Σκοτ Κέλι: Ο φιλέλληνας αστροναύτης

Στις 12 Ιουλίου, κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής,
ο Κέλι είχε φωτογραφίσει την Αττική από το Διάστημα και είχε γράψει «Αθήνα, Ελλάδα, καλημέρα από το Διάστημα. Ευχές για το καλύτερο»

Δεν είναι διόλου παράδοξο το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης, μέσα στο κατακαλόκαιρο, ασχολούνται εκτενώς με την αποστολή τoυ αστροναύτη της NASA Σκοτ Κέλι, και του ρώσου κοσμοναύτη Μιχαήλ Κορνιένκο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με σκοπό να παραμείνουν εκεί επί σχεδόν ένα ημερολογιακό έτος. Στόχος της αποστολής, γνωστής ως Expedition 44, είναι να πραγματοποιηθούν πειράματα προκειμένου να διαπιστωθούν οι αντιδράσεις του ανθρώπινου σώματος κατά τη μακρά παραμονή του εκτός γήινης ατμόσφαιρας. Οι άνθρωποι είχαν πάντοτε το βλέμμα στραμμένο πέρα από τον πλανήτη τους, τουλάχιστον από τότε που η εξερεύνηση του Διαστήματος κατέστη ρεαλιστικό ζητούμενο, έπειτα από τις πρώτες αποστολές κατά τη δεκαετία του ’60. Κάθε φορά, σε κάθε εποχή, οι εξελίξεις περιβάλλονταν από το εκάστοτε πλαίσιο. Αλλοτε ήταν ο ανταγωνισμός του Ψυχρού Πολέμου και σήμερα είναι ο εντυπωσιασμός, στην εποχή του Τwitter και του Instagram.

Η ιστορία του 51χρονου Κέλι, ιδωμένη τόσο από την επιστημονική όσο και από την ποπ πλευρά της, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο Σκοτ Τζόζεφ Κέλι, αστροναύτης, μηχανικός και συνταξιούχος πλοίαρχος του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, προτού επιλεγεί για την Αποστολή 44 είχε συμμετάσχει σε τρεις ακόμη διαστημικές αποστολές.

Η πρώτη πτήση του Κέλι ήταν με την ιδιότητα του πιλότου του διαστημικού λεωφορείου Discovery τον Δεκέμβριο του 1999, ενώ έγινε μέλος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού τον Οκτώβριο του 2010 και σήμερα είναι επικεφαλής των επιχειρήσεων εκεί.

Σήμερα, ο Κέλι έχει διανύσει 156 ημέρες στο Διάστημα, βρίσκεται περίπου στα μισά της αποστολής του. Μαζί του στον διαστημικό σταθμό βρίσκονται ακόμη πέντε άτομα, αλλά μόνον εκείνος και ο Κορνιένκο έχουν αποστολή να περάσουν έναν ολόκληρο χρόνο εκεί. Στόχος τους είναι να εξετάσουν το πώς επιδρά η μακρά παραμονή στο Διάστημα στο ανθρώπινο σώμα –στοιχεία αναγκαία για ένα μελλοντικό ταξίδι στον Αρη.

Την ώρα που ο Κέλι αιωρείται στο Διάστημα, ο δίδυμος αδελφός του –ο βετεράνος αστροναύτης Μαρκ Κέλι –βρίσκεται στη Γη, συμμετέχοντας σε ένα πείραμα το οποίο μελετά το πώς οι δύο άνδρες θα αλλάξουν κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Ο Σκοτ Κέλι δήλωσε χαρούμενος που αυτός είναι ο ένοικος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, και το μόνο που θα αντάλλασσε με τον αδελφό του θα ήταν η «γήινη» διατροφή: «Καμιά φορά μού στέλνει φωτογραφίες τού τι τρώει και τότε, καθώς τρώω ένα καφετί πράγμα κλεισμένο σε μια σακούλα, ζηλεύω την μπριζόλα που τρώει» έχει δηλώσει. Ο Σκοτ και ο Μαρκ Κέλι είναι τα μόνα αδέλφια που έχουν ταξιδέψει στο Διάστημα.

