Σε ένα ταξίδι γνωριμίας του αρχαιότερου φιλολογικού συλλόγου στην Ελλάδα αλλά και συνδιαμόρφωσης της επόμενης ημέρας του καλεί τους Αθηναίους ο «Παρνασσός», που εφέτος συμπληρώνει 150 χρόνια ζωής και δράσης. Ολόκληρο τον μήνα Νοέμβριο μια μεγάλη «βεντάλια» εικαστικών, λογοτεχνικών αλλά και παιδικών εκδηλώσεων ξεδιπλώνεται στο ιστορικό κτίριο της πλατείας Καρύτση με σκοπό «να αποκτήσει εκ νέου ο Παρνασσός την πρωτοποριακή θέση του στα καλλιτεχνικά και πνευματικά δρώμενα στην Αθήνα», όπως χαρακτηριστικά λέει ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου κ. Λεωνίδας Γεωργόπουλος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εφετινή επέτειος σηματοδοτεί μια καινούργια αφετηρία: καλεί το κοινό της πρωτεύουσας σε έναν δημιουργικό διάλογο, σε μια συνάντηση του παλιού με το νέο, με σκοπό να «περάσει» στο σήμερα το όνειρο των τεσσάρων παιδιών του νομισματολόγου και εκδότη Παύλου Λάμπρου, τα οποία το 1865 και σε αρμονία με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής οραματίστηκαν την ίδρυση μιας «Ακαδημίας», της πρώτης των Αθηνών, που αποσκοπούσε στην ωφέλεια και στην πρόοδο του λαού.
Μια σύντομη αναδρομή στους κυριότερους σταθμούς της 150χρονης ιστορίας του «Παρνασσού» –που πήρε το όνομα του όρους των Μουσών –έχει αναμφίβολο ενδιαφέρον για λόγους πέραν των ιστορικών. Μέσα από αυτό το πρίσμα, ημερομηνία-ορόσημο ήταν αναμφίβολα η 28η Μαΐου 1890: όταν, δηλαδή, ο Σύλλογος, 25 χρόνια μετά την ίδρυσή του, απέκτησε το ιδιόκτητο μέγαρο της πλατείας του Αγ. Γεωργίου Καρύτση, με τον διάδοχο Κωνσταντίνο να θέτει τον θεμέλιο λίθο.
Η φήμη του «Παρνασσού» εξαπλώθηκε με γρήγορους ρυθμούς και τα μέλη του συνεχώς αυξάνονταν. Ανάμεσά τους επιφανείς προσωπικότητες από τον χώρο της επιστήμης, της τέχνης, της πολιτικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό: ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Βιζυηνός, ο Ξενόπουλος, ο Μυριβήλης, ο Παλαμάς, ο Καλομοίρης, ο Ερρίκος Σλήμαν, ο Κλεμανσό, ο Τσόρτσιλ, για να αναφέρει κανείς μερικούς μόνο από όσους εντάχθηκαν στους κόλπους του.
Ο «Παρνασσός» απέκτησε μεγάλη αίγλη και εξελίχθηκε σε υπόθεση ύψιστης εθνικής και κοινωνικής σημασίας. Αποτέλεσε μοναδικό χώρο καλλιτεχνικών εκθέσεων κατά τον 19ο και 20ό αιώνα –ο Λύτρας, ο Βολανάκης, ο Παρθένης, ο Ιακωβίδης, η Θάλεια Φλωρά-Καραβία είναι μερικοί μόνο από όσους συμμετείχαν -, ενώ παράλληλα στήριξε κάθε μουσική εκδήλωση που πραγματοποιούνταν στην πρωτεύουσα. Στην αίθουσά του πρωτοτραγούδησε η Μαρία Κάλλας, μαθήτρια ακόμη του Ωδείου. Στους χώρους του μεγάρου μπορούσε κανείς να παρακολουθήσει ποιητικές και λογοτεχνικές διοργανώσεις, φιλολογικές και φιλοσοφικές ομιλίες με εισηγητές σημαντικούς ακαδημαϊκούς. Με το πέρασμα του χρόνου και καθώς το ενδιαφέρον του κοινού για τις ομιλίες ήταν μεγάλο καθιερώθηκε ένα μικρό χρηματικό αντίτιμο προκειμένου να τις παρακολουθήσει κανείς και εκεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν μαθήματα με προβολή φωτεινών εικόνων (slides), καθώς και πειράματα.
