Στην κόψη του ξυραφιού κινείται η Αθήνα στο Προσφυγικό

Υποχρεωμένη να κινηθεί πάνω σε τεντωμένο σκοινί είναι η Αθήνα στο Προσφυγικό. Σε μια περίοδο που η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να κλείσει τα ανοιχτά μέτωπα με τα προαπαιτούμενα και το νέο Μνημόνιο, βρίσκεται παράλληλα υπό ασφυκτική πίεση τόσο από τις Βρυξέλλες όσο και από το Βερολίνο που επιμένουν σε καλύτερο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και ταχεία υλοποίηση των συμφωνηθέντων για τη δημιουργία hotspots σε ελληνικό έδαφος. Ο Αλέξης Τσίπρας επεδίωξε να συνδέσει τα δύο θέματα με σκοπό να αποσπάσει κάποια ανταλλάγματα στο πρώτο. Προς το παρόν και με βάση όσα είναι γνωστά, αυτή η στρατηγική δεν έχει αποδώσει.

Ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι ο Πρωθυπουργός εμφανίζεται ενοχλημένος με τη στάση του Βερολίνου έναντι της Ελλάδας σε ό,τι αφορά το Προσφυγικό και σε σχέση με την Τουρκία. Η Ανγκελα Μέρκελ, αντιμέτωπη με σοβαρές εσωτερικές πιέσεις, κινείται με κυνισμό στην προσπάθεια να βρεθεί λύση ώστε η Τουρκία να αποτελέσει ανάχωμα στις προσφυγικές ροές. Σε αυτό το πλαίσιο διπλωματικοί κύκλοι έλεγαν στο «Βήμα» ότι το Βερολίνο φλέρταρε με την ιδέα να υπάρξει μια τριμερής συνεννόηση Γερμανίας – Ελλάδας – Τουρκίας προς αναζήτηση κοινών λύσεων. Η προσπάθεια αυτή δεν φαίνεται ότι προχώρησε.

Επιπλέον σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχει έντονη δυσπιστία έναντι της χώρας μας καθώς θεωρούν ότι τηρεί χαλαρή στάση και αφήνει πρόσφυγες να εξέρχονται από τα βόρεια σύνορά της με την πΓΔΜ. Ισως αυτό να εξηγεί και το γεγονός ότι, παρά την αφαίρεση από τη Δήλωση της μίνι Συνόδου με τις δυτικοβαλκανικές χώρες της πρόβλεψης για επιχείρηση του Frontex στη μεθόριο με τα Σκόπια, ο οργανισμός έχει επανέλθει. Οπως «Το Βήμα» πληροφορείται, ο Frontex ζήτησε πάλι, με επίσημη επιστολή του εκτελεστικού διευθυντή του Φαμπρίς Λεγκέρι, τη σύσταση κοινής επιχείρησης στα βόρεια σύνορα της χώρας μας με την πΓΔΜ και την Αλβανία.

Κατά δεύτερον, παρατηρείται μια γενικότερη σκλήρυνση της στάσης πολλών κρατών-μελών της ΕΕ στο Προσφυγικό, όπως αποδεικνύει η απόφαση της Σουηδίας και του Βελγίου να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους, η δημιουργία φράχτη από τη Σλοβενία και η επαναφορά των προβλέψεων για το άσυλο του Συστήματος του Δουβλίνου από τη Γερμανία (με εξαίρεση την Ελλάδα).

Ο παράγων Τουρκία

Το κορυφαίο ζήτημα για την ΕΕ και την Αθήνα ονομάζεται «Τουρκία». Το Βερολίνο θέλει Σύνοδο ΕΕ – Τουρκίας (που όλα δείχνουν ότι θα πραγματοποιηθεί περί τα τέλη Νοεμβρίου) στην οποία η Αθήνα δεν είναι αντίθετη. Η γερμανική στάση βρίσκει ευήκοα ώτα στην Κομισιόν. Επιπλέον θα δοθούν 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία ως οικονομική βοήθεια: 2,5 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τα κράτη-μέλη (μόνο η Γερμανία θα προσφέρει 500 εκατ. ευρώ) και τα υπόλοιπα από κοινοτικά κονδύλια. Αναμένεται επίσης να ανοίξει σύντομα ένα από τα ενταξιακά κεφάλαια (πρόκειται για το 17 που αφορά την ΟΝΕ), αν και η επιθυμία για άνοιγμα όσων συνδέονται με τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Αγκυρας δεν… περνά από τη Λευκωσία.

