Κατόρθωσε να γίνει το μεγαλύτερο κόμμα της ελβετικής πολιτικής και ένα από τα πιο πολυσυζητημένα κυρίαρχα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης: το ξενοφοβικό, ευρωσκεπτικιστικό Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (SVP) επιβεβαίωσε την πρωτοκαθεδρία του στις πρόσφατες εκλογές της Ελβετίας και ενίσχυσε μάλιστα τη δύναμή του αποσπώντας το 29,4% των ψήφων. Σε ένα κλίμα έντονου φόβου εν μέσω της μεγάλης προσφυγικής κρίσης που βιώνει η Ευρώπη μπορεί η νίκη του SVP στο «θησαυροφυλάκιο του πλανήτη» να αποτελεί προοίμιο της επέλασης των ακροδεξιών κομμάτων σε μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις στην ήπειρο; Ο ελβετικός Τύπος πάντως εμφανίζεται διχασμένος χαρακτηρίζοντας το εκλογικό αποτελέσμα «Rechtsrutsch», δηλαδή «μετατόπιση προς τα δεξιά» αλλά και… «επιστροφή στην κανονικότητα».
Το SVP αύξησε το ποσοστό του κατά2,8 μονάδες σε σχέση με τις εκλογές του 2011 και ξεπέρασε το 28,9% (το προηγούμενο υψηλότερο ποσοστό του) που κέρδισε στις εκλογές του 2007. Ενισχυμένο βγήκε και το κεντροδεξιό Φιλελεύθερο Κόμμα, που απέσπασε το 16,4% των ψήφων και 33 έδρες. Στάσιμο έμεινε το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο, αν και κατέκτησε τη δεύτερη θέση, δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει πάνω από το 19% των ψήφων.
Το SVP είναι ένα από τα μακροβιότερα, μεγάλα υπερσυντηρητικά κόμματα της Ευρώπης. Σημαντικό μέρος της επιτυχίας του το οφείλει στον δισεκατομμυριούχο βετεράνο ηγέτη του Κριστόφ Μπλόχερ, ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του 1990 εμπόδισε την υποψηφιότητα της Ελβετίας στην ΕΕ.
«Η δυναμική που οδήγησε στην άνοδο του SVP εντοπίζεται στην εποχή της δεκαετίας του 1980 και έχει να κάνει περισσότερο με τη Νέα Αριστερά και τα θέματα που έβαλε στην ατζέντα –τα δικαιώματα διάφορων μειονοτήτων, την αλληλεγγύη προς τον Τρίτο Κόσμο, γενικά θέματα που υπάγονται στις διεθνικές αξίες –παρά με την ίδια τη μετανάστευση. Οι Ελβετοί είναι λιγότερο κατά της μετανάστευσης σήμερα σε σχέση με τη δεκαετία του 1970, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και έπειτα αυτή η ομάδα είναι ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη» είπε στο «Βήμα» ο Σιμόν Μπορνσίερ, διευθυντής Ερευνών Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Ινστιτούτο Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης.
Η νίκη του SVP δεν σημαίνει ότι θα μεταφραστεί και σε κυβερνητική ισχύ, αφού οι κυβερνητικές αποφάσεις περιορίζονται από το πολιτικό σύστημα της χώρας, το οποίο απαιτεί ευρεία συναίνεση μεταξύ των κομμάτων, ενώ πολύ συχνή είναι και η άμεση δημοκρατία, δηλαδή τα δημοψηφίσματα. «Πρόκειται για ένα πολύ επιτυχημένο δεξιό κόμμα αφού καταφέρνει να κινητοποιεί με αποτελεσματικό τρόπο τους πολίτες που φοβούνται τον μεγάλο αριθμό ξένων στη χώρα. Η προσφυγική κρίση αποτελεί πρόσφορο έδαφος για να το κάνει αυτό. Η χώρα επηρεάζεται από αυτήν αλλά πιο σημαντικό είναι ότι αισθάνεται πως επηρεάζεται και οι πολίτες πιστεύουν ότι η μετανάστευση θα απειλήσει την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση» μας εξήγησε ο Κλάους Αρμίνγκεον, καθηγητής Συγκριτικής και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης.
Γκεόργκ Λουτζ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης
«Περιπλέκεται η σχέση της Ελβετίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση»
«Οσο λιγότεροι πρόσφυγες ζουν σε μια περιφέρεια τόσο μεγαλύτερος είναι ο φόβος για αυτούς και αυτό εξηγεί την αντίδραση των Ελβετών» λέει στο «Βήμα» ο Γκεόργκ Λουτζ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης.
