Το Μνημόνιο και οι δέκα πληγές των αγροτών

Η πρώτη και μεγαλύτερη αλήθεια για τους αγρότες ειπώθηκε σε πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη με τον πρόεδρο του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου Ι. Λουράντο: «Η χώρα πρέπει να λάβει 80 δισ. ευρώ για να σωθεί και να κρατηθεί στο ευρώ και οι δανειστές μας ζητούν να θυσιάσουμε τους φαρμακοποιούς και τους αγρότες και θα τους θυσιάσουμε, δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά».

Ιδού όμως 10 ακόμη αλήθειες γιατί φτάσαμε στο να κινδυνεύει η χώρα να χάσει τον πρωτογενή τομέα της με τις τελευταίες δυσμενείς εξελίξεις στη φορολογία των αγροτών:

1. Με το προηγούμενο σύστημα φορολόγησης με τον αντικειμενικό προσδιορισμό του εισοδήματος των αγροτών πολλοί αγρότες δεν πλήρωναν φόρο. Αυτοί ήταν όμως κυρίως οι μικροί γιατί οι μεγάλοι, με μεγάλους τζίρους, είχαν και τιμολόγια με πολλά έξοδα. Με δεδομένο ότι πολλές καλλιέργειες είναι οριακές λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής, αν συγκεντρώνονται σωστά τα τιμολόγια εσόδων – εξόδων, πάλι θα είναι κερδισμένοι οι μεγάλοι, αφού οι μικροί έχουν αδυναμία συγκέντρωσης τιμολογίων (κανένας αλωνιστής, π.χ., δεν θα κόψει τιμολόγιο σε έναν αγρότη των 20 και 30 στρεμμάτων). Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι οι έλληνες αγρότες θα είναι οι μοναδικοί στην Ευρώπη των «28» που δεν θα έχουν φτηνό αγροτικό πετρέλαιο και ρεύμα και θα φορολογούνται για τις επιδοτήσεις με 20% του χρόνου και 23% το 2017, με τάση να φτάσει στο 26% και 29%, όπως και στους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες και με προκαταβολή φόρου στο 100%, όταν είναι γνωστό ότι κανείς δεν γνωρίζει αν η επόμενη χρονιά θα είναι κερδοφόρα ή αν θα έχει μια φυσική καταστροφή στο χωράφι του, π.χ. χαλάζι (το χωράφι είναι ξεσκέπαστο μαγαζί).

2. Με την ψήφιση της νέας ΚΑΠ οδηγούμαστε σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση των επιδοτήσεων κατά 15% σε πρώτη φάση και πάνω από 50% στις αροτραίες καλλιέργειες για να ενισχυθούν οι δενδρώδεις (μεγάλος χαμένος ο Ν. Καρδίτσας στη Θεσσαλία, που έχει ελάχιστες δενδρώδεις καλλιέργειες). Εξίσου σημαντική θα είναι η μείωση στις επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων και κυρίως των αιγοπροβατοτρόφων καθώς για κάποιον σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές με 100 προβατίνες που έπαιρνε 23,7 ευρώ το ζώο, ήτοι 2.370 ευρώ σύνολο για τα 100 πρόβατα, τώρα με τη νέα ΚΑΠ θα λαμβάνει δικαιώματα για 70 στρέμματα στα 100 πρόβατα με περίπου 20 ευρώ το στρέμμα (αρχικά προβλεπόταν 25 αλλά δεν αρκούν τα βοσκοτόπια), ήτοι 1.400 ευρώ (μείωση πάνω από 40%). Σήμερα οδηγούμαστε σε δραματική συρρίκνωση και της βαμβακοκαλλιέργειας, που μαζί με το λάδι, τη φέτα, τα ψάρια ιχθυοτροφείου και τα βιομηχανικά ροδάκινα αποτελούν τα πιο εξαγώγιμα αγροτικά προϊόντα. Αιτία η αύξηση του κόστους παραγωγής, που επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο με την αύξηση του ΦΠΑ στο 23% στα αγροτικά εφόδια και την κατάργηση του αγροτικού πετρελαίου, ως συνέπεια δεσμεύσεων του τρίτου Μνημονίου.

