«Μεγάλος αδελφός» για όλα τα δημόσια αλλά και ιδιωτικά έργα

Την δημιουργία ενός «μεγάλου αδελφού» για όλες τις μελέτες και τα δημόσια, αλλά και ιδιωτικά έργα της χώρας, προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείο Υποδομών, «Δομές στρατηγικού σχεδιασμού στα τεχνικά έργα, διαδικασίες διαφάνειας και κεντρικού ελέγχου στο σύστημα παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων», που δόθηκε την Πέμπτη στη δημοσιότητα από τον αναπληρωτή υπουργό Υποδομών, κ. Χρήστο Σπίρτζη.

Διαβάστε εδώ όλο το περιεχόμενο του νομοσχεδίου

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι διατάξεις του εφαρμόζονται σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά τεχνικά έργα, μελέτες και συναφείς υπηρεσίες, που ανατίθενται τόσο από το δημόσιο όσο και από φυσικά ή νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού τομέα για την εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού και λειτουργίας και προς ικανοποίηση δημόσιας ωφέλειας.

Μάλιστα, περιλαμβάνει ρυθμίσεις, οι οποίες ξεπερνούν την καταστατική αποστολή του πρώην υπουργείου Υποδομών, καθώς περιλαμβάνουν αρμοδιότητες τόσο του υπουργείου Περιβάλλοντος (πχ. οικοδομικές άδειες) όσο και του πρώην υπουργείου Ανάπτυξης (έλεγχος και ρύθμιση αγοράς), αλλά και του υπουργείου Οικονομικών, ενώ δεν λείπουν και διατάξεις που μεταβιβάζουν αρμοδιότητες στο Τεχνικό Επιμελητήριο, πρόεδρος του οποίου μέχρι πρότινος ήταν ο νυν αναπληρωτής υπουργός Υποδομών.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται η Σύσταση Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού Δημοσίων Υποδομών, η οποία θα έχει ως στρατηγικούς στόχους –μεταξύ άλλων – την προώθηση της ανάπτυξης με προγραμματισμό έργων εθνικού επιπέδου, την προώθηση κι έγκριση από τη Βουλή εικοσαετών προγραμμάτων έργων και τη λήψη δράσεων για την ανάδειξη της Γενικής Γραμματείας Υποδομών ως επιτελικού δημόσιου φορέα στον τομέα υλοποίησης των Δημόσιων Έργων και «στην εποπτεία της όλης κατασκευαστικής δραστηριότητας της χώρας».

Επίσης, θα έχει ως αρμοδιότητα την τήρηση και εποπτεία των ηλεκτρονικών συστημάτων παρακολούθησης έργων, μελετών, τεχνικών υπηρεσιών, και έργων παραχώρησης, την τήρηση ενιαίων κανόνων στις διαγωνιστικές διαδικασίες συμβάσεων έργων, μελετών κτλ.

Ειδικότερα, δημιουργείται Διεύθυνση Προγραμματισμού και Ηλεκτρονικής Παρακολούθησης Έργων, με αποστολή την «συλλογή και αξιολόγηση της τεχνικής πληροφορίας που αφορά σε έργα τοπικής, περιφερειακής, και εθνικής κλίμακας, με στόχο την εκπόνηση αναπτυξιακών προγραμμάτων βραχυπρόθεσμης, μεσοπρόθεσμης, και μακροπρόθεσμης διάρκειας, καθώς και η εποπτεία της πορείας υλοποίησης των προγραμμάτων αυτών».

Επίσης, δημιουργείται Διεύθυνση Διαγωνισμών Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, με αποστολή την τεχνική υποστήριξη και εποπτεία της διεξαγωγής των διαγωνισμών ανάθεσης των τεχνικών έργων, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος διεξαγωγής διαγωνισμών δημοσίων συμβάσεων ΕΣΗΔΗΣ (Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων), καθώς και την τήρηση του συστήματος του Ηλεκτρονικού Παρατηρητηρίου.

Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει ένα Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Παρακολούθησης Τεχνικών Έργων (Κ.Η.Σ.ΠΑ.Τ.Ε) για το σύνολο των ιδιωτικών και δημοσίων τεχνικών έργων από την έναρξη εργασιών τους μέχρι και την οριστική παραλαβή τους.

Στο Κ.Η.Σ.ΠΑ.Τ.Ε. θα καταχωρείται μέσω διαδικτύου κάθε τεχνικό δημόσιο και ιδιωτικό έργο, με όλα τα επιμέρους στοιχεία που το χαρακτηρίζουν σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο.

Πρόκειται για έναν «μεγάλο αδελφό» που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει πληροφορίες όπως «ο κύριος του έργου, ο φορέας υλοποίησης, οι αναθέτουσες αρχές, ο αναθέτων ιδιώτης, η ομάδα μελέτης, το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας μελέτης, η ομάδα επίβλεψης το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας επίβλεψης, η ομάδα τεχνικού συμβούλου το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας τεχνικού συμβούλου, οι συντελεστές παραγωγής του, οι συντελεστές διοίκησής του, η κατηγορία του έργου, ο τίτλος του, το φυσικό αντικείμενο, ο χρονικός προγραμματισμός υλοποίησής του, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ο προϋπολογισμός του, η σύμβαση ανάθεσης του έργου, τα εγκεκριμένα στοιχεία της μελέτης και οποιαδήποτε τροποποίησή της, οι εγκεκριμένοι λογαριασμοί και οι πληρωμές, οι πιστοποιήσεις, οι διοικητικές πράξεις ελέγχου, οι ενδεχόμενες διακοπές εργασιών κ.α».

Μάλιστα, το Κεντρικό Σύστημα θα διασυνδέεται με την ηλεκτρονική εφαρμογή του τρόπου έκδοσης αδειών δόμησης του ν.4030/2011, από την οποία αντλούνται τα απαραίτητα στοιχεία για τα κτιριακά έργα, δημόσια και ιδιωτικά, με το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων, καθώς και με τις βάσεις δεδομένων της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου, του Ηλεκτρονικoύ Συστήματος Καταγραφής, Λειτουργίας και Συντήρησης Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων, του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Συστήματος Αδειοδοτήσεων, του Ηλεκτρονικού μητρώου συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών τεχνικών έργων, αλλά και με το σύστημα αμοιβών του Τ.Ε.Ε.,, την «Διαύγεια» και με το Μητρώο Δεσμεύσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Η συμπλήρωση των στοιχείων για τα ιδιωτικά έργα θα γίνεται με ευθύνη του κατασκευαστή, ενώ για τα δημόσια έργα με ευθύνη της εκάστοτε διευθύνουσας υπηρεσίας. Μάλιστα, προϋπόθεση για την έναρξη εργασιών για οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό τεχνικό έργο θα είναι η καταχώρηση των στοιχείων στο σύστημα.

Ακόμη, το νομοσχέδιο προβλέπει ένα Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγραφής, Λειτουργίας και Συντήρησης Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων (ΣΥ.ΛΕΙ.ΣΥ), στο οποίο θα καταγράφονται όλα τα εκτελεσμένα δημόσια και ιδιωτικά τεχνικά έργα, τα οποία έχουν παραληφθεί οριστικά.

Επίσης, το νομοσχέδιο προβλέπει αρκετά ακόμη συστήματα δεδομένων: Το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Αδειοδοτήσεων (Κ.Η.Σ.Α.), το οποίο θα ανατεθεί στο ΤΕΕ, το Ηλεκτρονικό Σύστημα Κόστους των Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΣΥ.ΚΟΣ.Π.Ε.), το Ηλεκτρονικό Παρατηρητήριο Τιμών και Προδιαγραφών (ΗΛ.ΠΑ.ΤΙ.Π.) και το Ηλεκτρονικό Σύστημα Εθνικών Τεχνικών Προδιαγραφών (Σ.Ε.ΤΕ.Π.).

