Με ένα κοινό μερικών χιλιάδων φοιτητών εύκολα ένας καθηγητής πανεπιστημίου μπορεί να γίνει σταρ. Ενα «άστρο», προορισμένο να φέρει το φως και τη γνώση, με την αποφασιστικότητα του Προμηθέα, αλλά –ευτυχώς –χωρίς την τιμωρία του!
Η ελληνική εκδοχή των περίφημων MOOCs (Massive Open Online Courses), της νέας «καθαρής» μορφής διαδικτυακής γνώσης, κατοικεί στην Κρήτη. Με «αρχιτέκτονα» τον καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντή των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης κ. Στέφανο Τραχανά, το «Mathesis» ξεκινά τον Νοέμβριο και ήδη αριθμεί μερικές χιλιάδες εγγεγραμμένων φοιτητών.
Πρόκειται για την πιο σύγχρονη μορφή ελεύθερων διαδικτυακών μαθημάτων, χωρίς δίδακτρα και πτυχία, χωρίς πίεση και εξετάσεις, αλλά με γνώση, μόνο για τη… γνώση.
Η επανάσταση των MOOCs ξεκίνησε στις ΗΠΑ από δύο καθηγητές του Πανεπιστημίου Πρίνστον που έγιναν σταρ σε μια βραδιά παραδίδοντας μαθήματα τεχνητής νοημοσύνης σε ένα κοινό 58.000 ατόμων.
Από την κούρσα αυτή δεν μπορούσαν να λείπουν το Χάρβαρντ και το ΜΙΤ, που πλέον πρωτοστατούν, αναπτύσσοντας μάλιστα δική τους τεχνολογία στην πλατφόρμα μετάδοσης των διαδικτυακών μαθημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι στο ίδιο πανεπιστήμιο πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια οι φωνές για να δοθούν τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας στο κοινό χωρίς να παρεμβάλλονται συνδρομές και επιστημονικά περιοδικά που στοιχίζουν στα πανεπιστήμια παγκοσμίως πολλά εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.
Στην εκθαμβωτική λίστα των πανεπιστημίων που προσφέρουν λοιπόν σήμερα τη γνώση… δωρεάν ανήκουν ήδη 22 από τα μεγαλύτερα των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων το Στάνφορντ, το Πρίνστον, το Μπράουν, το Κολούμπια και το Τζονς Χόπκινς.
Πανεπιστήμια δηλαδή με δίδακτρα χιλιάδων ευρώ παραδίδουν τη γνώση σε φοιτητές, μαθητές, πολίτες, σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Τα μόνα που χρειάζονται είναι ένας υπολογιστής και σύνδεση στο Internet, και εκατομμύρια φοιτητές από 196 χώρες, που είναι ως σήμερα καταγεγραμμένοι, μπαίνουν στο ψηφιακό «αμφιθέατρο» καθηγητών-κολοσσών στην επιστήμη που τους ενδιαφέρει.
Στην Ελλάδα και στην Κρήτη!
Στη χώρα μας δεν προσφέρονται ακόμη μαθήματα στα αγγλικά για να ανοίξει η διαδικτυακή πανεπιστημιακή αγορά, αλλά σίγουρα ένα κοινό μερικών εκατομμυρίων Ελλήνων δεν θα ήταν άσχημο!
Το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis ιδρύθηκε το 2015 ως ένα ιδιαίτερο τμήμα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ΠΕΚ) με αποκλειστικό σκοπό τη δημιουργία και δωρεάν προσφορά στους φοιτητές, στους επαγγελματίες επιστήμονες και στο ευρύτερο κοινό διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων.
Το πρόγραμμα «τρέχει» με πραγματική στοχοπροσήλωση ο κ. Τραχανάς, δίνοντας το μήνυμα της αισιοδοξίας και της ανάπτυξης σε μια χώρα που ανεβαίνει πλέον βαριανασαίνοντας τον γολγοθά της πολυετούς οικονομικής κρίσης.
Παρότι βετεράνος των πανεπιστημίων όμως, ο κ. Τραχανάς έχει όρεξη και διάθεση για δημιουργία πρωτοετούς φοιτητή.
«Το να ανοίξει η εκπαίδευση και να φύγει από το μοναστήρι είναι μια επανάσταση αντίστοιχη με εκείνη του Γουτεμβέργιου, ο οποίος άνοιξε τη γνώση με την τυπογραφία σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν να είναι κοντά της» λέει.