Πώς περνά μια ημέρα στο Διάστημα; Πρόκειται για μια πολύ συχνή ερώτηση, όπως φαίνεται από μια σειρά συνεντεύξεων που έχει παραχωρήσει ο αστροναύτης τον τελευταίο καιρό. Πριν από δύο εβδομάδες ο Κέλι συνομίλησε με τον Λάρι Κινγκ για το σόου του, «Larry King Now», και με την Κέιτι Κούρικ από την υπηρεσία ειδήσεων του Yahoo!. Και οι δύο δημοσιογράφοι τον ρώτησαν ακριβώς αυτό: Πώς περνάει μία ημέρα στο Διάστημα;

«Ολες οι ημέρες είναι διαφορετικές, πράγμα που τις κάνει ενδιαφέρουσες» απάντησε ο Σκοτ Κέλι. «Κάποιες ημέρες αφιερώνονται εξ ολοκλήρου σε επιστημονικά πειράματα» περιέγραψε και σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια της ετήσιας παραμονής του στο Διάστημα θα διενεργηθούν περισσότερα από 400 επιστημονικά πειράματα.

«Κάποιες φορές επιδιορθώνεις πράγματα» είπε ο Κέλι. «Το σύστημα απομάκρυνσης του διοξειδίου του άνθρακα ήταν ένα μεγάλο πρότζεκτ με το οποίο είχαμε ασχοληθεί εδώ και μήνες. Αυτές τις ημέρες αναμένουμε ένα φορτίο από την Ιαπωνία, οπότε θα πρέπει να το παραλάβουμε. Γενικώς, είναι ένας συνδυασμός επιστήμης, συντήρησης και γενικών εργασιών του «νοικοκυριού». Και έπειτα, περιστασιακά, εργασίες ρομποτικής ή μια βόλτα στο Διάστημα».

Υπάρχει άραγε χρόνος για ξεκούραση; Ο ίδιος απάντησε ότι μαζεύονται με τα υπόλοιπα πέντε μέλη της αποστολής και παρακολουθούν ταινίες τα Σαββατοκύριακα. Στο μεταξύ, είπε ότι εκείνος και ο αστροναύτης της NASA Κίελ Λίντγκρεν παρακολουθούν ξανά την τηλεοπτική σειρά «Breaking Bad» και έχουν επίσης «μυήσει» στο δημοφιλές σίριαλ και τον ιάπωνα αστροναύτη Κιμίγια Γιούι.

«Δεν έχουμε πλυντήριο ρούχων, επειδή αυτό απαιτεί πολύ νερό και το νερό είναι πολύτιμο εδώ πάνω. Επιπλέον, θα ήταν αρκετά δύσκολο να κατασκευαστεί ένα διαστημικό πλυντήριο, αν και δεν το θεωρώ απίθανο. Ωστόσο, μέχρι να συμβεί αυτό, απλώς πετάμε τα ρούχα μας. Νομίζω ότι φοράω το συγκεκριμένο παντελόνι εδώ και δύο μήνες. Δεν θα σας πω για πόσο φοράω τα υπόλοιπα».

Ο Κέλι σημείωσε επίσης ότι καμιά φορά αισθάνεται ότι ονειρεύεται ενόσω βρίσκεται σε τροχιά. Είχε προσπαθήσει να καταγράψει τα όνειρά του, αλλά τελικώς δεν τα κατάφερε λόγω έλλειψης χρόνου. «Στις αρχές του ταξιδιού μου, τα όνειρα που εκτυλίσσονταν στο Διάστημα ήταν σπάνια. Και τώρα που κλείνω σχεδόν 150 ημέρες, είναι σπάνια τα όνειρα που εκτυλίσσονται στη Γη» καταλήγει.

Σε καθημερινή βάση ο Κέλι αναρτά στο Facebook, στο Twitter και στο Instagram φωτογραφίες της καταπληκτικής θέας από το «υπνοδωμάτιό» του. Οι εκατοντάδες ακόλουθοί του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν την ευκαιρία να αντικρίσουν μια σειρά μαγικών φωτογραφιών. Στις 6 το πρωί της 20ής Αυγούστου, ο Κέλι ανάρτησε μια εντυπωσιακή φωτογραφία του τυφώνα Ντάνι, του πρώτου τυφώνα στον Ατλαντικό για το 2015. Στο στιγμιότυπο διακρίνεται και το καναδικής κατασκευής ρομποτικό χέρι, το οποίο χρησιμοποιείται για να «γραπώσει» τα κάθε λογής φορτία που αποστέλλονται στον σταθμό. Ο Κέλι έχει επιπλέον ανεβάσει δύο αντίστοιχες φωτογραφίες της Ελλάδας από το Διάστημα, καθώς η χώρα απασχολεί την παγκόσμια επικαιρότητα τους τελευταίους μήνες. Η πρώτη είχε δημοσιευτεί στις 12 Ιουλίου, στο Τwitter, κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής. Την ώρα που όλος ο πλανήτης ήταν online, ο Κέλι είχε φωτογραφίσει την Αττική από το Διάστημα και είχε γράψει «Αθήνα, Ελλάδα, καλημέρα από το Διάστημα. Ευχές για το καλύτερο». Το Σάββατο 8 Αυγούστου, όταν βρέθηκε και πάλι πάνω από την Ελλάδα, έγραψε: «Στους καλούς μου φίλους στην Ελλάδα. Σας σκέφτομαι και σας εύχομαι να έχετε ένα υπέροχο βράδυ».