3. Τον Απρίλιο του 2004 ψηφίστηκε η Κοινή Οργάνωση Αγοράς (ΚΟΑ) των μεσογειακών προϊόντων με δυσμενείς κανονισμούς για καπνό, λάδι και βαμβάκι, με αποτέλεσμα να αποσυνδεθεί το 50% της επιδότησης από τον καπνό μετά το 2009. Αυτές οι δύο πράξεις στο δράμα των ελλήνων αγροτών σε συνδυασμό με κανονισμούς όπως η δυναμική διαφοροποίηση (παρακράτηση των επιδοτήσεων που βαίνει αυξανόμενη χρόνο με τον χρόνο) είχαν ως αποτέλεσμα να χάνουν περί το 30% του εισοδήματός τους οι αγρότες με βάση τα στοιχεία της Εurostat από τη στιγμή της εφαρμογής της νέας ΚΑΠ το 2005. Από τα 90 εκκοκκιστήρια που λειτουργούσαν στη χώρα απέμειναν 20 και αυτά με ελλειμματικούς ισολογισμούς, ενώ η καπνοκαλλιέργεια σχεδόν εξαφανίστηκε. Αποτέλεσμα αυτού η συνεταιριστική ΣΕΚΑΠ να κάνει εισαγωγή καπνών από χώρες του Τρίτου Κόσμου.

4. Το ίδιο συνέβη και με την ΚΟΑ ζάχαρης που ψηφίστηκε το 2006 και εξαφάνισε σχεδόν την τευτλοκαλλιέργεια, με αποτέλεσμα να κάνουμε εισαγωγή ζάχαρης από Σερβία, που ζητά τώρα να εξαγοράσει την ΕΒΖ! Ακολουθεί οσονούπω και η βιομηχανική τομάτα, που στηριζόταν στην υψηλή επιδότηση για να καλύψει το υψηλό κόστος παραγωγής, η οποία τώρα εξισώνεται με τις επιδοτήσεις των υπόλοιπων καλλιεργειών με τη νέα ΚΑΠ. Η τομάτα όμως είναι ένα στρατηγικό προϊόν, διατροφικό, εξαγώγιμο και η απώλειά της θα είναι μεγάλο πλήγμα για την εθνική οικονομία. Περιττό να λεχθεί πόσο σημαντική είναι η ζάχαρη. Με δεδομένο, τέλος, ότι με την απελευθέρωση της διάρκειας ζωής του φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος πάνω από τις 11 ημέρες θα έχουμε αθρόες εισαγωγές, από γάλα ευρωπαϊκών χωρών, όπου έχουμε περίσσεια, λόγω των αυξημένων ποσοστώσεων στις προηγούμενες ΚΑΠ, θα χαθεί και η αγελαδοτροφία.

5. Η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία είναι οι χώρες στην Ευρώπη των «15» που είναι οι πιο εξαρτημένες από τις επιδοτήσεις των Βρυξελλών. Ο εθνικός προϋπολογισμός συμμετέχει σε ποσοστό μόλις 18% στη διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος (λιγότερο από τον ΦΠΑ που είναι στο 19%) με τη μορφή διευκολύνσεων στον αγροτικό τομέα (επιστροφή ΦΠΑ, αγροτικό πετρέλαιο κ.τ.λ.), ενώ η εμπορική τιμή των προϊόντων δεν καλύπτει πάνω από το 1/3 του εισοδήματος. Τώρα με την κατάργηση του αγροτικού πετρελαίου και του ρεύματος η συμμετοχή του εθνικού προϋπολογισμού θα πέσει κάτω από το 5%. Αντίθετα, στη Γαλλία οι έμμεσες εθνικές ενισχύσεις με τη μορφή ακόμη και εξαγωγικών επιδοτήσεων υπερβαίνουν το 50% του αγροτικού εισοδήματος, στη Γερμανία το 60% και στις σκανδιναβικές χώρες το 80%. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς με βάση αυτά τα δεδομένα πώς θα παραμείνει ανταγωνιστικός ο αγροτικός τομέας της χώρας.

6. Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη των «27» στον τομέα της αγροτικής έρευνας από πλευράς κονδυλίων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στην Ελλάδα αποτελεί θέση πολιτικής αποστρατείας, παρά το γεγονός ότι ως χώρα η μόνη σοβαρή βιομηχανία που μας απέμεινε είναι αυτή των τροφίμων, όταν σε άλλες χώρες όπως στην Κύπρο ή στην Ισπανία έχει ενισχυμένο ρόλο και περιλαμβάνει και τον τομέα του περιβάλλοντος.

7. Η χώρα μας είναι η τελευταία στα κριτήρια της Λισαβόνας σε σχέση με τη λειτουργία του ανταγωνισμού. Τα αρμόδια κοινοτικά όργανα επισημαίνουν ότι στην Ελλάδα ο ανταγωνισμός είναι εξαίρεση και τα καρτέλ και τα ολιγοπώλια ο κανόνας. Στη χώρα μας δεν έχουμε πλέον αγροτική πίστη, όπως και εμπορική, λόγω της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος, αλλά και όταν την είχαμε πριν από το 2010, το κόστος χρήματος των ελλήνων αγροτών ήταν τριπλάσιο από το μέσο κόστος των ευρωπαίων αγροτών.

8. Ο ενεργός πληθυσμός της χώρας που απασχολείται με τον πρωτογενή τομέα αποτελεί το 12%, ωστόσο συμμετέχει στη διαμόρφωση του ΑΕΠ με μόλις 2,9%, εκ των οποίων ένα μεγάλο μέρος είναι οι κοινοτικές ενισχύσεις (περίπου 1,5% του ΑΕΠ). Το 80% των κοινοτικών ενισχύσεων το καρπούται το 20% του αγροτικού πληθυσμού. Πρωταθλητές των επιδοτήσεων σύμφωνα με τα αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΟΠΕΚΕΠΕ στοιχεία η Μονή Μεγίστης Λαύρας και η Μονή Βατοπαιδίου με 1,2 εκατ. και 800.000 ευρώ αντίστοιχα.

9. Ο ΟΓΑ είναι υπερχρεωμένος κοντά στα 3,5 δισ. ευρώ. Η αναμόρφωσή του που εξαγγέλλει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης περιλαμβάνει αύξηση των εισφορών ως και 300%. Το κόστος για ένα ζεύγος αγροτών στο χωριό θα φτάσει τα 400 ευρώ τον μήνα και είναι δυσβάστακτο στις σημερινές οικονομικές συνθήκες. Σήμερα ο αγροτικός και κτηνοτροφικός κόσμος της χώρας μαστίζεται από δραματική έλλειψη ρευστότητας. Ο κίνδυνος να μείνουν μεγάλες εκτάσεις με σιτηρά ακαλλιέργητες αν δεν μπουν έγκαιρα οι κοινοτικές επιδοτήσεις και οι οφειλές προηγούμενων ετών είναι ορατός. Στα υπόστεγα στα μαντριά για πρώτη φορά δεν έχουν αποθηκεύσει ζωοτροφές για τον επερχόμενο χειμώνα οι κτηνοτρόφοι και αυτό θα έχει οδυνηρές συνέπειες, αφού από τον υποσιτισμό θα έχουμε δραματική μείωση της παραγωγής γάλακτος και κρέατος.

10. Το σύνολο των αγροτικών προϊόντων που είναι επιδοτούμενα πωλούνται τα τελευταία χρόνια με τιμές κάτω από το κόστος παραγωγής και οι επιδοτήσεις πολλές φορές δεν το ισοσκελίζουν. Αντίθετα, τα μη επιδοτούμενα προϊόντα (π.χ., οπωρολαχανικά) έχουν τιμές που αφήνουν κέρδος. Οι κτηνοτρόφοι της χώρας αλλά και οι αγρότες είναι οι πλέον χρεωμένοι στις τράπεζες στην Ευρώπη των «15», ενώ ένα 40% του αγροτικού πληθυσμού έχει υποθηκευμένα τα περιουσιακά του στοιχεία.