Οπως εξηγεί, τα… πειράματά του ξεκίνησαν με ένα πρώτο διαδικτυακό μάθημα Φυσικής, στο οποίο ο καλύτερος φοιτητής του ήταν ένας μαθητής λυκείου από την Αθήνα!
«Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση έτσι ανοίγει σε οποιονδήποτε επιθυμεί να την αποκτήσει» αναφέρει.
«Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση έτσι ανοίγει σε οποιονδήποτε επιθυμεί να την αποκτήσει» αναφέρει.
Από το 1983 ως σήμερα διδάσκει εθελοντικά στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης –κυρίως Κβαντομηχανική και Διαφορικές Εξισώσεις –και έχει γράψει εννέα πανεπιστημιακά συγγράμματα σε αυτά τα πεδία καθώς και ένα δοκιμιακό βιβλίο για τη θέση της επιστήμης στον πολιτισμό μας. Υπήρξε δε εμπνευστής, ιδρυτικό μέλος και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, του πρώτου πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου της χώρας, και τώρα διευθύνει τα πρώτα MOOCs στη χώρα μας.
Το έργο αυτό γίνεται με τη βοήθεια και τη χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», με πολυετές και βαρυσήμαντο έργο προσφοράς στον χώρο της εκπαίδευσης.
Εναρξη τον Νοέμβριο
Στις 16 Νοεμβρίου θα ξεκινήσουν τα δύο πρώτα μαθήματα του «Mathesis» στην πλατφόρμα του (https://mathesis.cup.gr/). Πρόκειται για το μάθημα «Ενα τέλος, μια αρχή: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 11ος-18ος αιώνας» από την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Μαρία Ευθυμίου, το οποίο θα διαρκέσει έξι εβδομάδες και θα γίνονται τρεις διαλέξεις την εβδομάδα, καθώς και το μάθημα «Εισαγωγή στην Κβαντική Φυσική: Οι βασικές αρχές» του κ. Τραχανά με αντίστοιχη διάρκεια και πρόγραμμα. Και στα δύο έχουν γραφτεί ήδη μερικές χιλιάδες φοιτητές.
Τον Ιανουάριο του 2016 προγραμματίζονται διαλέξεις από τον παγκοσμίου φήμης έλληνα κλασικό ιστορικό, με θητεία στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, κ. Αγγελο Χανιώτη, με τίτλο «Η μακρά ελληνιστική εποχή: Από τον Αλέξανδρο στον Αδριανό». Τον Φεβρουάριο του 2016 ένα μάθημα Φυσικής και Κοσμολογίας από τον κ. Θεόδωρο Τομαρά. Τέλος, τον Μάρτιο του 2016 θα αρχίσουν τα μαθήματα Ιστορίας από την κυρία Ευθυμίου με θέμα «Η Επανάσταση του 1821 – Ενα δύσκολο εγχείρημα μιας περίπλοκης κοινωνίας».
Τεχνογνωσία
Μαθήματα σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα
Η πλατφόρμα στην οποία στηρίζονται τα μαθήματα ακολουθεί την τεχνογνωσία των αμερικανικών πανεπιστημίων και σε αυτό το κομμάτι του προγράμματος έχουν επενδυθεί τα περισσότερα κονδύλια καθώς είναι κάτι που για πρώτη φορά χρησιμοποιείται στη χώρα μας.
«Ετσι αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μέσα στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης μια εθνική εστία μοντέρνων διαδικτυακών μαθημάτων που θα παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και θα προσπαθεί να συμβαδίζει με αυτές. Μαθήματα που θα προσφέρονται δωρεάν –χάρη και στην υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» –αλλά με σταθερή προσήλωση στην ποιότητα που είναι για εμάς μια θεμελιώδης αξία. Διότι αντίθετα με την επικρατούσα στη χώρα άποψη –πως ό,τι σου προσφέρεται δωρεάν δεν δικαιούσαι να το κρίνεις και να έχεις απαιτήσεις για την ποιότητά του –εμείς πιστεύουμε πως μόνο η ποιότητα είναι συμβατή με την ευγένεια που εμπεριέχει η έννοια του δωρεάν· η έννοια του δώρου. Γιατί αυτή πιστεύω είναι η μόνη «ειδίκευση» που δεν θα παύσει να έχει ζήτηση όποιες και αν είναι οι αλλαγές στα επαγγέλματα του αύριο. Η ειδίκευση στην ποιότητα. Ο,τι κάνεις να το κάνεις καλά» λέει ο κ. Τραχανάς και υπογραμμίζει: «Αν το «Mathesis» βοηθήσει σε αυτό, θα έχει επιτύχει και έναν «παράπλευρο στόχο» όχι λιγότερο σημαντικό από τον κύριό του στόχο που είναι τούτος: η εξίσωση των ευκαιριών στην εκπαίδευση και στη μάθηση. Κατά τη γνώμη μου ο ευγενέστερος –και συνάμα πιο κερδο-φόρος –στόχος που μια κοινωνία αξίζει να θέτει στον εαυτό της».
