Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η ελληνική πολιτική ηγεσία αναφέρθηκε επανειλημμένως στην εθνική ανεξαρτησία. Δυστυχώς, αν και γεωπολιτικά ανεξάρτητη, η πατρίδα μας έχει απολέσει την οικονομική ανεξαρτησία της.
Ιστορικά ο έλεγχος της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, όπως και τα δημόσια έσοδα από τη νομισματοκοπή, αποτελούν προϋποθέσεις για οικονομική ανεξαρτησία. Πιθανόν η αρχή της σοφίας αλλά και το πραγματικό διακύβευμα των σημερινών εκλογών έγκειται στη συνειδητοποίηση των αληθινών περιορισμών της ελευθερίας των οικονομικών ενεργειών του καθενός και τη συναίσθηση ότι ο «από μηχανής Θεός» που θα μας απαλλάξει από τα δεσμά της οικονομικής εξάρτησης αποτελεί ψευδαίσθηση και το λογικό άκρο του λαϊκισμού.
Η άκρατη μνημονιολαγνεία και η επίκληση αυτοκτονικών διαθέσεων διά μέσου ενός ιδιότυπου πολιτικού ηρωικού μηδενισμού μετέτρεψαν την οικονομική σε οξύτατη κοινωνική κρίση και έχουν θέσει την πατρίδα μας αντιμέτωπη με όχι απλώς ένα υπαρξιακό πρόβλημα αλλά με ένα υπαρκτικό. Η μετανάστευση 150.000 συμπατριωτών μας, το γεγονός ότι πάνω απο 25% των Ελλήνων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και η απώλεια του 25,5% του ΑΕΠ πιστοποιούν την αποτυχία της μνημονιακής πολιτικής που ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις από το 2010. Επίσης η φυγή πάνω από 30 δισ. ευρώ καταθέσεων, τα capital controls και η πτώση του δείκτη μεταποίησης κατά 30% αναδεικνύουν την ανεκδιήγητη διαπραγματευτική πολιτική των τελευταίων μηνών.
Είναι πλέον πανθομολογούμενο ότι επιτακτική ανάγκη για την ανόρθωση της οικονομίας είναι η αναδιάρθρωση του χρέους. Μια πρωτότυπη λύση είναι η ευρωπαϊκή τιτλοποίηση των εθνικών ομολόγων τα οποία θα ανταλλάσσονται σε συγκεκριμένη ισοτιμία με «ευρωομόλογα», όπως έχει προταθεί από τους καθηγητές Dreze και Duree και υποστηριχθεί από τον καθηγητή Goodhart. Αυτά τα ομόλογα θα έχουν μηδενική απόδοση κατά τις περιόδους ύφεσης και πολλαπλάσια σε περιόδους ανάπτυξης.
Ο ηθικός κίνδυνος υπερέκδοσης εθνικών ομολόγων αντιμετωπίζεται από το γεγονός ότι η ισοτιμία ανταλλαγής με «ευρωομόλογα» θα επανακαθορίζεται δυναμικά, σε συνάρτηση με την οικονομική πολιτική κάθε χώρας. Τα πλεονεκτήματα αυτής της πρότασης είναι δύο. Πρώτον, απεμπλέκει την ευρωπαϊκή πολιτική από την έμφαση στην επίτευξη πλεονασμάτων και τη λιτότητα και την επαναπροσδιορίζει με στόχο την ανάπτυξη. Δεύτερον, η αποπληρωμή των τόκων καθίσταται αντικυκλική και δεν αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
Ο δεύτερος πυλώνας ενός σχεδίου ανόρθωσης είναι η εφαρμογή αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων. Οι μισθοί, οι συντάξεις και οι δημόσιες επενδύσεις θα χρηματοδοτούνται από τα έσοδα και όχι από δανεισμό. Επιπλέον επιβάλλεται η μεταφορά των περιορισμένων οικονομικών πόρων, κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα.
Ο τρίτος πυλώνας της αναπτυξιακής πρότασης αφορά την ισομερή και αναλογική κατανομή του κόστους της εξόδου από την κρίση.
Εν κατακλείδι, μια οικονομία και η χώρα γενικότερα δεν έχει να φοβηθεί ούτε χρέη ούτε ελλείμματα ούτε ύφεση αν έχει αξιόπιστους θεσμούς, αποτελεσματική κυβέρνηση και πάνω απ’ όλα άριστο εκπαιδευτικό σύστημα.
*Ο δρ Δημήτρης Τσομώκος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