Μάλιστα, ως συνεπής χρήστης του Τwitter, έχει και τις ανάλογες συζητήσεις με τους υπόλοιπους χρήστες. Η ηθοποιός Τζούλια Λούις-Ντρέιφους έστειλε ένα tweet στον Κέλι ρωτώντας τον αν παρακολουθεί το σίριαλ όπου πρωταγωνιστεί, το «Veep», το οποίο προβάλλεται από το αμερικανικό κανάλι HBO. Ο Κέλι απάντησε ότι του αρέσει πολύ η σειρά, όμως δεν την παρακολουθεί στον σταθμό. Ωστόσο, βλέπει ένα άλλο σίριαλ στο οποίο συμμετέχει η Ντρέιφους, το «Seinfeld».

Πέρα από την αποστολή του Κέλι, οι ειδήσεις σχετικά με το Διάστημα δεν σταματούν να έρχονται. Την προηγούμενη εβδομάδα, η NanoRacks, μια εταιρεία με έδρα το Χιούστον του Τέξας, η οποία μεσολαβεί υπέρ επιχειρήσεων προκειμένου εκείνες να χρησιμοποιήσουν τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, υπέγραψε μια ιστορική συμφωνία με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Πεκίνου προκειμένου το εκπαιδευτικό ίδρυμα να αποστείλει δείγματα γονιδιώματος στο διαστημικό εργαστήριο κατά την επόμενη χρονιά. Οι ειδικοί στα θέματα περί του Διαστήματος θεωρούν τη συμφωνία ένα σημαντικό βήμα για τη μελλοντική συνεργασία μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ (η αμερικανική NASA μαζί με τις αντίστοιχες υπηρεσίες Διαστήματος της Ρωσίας, της Ιαπωνίας, του Καναδά και της Ευρώπης αποτελούν τους συγκατοίκους του Διαστημικού Σταθμού).

Ο Σκοτ Κέλι με τον Μπαράκ Ομπάμα στις 20 Ιανουαρίου 2015, λίγες εβδομάδες προτού ξεκινήσει η διαστημική αποστολή του. Την 1η Αυγούστου οι δυο τους αντάλλαξαν και tweets:
«Πανικοβάλλεσαι ποτέ όταν κοιτάζεις έξω από το παράθυρο;» ρώτησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Μόνο όταν δέχομαι μια ερώτηση από εσάς» απάντησε ο Κέλι.

Δεν πρόκειται για την πρώτη περίπτωση σινοαμερικανικής προσέγγισης που έχει ως αφετηρία διαστημικά θέματα. Τον Ιούλιο του 1969, όταν επέστρεψε η αποστολή Apollo 11 από τη Σελήνη, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον έφυγε για παγκόσμια περιοδεία μαζί με το ενδεκαμελές πλήρωμά της. Ηταν τότε μόνο και με αφορμή αυτό το γεγονός που του επετράπη να συναντήσει τον τότε πρόεδρο της Ρουμανίας Νικολάε Τσαουσέσκου, τον οποίο το διπλωματικό επιτελείο των ΗΠΑ προσπαθούσε επί μήνες να προσεγγίσει. Ο Νίξον, αναφερόμενος στην επίτευξη της συνάντησης, φέρεται να έχει πει στο πλήρωμα ότι «και μόνο για αυτό, το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα έχει βγάλει τα χρήματά του». Η επαφή του με τον Τσαουσέσκου θεωρείται απαρχή της επαφής του με τον κομμουνιστικό κόσμο και πρόδρομος της ιστορικής επίσκεψής του στην Κίνα.

Μπορεί η «διπλωματία του Διαστήματος» να έχει ατονήσει, ωστόσο το Διάστημα εξακολουθεί να εντυπωσιάζει τους πάντες με τον ίδιο παιδικό τρόπο. Πρόσφατα το νεανικό γκρουπ One Direction κυκλοφόρησε το βιντεοκλίπ του για το τραγούδι «Drag Μe Down», που γυρίστηκε στο Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον της NASA και το οποίο ξεπέρασε τα 20 εκατομμύρια views! Μια φωτογραφία στο Instagram, ένα κλιπ στο YouTube και δύο-τρεις κουβέντες για τη ζωή σε «έναν γαλαξία πολύ πολύ μακρινό» μάλλον αρκούν ακόμη προκειμένου να μας συνεπάρουν όλους.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 30 Αυγούστου 2015