Σε αυτό το πλαίσιο η απόφαση του έλληνα πρωθυπουργού να επισκεφθεί την Αγκυρα για να συναντηθεί, στις 18 Νοεμβρίου, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Αχμέτ Νταβούτογλου συνοδεύεται από ερωτηματικά. Συνεργάτες του κ. Τσίπρα επισημαίνουν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να παρακολουθεί απαθής τις εξελίξεις και να αφήνει άλλους να διαπραγματεύονται με την Αγκυρα. Ωστόσο, παρά τα όσα δημοσίως λέγονται, η επίσκεψη Τσίπρα δύσκολα μπορεί να παρουσιαστεί ως έχουσα «ευρωπαϊκό μανδύα» και τα ερωτηματικά για τη μετάβασή του εκεί πολλαπλασιάζονται.

Αλλωστε θα έχει προηγηθεί η συνάντηση των κ.κ. Ερντογάν και Νταβούτογλου με τον Ντόναλντ Τουσκ και τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των G20 σήμερα και αύριο στην Αττάλεια. Επιπλέον ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς είχε μεσοβδόμαδα επισκεφθεί την Αγκυρα και συναντήθηκε με τον κ. Νταβούτογλου. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας αποτελεί πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του προέδρου της Κομισιόν αλλά λειτουργεί παρασκηνιακά. Είναι δε κοινό μυστικό ότι έχει παραγκωνίσει τον έλληνα επίτροπο με αρμοδιότητα τη Μετανάστευση Δημήτρη Αβραμόπουλο.

Οι περιπολίες

Οι νύξεις για κοινές ελληνοτουρκικές περιπολίες μπορεί μεν να αποκρούονται, υποδηλώνουν δε έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Ο κ. Γιούνκερ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον κ. Τσίπρα στη Βαλέτα, φέρεται να έδωσε διαβεβαιώσεις ότι ο όρος δεν θα ξαναχρησιμοποιηθεί και μίλησε για «συντονισμένες ενέργειες». Οσο για το περίφημο εσωτερικό έγγραφο της Κομισιόν που εμφανίστηκε στον ελληνικό Τύπο τις προηγούμενες ημέρες, αυτό αποτελεί ουσιαστικά μια σειρά σημεία παρέμβασης που είχαν προετοιμαστεί εν όψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Μάλτας. Το κείμενο μοιράστηκε σε δύο-τρία κράτη-μέλη αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν υπήρξαν τέτοιες αναφορές εντός της συνάντησης.

Ο κ. Γιούνκερ σχεδιάζει να παρουσιάσει προωθημένες ιδέες για μια Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή εντός του Δεκεμβρίου. Το γραφείο του εργάζεται πυρετωδώς επί του ζητήματος που ουσιαστικά θα αποτελέσει μια πλήρη αναβάθμιση του Frontex. Μια τέτοια εξέλιξη θα έπρεπε να χαροποιεί την Αθήνα, που εδώ και χρόνια μιλάει για την ανάγκη κοινής φύλαξης των ελληνικών συνόρων που αποτελούν και σύνορα της ΕΕ. Οι λεπτομέρειες όμως θα κάνουν τη διαφορά.

Στην Επιτροπή αλλά και στη γερμανική Καγκελαρία κυριαρχεί η αντίληψη ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα και η Τουρκία είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ μπορούν και πρέπει να συνεργαστούν. Αν το ελληνικό Λιμενικό και η τουρκική Ακτοφυλακή συνεργαστούν, αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει την ταχεία επαναπροώθηση μεταναστών και προσφύγων στην Τουρκία. Σε επίσημα κείμενα ο όρος «κοινές περιπολίες» δεν έχει εμφανιστεί. Ωστόσο μπορεί κάποιος να εντοπίσει εκφράσεις που «φλερτάρουν» με αυτόν.