Μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία με δράσεις που θα συμβάλουν στο «κλείσιμο του κύκλου» ζωής των προϊόντων μέσω περισσότερης ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης και θα αποφέρουν οφέλη τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η προσπάθεια θα υποστηριχθεί οικονομικά με χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, 650 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», 5,5 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία για τη διαχείριση αποβλήτων, καθώς και με επενδύσεις στην κυκλική οικονομία σε εθνικό επίπεδο.
Οι δράσεις θα στοχεύουν στη μέγιστη αξιοποίηση και χρήση όλων των πρώτων υλών, των προϊόντων και των αποβλήτων, θα εξοικονομούν ενέργεια και θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Οι προτάσεις καλύπτουν τον πλήρη κύκλο ζωής:
–από την παραγωγή και την κατανάλωση ως τη διαχείριση των αποβλήτων και την αγορά δευτερογενών πρώτων υλών.
Το σχέδιο εκπονήθηκε από μια βασική ομάδα έργου, της οποίας προεδρεύουν από κοινού ο πρώτος αντιπρόεδρος Frans Timmermans και ο αντιπρόεδρος Jyrki Katainen σε στενή συνεργασία με τους επιτρόπους Karmenu Vella και Elzbieta Bienkowska. Πολλοί άλλοι επίτροποι συμμετείχαν στην προετοιμασία της δέσμης μέτρων και συνέβαλαν στον προσδιορισμό των πλέον αποτελεσματικών εργαλείων, καλύπτοντας ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής.
Ο πρώτος αντιπρόεδρος κ. Frans Timmermans, υπεύθυνος για τη βιώσιμη ανάπτυξη, δήλωσε:
«Ο πλανήτης και η οικονομία μας δεν μπορούν να επιβιώσουν αν συνεχίσουμε με την ίδια προσέγγιση όσον αφορά τον τρόπο που παίρνουμε τις πρώτες ύλες, παράγουμε προϊόντα, τα χρησιμοποιούμε και τα πετάμε. Πρέπει να διαφυλάσσουμε τους πολύτιμους πόρους και να αξιοποιούμε πλήρως όλη την οικονομική αξία που ενέχουν. Η κυκλική οικονομία έχει να κάνει με τη μείωση των αποβλήτων και την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά έχει να κάνει και με τη ριζική μετατροπή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ολόκληρη η οικονομία μας. Επανεξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε, εργαζόμαστε και αγοράζουμε, μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας. Η δέσμη μέτρων σκιαγραφεί μια αξιόπιστη και φιλόδοξη διαδικασία για καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων στην Ευρώπη με δράσεις στήριξης που καλύπτουν τον πλήρη κύκλο ζωής του προϊόντος. Αυτός ο συνδυασμός έξυπνης νομοθεσίας και κινήτρων σε επίπεδο ΕΕ θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, καθώς και τις εθνικές και τοπικές αρχές, να προωθήσουν τη μετατροπή αυτή».
Ο κ. Jyrki Katainen, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, δήλωσε:
«Οι εν λόγω προτάσεις στέλνουν ένα θετικό μήνυμα σε αυτούς που επιθυμούν να επενδύσουν στην κυκλική οικονομία. Σήμερα λέμε ότι η Ευρώπη είναι ο καλύτερος τόπος για την ανάπτυξη βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον επιχειρήσεων. Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία έχει να κάνει με την αναδιαμόρφωση της οικονομίας της αγοράς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας. Αν μπορούμε να είμαστε πιο αποδοτικοί από πλευράς πόρων και να μειώσουμε την εξάρτησή μας από περιορισμένες πρώτες ύλες, μπορούμε να αναπτύξουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».
Τα μέτρα της ΕΕ
Η κυκλική οικονομία έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, με την παράλληλη διαφύλαξη των πολύτιμων και ολοένα πιο σπάνιων πόρων, μειώνοντας τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της χρήσης πόρων και προσδίδοντας νέα αξία στα απόβλητα. Καθορίζονται επίσης τομεακά μέτρα, καθώς και πρότυπα ποιότητας για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες. Οι βασικές δράσεις που θα υλοποιηθούν από την Επιτροπή, κατά την τρέχουσα θητεία της, περιλαμβάνουν:
- Χρηματοδότηση ύψους άνω των 650 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και 5,5 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία.
- Δράσεις για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων οι οποίες περιλαμβάνουν μια κοινή μεθοδολογία μέτρησης, βελτιωμένη επισήμανση της ημερομηνίας και εργαλεία για την επίτευξη του στόχου βιώσιμης ανάπτυξης για μείωση των απορριμμάτων τροφίμων κατά το ήμισυ ως το 2030.
- Ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για δευτερογενείς πρώτες ύλες, προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά.
- Μέτρα στο πρόγραμμα εργασίας για τον οικολογικό σχεδιασμό 2015-2017 για την προώθηση της επισκευασιμότητας, της ανθεκτικότητας και της ανακυκλωσιμότητας των προϊόντων, πέραν της ενεργειακής απόδοσης.
- Αναθεώρηση του κανονισμού για τα λιπάσματα, προκειμένου να διευκολυνθεί η αναγνώριση των οργανικών και παραγομένων από απόβλητα λιπασμάτων στην ενιαία αγορά και να υποστηριχθεί ο ρόλος των βιολογικών θρεπτικών συστατικών.
- Στρατηγική για τις πλαστικές ύλες στην κυκλική οικονομία, για την αντιμετώπιση ζητημάτων όσον αφορά την ανακυκλωσιμότητα, τη βιοαποδομησιμότητα, την παρουσία επικίνδυνων ουσιών στα πλαστικά, καθώς και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης για σημαντική μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων.
- Σειρά δράσεων για την επαναχρησιμοποίηση του νερού.
Οι στόχοι
Η αναθεωρημένη νομοθετική πρόταση σχετικά με τα απόβλητα θέτει σαφείς στόχους για τη μείωση των αποβλήτων και την ανακύκλωση.
Τα βασικά στοιχεία είναι τα εξής:
- Κοινός στόχος για όλη την ΕΕ για την ανακύκλωση του 65% των αστικών αποβλήτων ως το 2030.
- Κοινός στόχος για όλη την ΕΕ για την ανακύκλωση του 75% των απορριμμάτων συσκευασίας ως το 2030.
- Δεσμευτικός στόχος σχετικά με την υγειονομική ταφή για τη μείωση της υγειονομικής ταφής απορριμμάτων στο 10% κατά το μέγιστο όλων των αποβλήτων ως το 2030.
- Απαγόρευση της υγειονομικής ταφής των χωριστά συλλεγόμενων αποβλήτων.
- Προώθηση οικονομικών μέσων για την αποθάρρυνση της υγειονομικής ταφής.
- Συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση της βιομηχανικής «συμβίωσης» (industrial symbiosis), δηλαδή τη μετατροπή ενός υποπροϊόντος μιας βιομηχανίας σε πρώτη ύλη μιας άλλης βιομηχανίας.
HeliosPlus
