Περίπου 700 ανήλικοι πρόσφυγες φτάνουν κάθε εβδομάδα ασυνόδευτοι στη Σουηδία, κάποιοι τραυματισμένοι από ατυχήματα, άλλοι με τα σωματικά και ψυχικά τραύματα που τους άφησαν οι ξυλοδαρμοί και οι βιασμοί από τους διακινητές τους.
Συνήθως τα παιδιά, στην πλειονότητά τους αγόρια στην εφηβεία, ολοκληρώνουν το μακρύ ταξίδι τους από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική ή την Ασία, διασχίζοντας τη γέφυρα Όρεσουντ από τη Δανία και αναζητούν βοήθεια στην πρώτη πόλη που φτάνουν στη Σουηδία, το Μάλμε.
Οι εργαζόμενοι στο κέντρο διέλευσης του Μάλμε, οι οποίοι φροντίζουν τα ασυνόδευτα παιδιά κατά τις πρώτες ημέρες της διαμονής τους στη χώρα, περιγράφουν ότι ορισμένα φέρουν τραύματα στο κεφάλι ή σπασμένα οστά.
Συχνά τα σπασίματα οφείλονται σε πτώσεις από τα φορτηγά όπου σκαρφαλώνουν ενώ προσπαθούν να μετακινηθούν από τόπο σε τόπο. Τα τραύματα όμως μπορεί να οφείλονται και στους ίδιους τους διακινητές που πλήρωσαν οι γονείς για να μεταφέρουν τα παιδιά τους με ασφάλεια στη βόρεια Ευρώπη. Κάποια από τα παιδιά, για παράδειγμα, αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής από τα χαστούκια που δέχτηκαν κατά της διάρκεια του επικίνδυνου ταξιδιού τους.
«Έχουμε υποδεχτεί πολλά παιδιά που έφτασαν μέσω της Λιβύης, μεταξύ αυτών και ανήλικους που βρέθηκαν σε ναυάγια» δήλωσε η διευθύντρια του κέντρου, Κριστίνα Ρόζεν. Ένα ασυνόδευτο παιδί είδε τον αδελφό του να πνίγεται στη Μεσόγειο. Οι εργαζόμενοι εκτιμούν ότι περισσότερα από τα μισά παιδιά χρειάζονται ψυχολογική στήριξη.
Σε σχέση με τον πληθυσμό της, η Σουηδία υποδέχεται περισσότερους αιτούντες άσυλο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και οι αριθμοί αυτοί αυξάνονται ραγδαία λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Στη Σουηδία καταλήγει και περίπου το ένα τρίτο όλων των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο αριθμός τους αναμένεται ότι θα διπλασιαστεί φέτος και θα φτάσει τις 12.000.
Σουηδοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι συχνά οι γονείς μπορούν να πληρώσουν στους διακινητές το αντίτιμο μόνο για ένα από τα παιδιά τους. Έτσι, το στέλνουν στη Σουηδία, συνήθως για να γλιτώσει τη στρατολόγηση από εξτρεμιστικές οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος ή τους Αλ Σεμπάμπ στη Σομαλία.
Από όλα αυτά τα παιδιά, λιγότερα από το 33% θα ενωθούν ξανά με τις οικογένειές τους κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το Μάλμε, πόλη που απέχει μόλις 35 λεπτά από την Κοπεγχάγη με το τρένο, είναι το κύριο σημείο εισόδου στη Σουηδία για τους ανήλικους. Κάποια παιδιά περιπλανιούνται στους δρόμους μέχρι να τα περιμαζέψει κάποιος άγνωστος και να ειδοποιήσει τις αρχές. Άλλα αναζητούν από μόνα τους κάποιον αστυνομικό ή κοινωνικό λειτουργό, ενώ ορισμένα τα αφήνουν κοντά στην Υπηρεσία Μετανάστευσης οι ίδιοι οι διακινητές, δίνοντάς τους οδηγίες για το πώς θα φτάσουν εκεί.
Από τις αρχές του έτους μέχρι τον Αύγουστο 9.383 ασυνόδευτα παιδιά είχαν ζητήσει άσυλο στη Σουηδία, ενώ όλο το 2014 κατατέθηκαν 7.049 αιτήσεις. Προέρχονταν κυρίως από το Αφγανιστάν, την Ερυθραία, τη Σομαλία και τη Συρία και τα περισσότερα ήταν αγόρια. Πέρσι, το 29% όλων των ασυνόδευτων ανηλίκων που αιτήθηκαν άσυλο στην ΕΕ έφτασαν στη Σουηδία, ανεβάζοντας το κόστος για τη φροντίδα τους από τις αρχές στα 9,1 δισ. κορώνες (1,1 δισ. ευρώ).
Τα παιδιά μένουν στο διαμετακομιστικό κέντρο του Μάλμε μόνο για λίγες ημέρες και μετά στέλνονται σε άλλα κέντρα της χώρας ή τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες, αν είναι πολύ μικρά.
Οι υπάλληλοι προσπαθούν να δώσουν στο κέντρο του Μάλμε ατμόσφαιρα σπιτιού και όχι ιδρύματος. Οι έφηβοι κάθονται σε έναν χώρο που θυμίζει καθιστικό και παίζουν βιντεοπαιχνίδια.
Τα μικρότερα παιδιά συνήθως φτάνουν με το τρένο και συχνά είναι φροντισμένα και σε καλή κατάσταση. Όμως τα μεγαλύτερα έχουν περάσει τα πάνδεινα: κάποια χρειάστηκε να κρεμαστούν ακόμη και κάτω από φορτηγά στο ταξίδι τους. «Το εντυπωσιακό όταν φτάνουν είναι ότι είναι απίστευτα κουρασμένα και απίστευτα πεινασμένα. Τρώνε ατελείωτες ποσότητες φαγητού» είπε η Ρόζεν.
Σχεδόν το 92% όλων των ασυνόδευτων παιδιών που ζητούν άσυλο είναι ηλικίας από 13 έως 17 ετών.
Καθημερινά φτάνουν στο κέντρο 40-50 ανήλικοι, αλλά οι πόροι που διαθέτει η πόλη είναι περιορισμένοι, εξήγησε η δήμαρχος Κατρίν Στγιέρνφελτ Τζάμε, τονίζοντας ότι οι εγκαταστάσεις είναι υπερπλήρεις και δυσκολεύεται να στρατολογήσει προσωπικό.
Από τη στιγμή που θα εγκατασταθούν στη χώρα, πολλά παιδιά εξελίσσονται πολύ καλά καθώς μεγαλώνουν. Μία μελέτη του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης για τους ανηλίκους που έφτασαν στη Σουηδία μεταξύ 2003-2013 έδειξε ότι το ποσοστό εκείνων που εντάχθηκαν στην αγορά εργασίας ήταν μικρότερο από τον σουηδικό μέσο όρο. Αναλογικά όμως, βρήκαν δουλειά περισσότερα ασυνόδευτα παιδιά σε σύγκριση με εκείνα που έφτασαν στη Σουηδία μαζί με τις οικογένειές τους.
Ο Άρεφ Καράμι, 21 ετών από το Αφγανιστάν, έφτασε στη Σουηδία όταν ήταν 16. Διέσχισε την Τουρκία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Δανία. «Είχα ακούσει για τη Σουηδία, ότι είναι η καλύτερη χώρα για να σπουδάσει κανείς και ήταν το όνειρό μου να σπουδάσω» ειπε. Ο Άρεφ σήμερα φοιτά στο λύκειο και ελπίζει ότι μια μέρα θα γίνει αρχιτέκτονας.