Τεχνογνωσία
Μαθήματα σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα
Η πλατφόρμα στην οποία στηρίζονται τα μαθήματα ακολουθεί την τεχνογνωσία των αμερικανικών πανεπιστημίων και σε αυτό το κομμάτι του προγράμματος έχουν επενδυθεί τα περισσότερα κονδύλια καθώς είναι κάτι που για πρώτη φορά χρησιμοποιείται στη χώρα μας.
«Δεν θα γίνεται βιντεοσκόπηση σε ένα αμφιθέατρο ή μια αίθουσα αλλά σε στούντιο» λέει ο κ. Τραχανάς μιλώντας στο «Βήμα». Θα παρουσιάζονται σε κάθε ενότητα μικρά βιντεάκια, όπως οι παράγραφοι των βιβλίων, περιγράφει ο κ. Τραχανάς. Στη συνέχεια θα ακολουθούν ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και τεστ ώστε το κοινό να μπορέσει να συμμετάσχει και οι φοιτητές να «μπουν» στην ουσία όσων παρακολούθησαν.
Στη συνέχεια ο κάθε φοιτητής, που θα μπορεί να πιάσει και το δικό του «σκορ», θα έχει άμεση πρόσβαση στη λύση κάθε ερώτησης ώστε να καταλάβει τι λάθη έκανε, αν φυσικά έκανε.
«Φοιτητής διαρκώς ενεργός, ηλεκτρονικός καθηγητής διαρκώς παρών» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Τραχανάς.
«Στόχος μας είναι να μη μείνει η χώρα έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται διεθνώς στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με κινητήριο μοχλό τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα» εξηγεί.
«Φοιτητής διαρκώς ενεργός, ηλεκτρονικός καθηγητής διαρκώς παρών» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Τραχανάς.
«Στόχος μας είναι να μη μείνει η χώρα έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται διεθνώς στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με κινητήριο μοχλό τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα» εξηγεί.
«Ετσι αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μέσα στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης μια εθνική εστία μοντέρνων διαδικτυακών μαθημάτων που θα παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και θα προσπαθεί να συμβαδίζει με αυτές. Μαθήματα που θα προσφέρονται δωρεάν –χάρη και στην υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» –αλλά με σταθερή προσήλωση στην ποιότητα που είναι για εμάς μια θεμελιώδης αξία. Διότι αντίθετα με την επικρατούσα στη χώρα άποψη –πως ό,τι σου προσφέρεται δωρεάν δεν δικαιούσαι να το κρίνεις και να έχεις απαιτήσεις για την ποιότητά του –εμείς πιστεύουμε πως μόνο η ποιότητα είναι συμβατή με την ευγένεια που εμπεριέχει η έννοια του δωρεάν· η έννοια του δώρου. Γιατί αυτή πιστεύω είναι η μόνη «ειδίκευση» που δεν θα παύσει να έχει ζήτηση όποιες και αν είναι οι αλλαγές στα επαγγέλματα του αύριο. Η ειδίκευση στην ποιότητα. Ο,τι κάνεις να το κάνεις καλά» λέει ο κ. Τραχανάς και υπογραμμίζει: «Αν το «Mathesis» βοηθήσει σε αυτό, θα έχει επιτύχει και έναν «παράπλευρο στόχο» όχι λιγότερο σημαντικό από τον κύριό του στόχο που είναι τούτος: η εξίσωση των ευκαιριών στην εκπαίδευση και στη μάθηση. Κατά τη γνώμη μου ο ευγενέστερος –και συνάμα πιο κερδο-φόρος –στόχος που μια κοινωνία αξίζει να θέτει στον εαυτό της».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
