Επανυπολογισμός συντάξεων και 50% ποσοστό αναπλήρωσης

Ανατροπές παντού επέρχονται με το σχέδιο της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος το οποίο έχει τεθεί στο «μικροσκόπιο» των εκπροσώπων των δανειστών και αναμένεται να είναι το επόμενο κρίσιμο νομοσχέδιο που θα έλθει στη Βουλή.

Με το σχέδιο της ασφαλιστικής αναθεώρησης, το οποίο αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής», τίθεται εν αμφιβόλω το σύνολο των χορηγούμενων συντάξεων, επανασχεδιάζεται ο τρόπος υπολογισμού των νέων συντάξεων, ενοποιούνται πλήρως τα υφιστάμενα ταμεία, επέρχονται αλλαγές (αυξήσεις αλλά και μειώσεις) με τις ενιαίες εισφορές για όλους, καθιερώνεται παντού η «εθνική σύνταξη» ύψους 384 ευρώ, ενώ μειώνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης για το αναλογικό τμήμα της σύνταξης.

Κεντρική επιδίωξη του συνόλου των μέτρων που περιλαμβάνει το κυβερνητικό σχέδιο και στην οποία στηρίχθηκε η διαμόρφωσή τους αλλά και η «κοστολόγηση» της τελικής πρότασης είναι η μείωση της δαπάνης που καταβάλλει ο κρατικός προϋπολογισμός για συντάξεις από το 9% του ΑΕΠ σήμερα στο 6% ως το 2020.

Σήμερα η συνταξιοδοτική δαπάνη προσεγγίζει τα 30 δισ. ευρώ, από τα οποία τα μισά καλύπτονται από τις εισφορές προς τα Ταμεία και τα υπόλοιπα από την κρατική χρηματοδότηση. Στόχος είναι η κρατική συμμετοχή να μειωθεί στα 12 δισ. ευρώ.

Αυτό θα γίνει αφενός με μειώσεις στις παροχές και αφετέρου με τη σταδιακή ανάπτυξη της οικονομίας που θα οδηγήσει στη μείωση της ανεργίας και ως εκ τούτου στην αύξηση των εισφορών – εσόδων προς τα Ταμεία (ρήτρα απασχόλησης και ανάπτυξης).

Η μνημονιακή δέσμευση της κυβέρνησης για το 2016 προβλέπει εξοικονομήσεις 1% του ΑΕΠ (1,7 δισ. ευρώ). Το υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει ότι έχει εξοικονομήσει περίπου 800 εκατ. ευρώ με τις ως σήμερα παρεμβάσεις, όπως η αύξηση των εισφορών υπέρ ΕΟΠΥΥ, η σταδιακή κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων κ.τ.λ.

Τα υπόλοιπα 900 εκατ. ευρώ το υπουργείο σχεδιάζει να τα εξοικονομήσει μέσω των μειώσεων –όχι οριζόντιων –κύριων και επικουρικών συντάξεων και της αύξησης των εισφορών υπέρ ΟΓΑ και σε άλλα Ταμεία. Στην πρόταση εμμένει το υπουργείο Εργασίας, παρά τις αντιδράσεις των δανειστών.

Αναλυτικά το κυβερνητικό σχέδιο ανατροπών στο Ασφαλιστικό περιλαμβάνει τα εξής:

Εθνική – κοινωνική σύνταξη

Προσδιορίζεται στα 384 ευρώ και χορηγείται σε όλους, είτε μετά το 67ο έτος είτε μετά το 62ο όταν έχουν 40 έτη ασφάλισης. Σε άλλες περιπτώσεις συνταξιοδότησης ο συνταξιούχος λαμβάνει μόνο το αναλογικό τμήμα της σύνταξης και την εθνική σύνταξη μετά το 67ο έτος της ηλικίας του. Χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα αποτελεί τη μόνη συμμετοχή στο σύστημα. Το σημερινό κόστος φθάνει τα 12-13 δισ. ευρώ και θα παραμείνει σε αυτό το ύψος ως το τέλος του 2020.

Αναλογική σύνταξη

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα αφορά το τμήμα της ασφάλισης που διήνυσε ο ασφαλισμένος μετά το 2010. Ο συντάξιμος μισθός θα διαμορφώνεται με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου και των αμοιβών που ασφάλιζε ο εργαζόμενος, προσαρμοσμένες τιμαριθμικά στον χρόνο συνταξιοδότησής του. Το ποσοστό αναπλήρωσης δεν θα ξεπερνά το 50% για 40 χρόνια ασφάλισης, χωρίς τον υπολογισμό της εθνικής σύνταξης. Οι συντελεστές αναπλήρωσης θα ξεκινούν από το 1% για το διάστημα ως τα 15 έτη ασφάλισης (κατώτατη σύνταξη), δηλαδή υψηλότεροι από τους συντελεστές του νόμου 3863/2010 (Λοβέρδου – Κουτρουμάνη), αλλά θα ολοκληρώνονται στο 1,3% ή 1,4%, δηλαδή θα είναι χαμηλότεροι από τους συντελεστές αναπλήρωσης του νόμου 3863/2010 για όσους ασφαλίζονται περισσότερα χρόνια. Πάντως η κυβέρνηση συνυπολογίζει και το ποσό της εθνικής σύνταξης και υπογραμμίζει ότι το τελικό ποσό αναπλήρωσης θα είναι υψηλότερο. Θα φθάνει το 60%-65% για τα υψηλά εισοδήματα και το 75%-80% στα χαμηλά εισοδήματα με συνταξιοδότηση στη 15ετία.

