από το ψευδώνυμο ANN TONY’s: το κατακάθι του καφέ που μου σέρβιρες απαρτίζεται από τα νανοσφαιρίδια που έχουν τα σαμπουάν απολέπισης και οι οδοντόκρεμες λεύκανσης. Απαγορεύονται ήδη στην Καλιφόρνια και, από σήμερα, σε όλες τις ΗΠΑ. Το θέμα όμως δεν είναι το κατά πόσον το χαρμάνι σου είναι νόμιμο. Το θέμα είναι ότι τα νανοσφαιρίδια αυτά αποκλείεται να σου προλέγουν το τεχνολογικό μέλλον. Σε πληρώνω λοιπόν διπλά για να μου λύσεις τη διπλή απορία: πώς σε λένε πραγματικά και από ποιες πηγές άντλησες τα όσα μου είπες. Σε διαβεβαιώνω πως ό,τι μου πεις θα μείνει μεταξύ μας».
Ο φαλακρός γέλασε πνιχτά και κούνησε το κεφάλι του. «Εντάξει», είπε τελικά, «μου αρέσεις. Το λοιπόν, θα σου τα πω με έναν όρο: να μου πεις κι εσύ το πραγματικό σου όνομα. Είσαι, πάντως, σίγουρα Εβραίος. Έτσι δεν είναι;»
Ήταν η σειρά του άλλου να βάλει τα γέλια. «Δεκτός ο όρος», είπε. «Ξεκίνα πρώτος».
Ο φαλακρός τράβηξε μια πραγματικά απολαυστική τζούρα από το ναργιλέ του και είπε: «Το ANN TONY’s δεν είναι ψευδώνυμο. Είναι το όνομά μου: Αντώνης. Αντώνης Λεκόπουλος. Είμαι Έλληνας. Το δικό σου τώρα».
Ο Γιάκ Σφάκ ξεκαρδίστηκε μέχρι δακρύων. Όταν κάποτε σταμάτησε, του απάντησε ήρεμα: «Γιακουμής Σφακιανάκης. Από την Κρήτη φυσικά».
Ο Antony’s έμεινε μαρμαρωμένος, με το ναργιλέ μετέωρο. Όταν συνήλθε, πήγε στον υπολογιστή του, ανέλκυσε ένα αρχείο με διαδικτυακές διευθύνσεις και το ταχυδρόμησε στο e-mail του πελάτη του. Έπειτα άνοιξε τη βιτρίνα με τα ποτά, πήρε ένα μπουκάλι τσικουδιάς και δυό ποτήρια και επέστρεψε. Κάθισε, ποτίζοντάς τα.
«Καλή μας χρονιά, πατριώτη!»
Η λίστα του ANN TONY’s
www.i4u.com/2016/01/102409/ces-2016-lg-unveils-18-inch-rollable-oled-display
https://fortune.com/2015/12/18/microsoft-metanautix-data-acquisition/
www.dialog-semiconductor.com/content/dialog-semiconductor-acquire-atmel-46-billion
https://fortune.com/2016/01/04/wifi-halow/
www.nature.com/news/society-build-digital-democracy-1.18690
www.technologyreview.com/view/538101/the-emerging-science-of-human-computation/
www.washingtonpost.com/sf/national/2015/12/27/aianxiety/
www.nytimes.com/2015/12/11/science/an-advance-in-artificial-intelligence-rivals-human-vision-abilities.html
www.iflscience.com/technology/li-fi-internet-could-be-100-times-faster-wi-fi-0
https://kfor.com/2016/01/02/president-obama-bans-microbeads/
www.sciencemag.org/content/351/6268/58
https://newsroom.ucla.edu/releases/ucla-researchers-create-exceptionally-strong-and-lightweight-new-metal