Πώς εξηγείτε τη ροπή προς ένα ακροδεξιό, ξενοφοβικό κόμμα σε μια χώρα πλούσια, που έχει επηρεαστεί συγκριτικά λίγο από την προσφυγική κρίση;
«Υπάρχει ένα τμήμα του πληθυσμού που αισθάνεται να απειλείται από τη μετανάστευση εν γένει, όπως και από τον μεγάλο αριθμό προσφύγων που αυτή τη στιγμή καταφθάνουν στην Ευρώπη. Αυτοί οι άνθρωποι μπαίνουν σε πειρασμό να ψηφίσουν δεξιά κόμματα που υπόσχονται με κάποιον τρόπο να μειώσουν τον αριθμό των μεταναστών. Ενα από τα κύρια κίνητρα των ανθρώπων στην πολιτική είναι ο φόβος της απώλειας της κοινωνικής τους θέσης μελλοντικά ή ότι τα παιδιά τους θα βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση. Η λύση που βρίσκουν μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την κάθε περίοδο: περισσότερη κοινωνική ασφάλεια, μεγαλύτερη προστασία του περιβάλλοντος ή λιγότεροι μετανάστες. Ο φόβος είναι συχνά αποκομμένος από την πραγματική διάσταση του προβλήματος, όπως παρατηρούμε σε πολλές χώρες: όσο λιγότεροι μετανάστες και πρόσφυγες ζουν σε μια περιφέρεια τόσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός της ξενοφοβίας».
Πιστεύετε ότι η νίκη του SVP θα υπονομεύσει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις της Ελβετίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση;
«Το SVP έχει ήδη συμβάλει ουσιωδώς στο να περιπλέξει τη σχέση της Ελβετίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μετά την έγκριση της λαϊκής πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από το SVP το 2014, η χώρα υποτίθεται ότι θα πρέπει να περιορίσει τη μετανάστευση, διατηρώντας παράλληλα την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων με την ΕΕ ως δομικό στοιχείο των διμερών συμφωνιών μεταξύ της Ελβετίας και της Ενωσης. Το αν και το πώς αυτό είναι πιθανό είναι ακόμη εντελώς άγνωστο. Η επιτυχία του SVP σε αυτές τις εκλογές σίγουρα δεν αυξάνει τις πιθανότητες να βρεθεί μια καλή συμβιβαστική λύση επειδή η ευελιξία της Ελβετίας σε αυτό το ζήτημα έχει μειωθεί περαιτέρω και μάλλον μειωμένη είναι και η προθυμία της ΕΕ να κάνει βήματα προς την Ελβετία».
ΤΑ ΑΙΤΙΑ
«Είναι αναμενόμενο ότι τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν αυτά τα αποτελέσματα και πράγματι η Ελβετία δεν είναι μια χώρα που έχει επηρεαστεί τόσο πολύ από την προσφυγική κρίση. Για να κατανοήσουμε την κατάσταση στην Ελβετία ωστόσο πρέπει να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα» λέει στο «Βήμα» ο Αντρέας Λάντνερ, καθηγητής Κρατικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης. Και εξηγεί:
Ελκυστική επιλογή
«Το πρόβλημα της χώρας είναι ότι είναι πάνω από όλα μια ελκυστική επιλογή. Κάθε χρόνο περίπου 80.000 άνθρωποι από την ΕΕ έρχονται στην Ελβετία εξαιτίας των συνθηκών που έχουν υπογραφεί. Πρόκειται για το 1% του πληθυσμού. Πολλοί κάτοικοι πιστεύουν ότι ο πληθυσμός της χώρας δεν θα πρέπει να αυξάνεται τόσο γρήγορα και ότι αυτοί οι αριθμοί καθιστούν την ενσωμάτωση πολύ δύσκολη».
Ακριβή μετανάστευση
«Για την οικονομία η μετανάστευση είναι πολύ χρήσιμη καθώς προσφέρει φθηνή εργασία και περισσότερους καταναλωτές, αλλά για το ελβετικό ασφαλιστικό σύστημα η μετανάστευση είναι ακριβή. Οπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελβετία δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς έναν βαθμό μετανάστευσης».
Ξένος ο ένας στους τρεις
«Περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων της έχουν ξένα διαβατήρια – το 24% δεν είναι ελβετοί πολίτες και ένα επιπλέον 10% έχει δύο διαφορετικά διαβατήρια. Το SVP τάσσεται κατά των ανοιχτών συνόρων και της μαζικής μετανάστευσης που, όπως λέει, δεν θα λύσουν το πρόβλημα του πολέμου και της ανισότητας – και πολλοί υποστηρίζουν αυτές τις θέσεις».
HeliosPlus