Η «Σχολή του Παρνασσού», που εγκαινιάστηκε στις 3 Δεκεμβρίου 1872 με προτροπή του ποιητή και μέλους του Συλλόγου Σπυρίδωνα Βασιλειάδη και το 1930 απέκτησε το μέγαρο της οδού Θεμιστοκλέους και Κατακουζηνού, υπογράμμισε τη δραστηριοποίησή της στην κοινή ωφέλεια του λαού εν μέσω μιας δύσκολης συγκυρίας για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Τα παιδιά που αποτέλεσαν αφορμή για την ίδρυση της Σχολής –βασικός σκοπός της οποίας ήταν η ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων –ήταν οι διαβόητοι «Μάγκες του ρολογιού». Τους ονόμαζαν έτσι καθώς σύχναζαν στο επονομαζόμενο «ρολόι του Ελγίνου» που στήθηκε στην Παλιά Αγορά με δωρεά του λόρδου. Επρόκειτο για μικρά παιδιά και εφήβους που τριγυρνούσαν στους δρόμους της Αθήνας μέσα σε άθλιες συνθήκες προσπαθώντας να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Παιδιά ταλαιπωρημένα, που βίωναν την εγκατάλειψη και την εκμετάλλευση, ο «Παρνασσός» προσπάθησε να τα προστατεύσει και μέσω της μόρφωσης να τους προσφέρει μια ευκαιρία για μια νέα ζωή.
Προς ενίσχυση της Σχολής των Απόρων Παίδων δινόταν κάθε χρόνο ο ετήσιος χορός του Συλλόγου με προσκεκλημένα όλα τα εξέχοντα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας. Ο θεσμός –ακολουθώντας τις κοινωνικές συνθήκες της χώρας –έπαψε να πραγματοποιείται τόσο κατά τους Βαλκανικούς όσο και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη και τότε όμως ο «Παρνασσός» δεν σταμάτησε το κοινωνικό του έργο: φιλοξένησε ορφανά παιδιά, θύματα πολέμου, οικογένειες που βρίσκονταν υπό διωγμό και παράλληλα εξασφάλιζε συσσίτιο για μεγάλο μέρος πολιτών. Ολα αυτά ως τη στιγμή που ο πρόεδρος του Συλλόγου Ιπποκράτης Καραβίας υποχρεώθηκε να παραχωρήσει το μέγαρο του «Παρνασσού» στους γερμανούς κατακτητές που θέλησαν να το επιτάξουν και να το μετατρέψουν σε Στρατοδικείο.
Μιλώντας για την «επόμενη ημέρα» ο κ. Γεωργόπουλος επισημαίνει την προνομιακή θέση στην οποία βρίσκεται ο «Παρνασσός», στο κέντρο της πόλης. Υπογραμμίζει τη βοήθεια την οποία θα μπορούσε να προσφέρει ο Δήμος Αθηναίων «με τον οποίο υπάρχει επαφή, αλλά θεωρώ πως θα ήταν καλό να γίνει πολύ στενότερη… Για παράδειγμα, θα μπορούσε να γίνει μια πεζοδρόμηση ή έστω ελεγχόμενη στάθμευση…». Ταυτόχρονα, ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου επισημαίνει και τη δύσκολη οικονομική κατάσταση: «Ο «Παρνασσός» έχει μεγάλη ακίνητη περιουσία, αλλά αυτό έχει καταντήσει βάρος σήμερα. Τα ενοίκια είναι μικρά, χρειάζονται επισκευές, έχουμε τον ΕΝΦΙΑ. Παράλληλα, υπάρχουν άνθρωποι που μας χρωστούν 300.000-400.000 ευρώ. Πριν από 10 χρόνια απέδιδαν τα ακίνητα αυτά, σήμερα δεν αποδίδουν τίποτε. Γι’ αυτό, η μόνη λύση θεωρώ πως είναι αυτό το θαυμάσιο κτίριο της πλατείας Καρύτση. Να μπορέσουμε να κάνουμε κάποιες βελτιώσεις, να διατεθεί για εκδηλώσεις και έτσι να έχουμε κάποια εισοδήματα» καταλήγει χωρίς να παραλείψει να εκφράσει ευχαριστίες προς τους χορηγούς του Συλλόγου οι οποίοι βοήθησαν στο να αντιμετωπιστούν κάποιες επιτακτικές ανάγκες και οι περισσότεροι θέλουν να παραμείνουν ανώνυμοι.
πότε & πού:
Τις σπουδαίες προσωπικότητες που συνδέθηκαν με τον «Παρνασσό» στα 150 χρόνια της λειτουργίας του φιλοδοξεί να τιμήσει το επετειακό πρόγραμμα που «τρέχει» ολόκληρο τον Νοέμβριο, όπως τη Μαρία Κάλλας. Ξεχωρίζουν η πρώτη εκτέλεση του έργου «Ad Parnassum» του συνθέτη Θεόδωρου Αντωνίου και το αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά. (Ολες οι εκδηλώσεις στο www.lsparnas.gr)
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
