Χρόνος εργασίας η μετακίνηση από το σπίτι στη δουλειά

Οι Γερμανοί από την εποχή του Γκέρχαρντ Σρέντερ άρχισαν να κόβουν επιδόματα τέκνων, παροχές και διευκολύνσεις προς τους γονείς και συνεχίζουν αργά αλλά σταθερά να ξηλώνουν το πουλόβερ του πολυδιαφημισμένου κράτους πρόνοιας που υιοθέτησαν μεταπολεμικά. Οι Γάλλοι είναι έτοιμοι να καταργήσουν το περιβόητο 35ωρο που καθιέρωσε το έτος 2000 η κυβέρνηση του Λιονέλ Ζοσπέν. Οι Ιταλοί διαμαρτύρονται για τα μέτρα ελαστικοποίησης της αγοράς εργασίας που υιοθετεί η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι. Ολόκληρη η Ευρώπη –και όχι μόνο η Ελλάδα και οι άλλες χώρες των μνημονίων –περιορίζει το κοινωνικό κράτος για να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της και να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική. Και ξαφνικά, έρχεται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να αποφανθεί ότι ο χρόνος μετακίνησης των εργαζομένων από και προς τον τόπο της εργασίας τους πρέπει να λογίζεται ως χρόνος απασχόλησης! Ως χρόνος δηλαδή για τον οποίο ο εργαζόμενος πρέπει να αμείβεται!

«Ανήκουστη» χαρακτηρίζει την απόφαση που έλαβε την Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου το εδρεύον στο Λουξεμβούργο δικαστήριο η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», ενώ η βρετανική «Telegraph» αποκαλύπτει ότι ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον –που ήδη προσπαθεί να παρακάμψει ντιρεκτίβα της ΕΕ που απαγορεύει την εργασία πάνω από 48 ώρες την εβδομάδα –αναζητεί ήδη τρόπους εξαίρεσης της χώρας του από την υποχρέωση που δημιουργεί η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου.

Η «Telegraph», μάλιστα, χαρακτηρίζει «ήττα» για τη βρετανική κυβέρνηση τη δικαστική απόφαση, διευκρινίζοντας ότι η απόφαση αφορά τους υδραυλικούς, τους διακοσμητές και εν γένει τους τεχνικούς που εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας εκτός του χώρου που εδρεύει η επιχείρηση, αλλά ενδεχομένως να καλύπτει και τους απασχολουμένους σε γραφείο με σταθερό ωράριο.

Η «Telegraph» θεωρεί ότι η απόφαση «οδηγεί σε μια σημαντική σκλήρυνση των ευρωπαϊκών εργατικών κανόνων, που ενδεχομένως θα αναγκάσει χιλιάδες βρετανικές επιχειρήσεις να προσλάβουν επιπλέον εργαζομένους για να λειτουργούν εντός του πλαισίου του νόμου». Αναζητώντας τις… φοβερές επιπτώσεις της απόφασης του Ευρωδικαστηρίου, η εφημερίδα αναφέρει επίσης εκτιμήσεις νομικών ότι «η απόφαση πιθανόν να αναγκάσει τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν και σε αυξήσεις μισθών προκειμένου να αποφύγουν την παραβίαση των νόμων που καθορίζουν τις κατώτατες αμοιβές ή επίσης να αυξήσουν τα διαλείμματα των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους».

Δυσκολίες στην εφαρμογή του νόμου εντοπίζει, πάντως, μιλώντας στη «Figaro» και η δικηγόρος πρωτοδικών της Ρουέν Τζεραλντίν Μπουατιέ. «Θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια για να υιοθετηθεί η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου από τη γαλλική νομοθεσία. Τα εργατοδικεία δεν αποτελούνται από επαγγελματίες δικαστές, άρα είναι ελάχιστα ευαίσθητα στις αποφάσεις της ευρωπαϊκής Δικαιοσύνης. Στη συνέχεια θα πρέπει να αποφανθεί και το Συμβούλιο της Επικρατείας προτού η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου αποκτήσει ισχύ ευρωπαϊκού νομικού κανόνα, που υποχρεούται να υιοθετηθεί από το εσωτερικό, γαλλικό Δίκαιο» δήλωσε η Μπουατιέ. Πέραν αυτού, η γαλλίδα δικηγόρος επισήμανε και πρακτικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι «είναι δύσκολο για έναν εργοδότη να υπολογίσει τον χρόνο που χρειάζεται κάθε εργαζόμενος για να φτάσει από το σπίτι του στη δουλειά και ύστερα να επιστρέψει πίσω». Πέρα από τα νομικά και πρακτικά προβλήματα πάντως, ο εργατολόγος Ερίκ Ροσβάμπλ μιλώντας επίσης στη «Figaro» εξέφρασε την εκτίμηση ότι «πρόκειται για μια προχωρημένη δικαστική απόφαση, που θα λειτουργήσει προς όφελος των εργαζομένων».

Το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου εξέδωσε την επίμαχη απόφαση έπειτα από προσφυγή σε αυτό εργαζομένων του ισπανικού ομίλου ηλεκτρονικού και ιατρικού εξοπλισμού, συστημάτων ασφαλείας και αντιπυρικής προστασίας Tyco. Η εταιρεία υπολόγιζε τον χρόνο απασχόλησης των τεχνικών εγκατάστασης συστημάτων συναγερμού από τη στιγμή που έφθαναν στον χώρο του πρώτου πελάτη που είχαν στο ημερήσιο δρομολόγιό τους. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι ο τρόπος υπολογισμού του ωραρίου των τεχνικών ήταν λανθασμένος και ότι ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει ο τεχνικός στον πρώτο πελάτη της εταιρείας πρέπει να λογίζεται ως χρόνος εργασίας.

Είναι προφανές ότι απαιτείται μια αρκετά διασταλτική ερμηνεία της απόφασης για να εφαρμοστεί και στην περίπτωση ενός μισθωτού υπαλλήλου γραφείου. Αλλά σε κάποιους τεχνικούς κλάδους, όπως είναι η παροχή υπηρεσιών συντήρησης, «θα έχει τεράστιες επιπτώσεις», όπως παρατηρεί στην «Telegraph» ο συνεργάτης σε λονδρέζικο δικηγορικό γραφείο Ιρβιν Μίτσελ.

Σημειωτέον ότι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που είναι το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ, προεδρεύει ο έλληνας καθηγητής της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Βασίλειος Σκουρής. Ο ηλικίας 67 ετών νομικός εξελέγη στην προεδρία για πρώτη φορά το 2003 από τα μέλη του Ευρωδικαστηρίου (ένα από κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ, σήμερα 28) και επανεξελέγη το 2009.

Νωρίτερα ο κ. Σκουρής είχε διατελέσει υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Ιωάννη Γρίβα (διενήργησε τις εκλογές του Νοεμβρίου 1989) και στην κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη (διενήργησε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1996).