Το ISIS στην αντεπίθεση – Πώς γεννήθηκε το αδίστακτο δίκτυο

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις κατά πολιτών, είτε πρόκειται για τη ρίψη ενός ρωσικού αεροσκάφους πάνω από το Σινά είτε για τη φρικιαστική σφαγή στο Παρίσι ή για τις τραγικές βομβιστικές επιθέσεις στην Aγκυρα, είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι δράστες –το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) σε αυτή περίπτωση –πρέπει να παταχθούν. Για να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητη η κατανόηση της γένεσης αυτού του αδίστακτου δικτύου τζιχαντιστών.

Οι πρόσφατες επιθέσεις θα πρέπει γίνουν κατανοητές ως «υπόστροφη τρομοκρατία»: μια φοβερή ακούσια συνέπεια των επαναλαμβανόμενων αμερικανικών και ευρωπαϊκών στρατιωτικών ενεργειών στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική, στο Κέρας της Αφρικής και στην Κεντρική Ασία με στόχο την ανατροπή κυβερνήσεων και την εγκαθίδρυση καθεστώτων συμβατών με τα δυτικά συμφέροντα. Αυτές οι επιχειρήσεις όχι μόνο αποσταθεροποίησαν συγκεκριμένες περιοχές αλλά εξέθεσαν πληθυσμούς στις ΗΠΑ, στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στη Ρωσία και στη Μέση Ανατολή στον κίνδυνο της τρομοκρατίας.

Η κοινή γνώμη δεν έμαθε ποτέ την αληθινή ιστορία του Οσάμα μπιν Λάντεν, της Αλ Κάιντα ή της ανόδου του ISIS στο Ιράκ και στη Συρία. Ξεκινώντας από το 1979, η CIA κινητοποίησε, στρατολόγησε, εκπαίδευσε και όπλισε νεαρούς σουνίτες για να πολεμήσουν τη Σοβιετική Ενωση στο Αφγανιστάν. Η CIA στρατολόγησε ευρέως άτομα από μουσουλμανικούς πληθυσμούς (και από την Ευρώπη) για να δημιουργήσει τους Μουτζαχεντίν, μια πολυεθνική μάχιμη δύναμη σουνιτών που κινητοποιήθηκε για να εκδιώξει τους άπιστους Σοβιετικούς από το Αφγανιστάν.

Προωθώντας το όραμα ενός τζιχάντ με στόχο την υπεράσπιση των εδαφών του Ισλάμ από εξωτερικούς εχθρούς, η CIA δημιούργησε μια σκληραγωγημένη μάχιμη δύναμη χιλιάδων ετοιμοπόλεμων ανδρών. Είναι αυτή η αρχική μάχιμη δύναμη –και η ιδεολογία που την κινητοποίησε –που σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση των σουνιτικών τζιχαντιστικών εξεγέρσεων, συμπεριλαμβανομένης και της εξέγερσης του ISIS. Ενώ ο αρχικός στόχος των τζιχαντιστών ήταν η Σοβιετική Ενωση, σήμερα μεταξύ των «απίστων» συμπεριλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Ευρώπη (ιδιαίτερα η Γαλλία και η Βρετανία) και η Ρωσία.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τη σοβιετική υποχώρηση από το Αφγανιστάν, κάποιοι από τους Μουτζαχεντίν μετεξελίχθηκαν στην Αλ Κάιντα. Η αντεπίθεση κατά των ΗΠΑ άρχισε το 1990 με τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, όταν οι ΗΠΑ διεύρυναν τις στρατιωτικές τους βάσεις στα εδάφη του Ισλάμ, και ειδικά στη Σαουδική Αραβία. Αυτή η έντονη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ ήταν προσβολή προς τζιχαντιστική ιδεολογία που η CIA είχε κάνει τόσο πολλά για να προαχθεί.

Ο απρόκλητος πόλεμος των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 απελευθέρωσε τους δαίμονες. Ο πόλεμος, όχι μόνο ξεκίνησε εξαιτίας των ψεμάτων της CIA αλλά αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός σιιτικού και υποταγμένου στις ΗΠΑ καθεστώτος στο οποίο ήταν έτοιμοι να αντιταχθούν οι σουνίτες τζιχαντιστές και πολλοί ακόμη σουνίτες του Ιράκ. Πιο πρόσφατα, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Βρετανία ανέτρεψαν τον Καντάφι στη Λιβύη, ενώ οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με τους αιγύπτιους στρατηγούς που ανέτρεψαν την εκλεγμένη κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων. Στη Συρία, μετά τη βίαιη καταστολή των ειρηνικών συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας από τον Μπασάρ αλ Ασαντ το 2011, οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και άλλοι τοπικοί σύμμαχοι συνέβαλαν στην υποκίνηση μιας στρατιωτικής εξέγερσης η οποία έριξε τη χώρα στο χάος και στη βία.

Τρία είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να ηττηθεί το ISIS και άλλες βίαιες τζιχαντιστικές οργανώσεις. Πρώτον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα θα πρέπει να σταματήσει τις μυστικές επιχειρήσεις της CIA.

Δεύτερον, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και τα υπόλοιπα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα πρέπει να τερματίσουν άμεσα τις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις και να συνθέσουν ένα πλαίσιο για την ειρήνη στη Συρία. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβλέπεται ο άμεσος τερματισμός της εξέγερσης κατά του Ασαντ την οποία υποστήριξαν οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, η κατάπαυση του πυρός στη χώρα, η δημιουργία μιας εντεταλμένης από τον ΟΗΕ στρατιωτικής δύναμης που θα αντιμετωπίσει το ISIS και η πολιτική μετάβαση στη Συρία με στόχο την ειρηνική πολιτική ανασυγκρότηση.

Τέλος, η μακροπρόθεσμη λύση στην αστάθεια στην περιοχή έγκειται στη βιώσιμη ανάπτυξη. Ολόκληρη η Μέση Ανατολή ταλανίζεται όχι μόνο από τους πολέμους, αλλά και από σημαντικές αποτυχίες όσον αφορά την ανάπτυξη: ολοένα περισσότερο άγχος για φρέσκο νερό, ερημοποίηση, υψηλή ανεργία μεταξύ των νέων, ελλιπή εκπαιδευτικά συστήματα και άλλοι σημαντικοί περιορισμοί.

Περισσότεροι πόλεμοι υπό την ηγεσία της Δύσης δεν θα προσφέρουν καμία λύση. Αντιθέτως, ένα κύμα επενδύσεων στην εκπαίδευση, στην υγεία, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στη γεωργία και στις υποδομές είναι το κλειδί για ένα σταθερότερο μέλλον στη Μέση Ανατολή και στον κόσμο.