Επανυπολογισμός – περικοπές καταβαλλόμενων συντάξεων

Ο επανυπολογισμός των καταβαλλόμενων συντάξεων θα γίνει με βάση τους νέους συντελεστές αναπλήρωσης, αφού προηγουμένως αφαιρεθεί το ποσό της εθνικής σύνταξης. Το υπόλοιπο ποσό της σύνταξης θα καθορισθεί ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, τον μισθό, τις εισφορές αλλά και την ηλικία αποχώρησης των συνταξιούχων από τον εργασιακό βίο. Σύμφωνα με τους τεχνοκράτες του υπουργείου Εργασίας, δεν πρόκειται να προκύψουν μειώσεις στις χαμηλές συντάξεις. Αντιστοίχως δεν ισχύει ο διαχωρισμός των συντάξεων σε κάτω των 1.000 ευρώ και άνω αυτού του ποσού. Δηλαδή, πρόωρες συντάξεις (όπως μητέρες ανηλίκων) κάτω των 1.000 ευρώ θα περικοπούν, ενώ συντάξεις με 35 έτη ασφάλισης που είναι πάνω από τα 1.000 ευρώ δεν θα υποστούν επιπλέον μειώσεις. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, το 50% των συντάξεων κάτω των 1.000 ευρώ είναι πρόωρες και το υπόλοιπο αφορά κατώτατες παροχές.

Ποιες ομάδες πλήττονται

Περικοπές υπολογίζεται να υποστούν στον ιδιωτικό τομέα οι μητέρες ανηλίκων σε ΙΚΑ, ΔΕΚΟ και τράπεζες που αποχώρησαν στο 50ό έτος της ηλικίας τους, όπως και τρίτεκνες σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, οι οποίες είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης με 20 έτη ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Στον δημόσιο τομέα μεγάλες μειώσεις στις συντάξεις τους θα υποστούν μητέρες ανηλίκων που αποχώρησαν στα 50 έτημε 25 χρόνια ασφάλισης, μητέρες ασφαλισμένες πριν το 1983, αλλά και τρίτεκνοι και τρίτεκνες με 20 χρόνια ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας συνταξιοδότησης που βγήκαν στη σύνταξη πριν από το 2011. Μεγάλες μειώσεις θα υποστούν και οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) καθώς δεν υπάρχει πραγματική διασύνδεση εισφορών– παροχών, ενώ λαμβάνουν επιπλέον από κρατική χρηματοδότηση 220 ευρώ.

Εισφορές

Καθιερώνονται ενιαίες εισφορές –εργοδοτικές και εργαζομένων –ύψους 20% για κύρια ασφάλιση σε όλους (ισχύει σήμερα για το ΙΚΑ). Οι δανειστές διαφωνούν, αλλά το υπουργείο επιμένει στην περαιτέρω αύξηση των εισφορών για τους εργοδότεςκατά 1-1,5 μονάδακαι για τους εργαζομένους κατά 0,5-1 μονάδα. Δεδομένη θεωρείται η σταδιακή αύξηση των εισφορώνστον ΟΓΑ,ενώ αναμένονται αυξήσεις και στις εισφορές υπέρ του επικουρικού ταμείου.

Εθνικός Φορέας Κύριας Ασφάλισης

Ενοποιούνται σε ένα όλα τα ταμεία κύριας ασφάλισης, με ενιαίες παροχές. Εντάσσονται ο ΟΓΑ (τομέας ασφάλισης), το ΝΑΤ, το Δημόσιο, το ΕΤΕΑ και το ΕΤΑΠ ΜΜΕ.

Διατηρείται ως αυτόνομος φορέας επικουρικής ασφάλισης το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ). Σε αυτό αναμένονται μεσοσταθμικές μειώσεις 6% στις επικουρικές και αύξηση εργατικών και εργοδοτικών εισφορών κατά 0,5% αντίστοιχα.

ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ «ΚΛΕΙΔΩΣΕΙ» ΕΙΝΑΙ:
1. Η δημιουργία ενός ταμείου κύριας ασφάλισης για όλους. Αυτό θα είναι το ΙΚΑ, όπως είναι ο ΕΟΠΥΥ για την Υγεία. Ο στόχος είναι οι εισφορές και οι παροχές για την κύρια σύνταξη να είναι ίδιες για όλους, ακόμη και τους αγρότες.

2. Η δημιουργία ενός ταμείου επικουρικής ασφάλισης με τους ίδιους κανόνες, ενιαίες εισφορές και παροχές για όλους.

3. Η καθιέρωση της εθνικής σύνταξης (384 ευρώ τον μήνα) που θα καταβάλλεται στα 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης ή στα 67, ακόμη και στους ανασφάλιστους.