Από την έναρξη εφαρμογής του νόμου, θα συντάσσεται ένας ενιαίος (ή μοναδικός) προϋπολογισμός για κάθε έργο δημόσιο ή ιδιωτικό, με αναλυτικές προμετρήσεις και αποκλειστικά με βάση τις τιμές που ορίζει του Ηλεκτρονικού Παρατηρητηρίου Τιμών.

Επίσης, δημιουργείται μία ακόμη βάση δεδομένων, με τίτλο «Ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης πρωτογενούς συλλογής στοιχείων φυσικών καταστροφών» στο οποίο θα καταγράφονται όλα τα στοιχεία της πρώτης αυτοψίας σε περίπτωση φυσικής καταστροφής.

Στο μεταξύ, εντύπωση προκαλεί η πρόβλεψη για «Εθνικά Πρότυπα Εκτιμήσεων Αξίας Ακινήτων», «Εθνικό Κανονισμό Εκτιμήσεων Αξίας Ακινήτων» και «Σύστημα υποστήριξης προσδιορισμού αντικειμενικής αξίας ακινήτων», τομείς που ξεπερνούν την θεσμική αποστολή της Γενικής Γραμματείας Υποδομών.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του υπουργού Υποδομών και του υπουργού Οικονομικών, συντάσσονται Εθνικά Πρότυπα Εκτιμήσεων Αξίας Ακινήτων και Εθνικός Κανονισμός Εκτιμήσεων Ακινήτων, που βασίζονται στα ευρωπαϊκά εκτιμητικά πρότυπα όπως ισχύουν.

«Τα Εθνικά Πρότυπα Εκτιμήσεων Αξίας Ακινήτων ορίζουν τον τρόπο υπολογισμού της αγοραίας αξίας του ακινήτου, τις βάσεις εκτίμησης που διαφοροποιούνται από την αγοραία αξία, τη διαδικασία εκτίμησης και τον τρόπο σύνταξης των εκτιμητικών εκθέσεων» αναφέρεται.

«Ο Εθνικός Κανονισμός Εκτιμήσεων Αξίας Ακινήτων ορίζει αναλυτικά τις μεθόδους εκτιμήσεων ακινήτων, όπως τη συγκριτική μέθοδο ιδίως για εκτιμήσεις που αφορούν σε οικόπεδα και αγροτεμάχια χωρίς επιχειρηματικό ενδιαφέρον, διαμερίσματα, γραφεία, καταστήματα, κατοικίες και αποθήκες σε διαμορφωμένη κτηματαγορά, τη μέθοδο εισοδήματος ιδίως για ακίνητα που αποφέρουν εισοδήματα στον κάτοχό τους όπως γραφεία, καταστήματα, ξενοδοχεία, την υπολειμματική μέθοδο ιδίως για οικόπεδα και αγροτεμάχια με επιχειρηματικό ενδιαφέρον και τη μέθοδο κόστους ιδίως για βιομηχανικά κτίρια και λοιπά κτήρια ειδικών χρήσεων» σημειώνεται.

«Τα δεδομένα που εισάγονται στο σύστημα αφορούν μόνο στον προσδιορισμό της θέσης και της χρήσης του ακινήτου, των τετραγωνικών που προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης ή και των βοηθητικών χώρων και κτισμάτων, ή και τυχόν τακτοποιημένων χώρων, την έκταση του οικοπέδου, τα ποσοστά συνιδιοκτησίας και την τελική αγοραία τιμή του παγίου» αναφέρει το νομοσχέδιο.

Ο μέσος όρος των αγοραίων τιμών, όπως προκύπτει από το σύστημα υποστήριξης προσδιορισμού αντικειμενικής αξίας ακινήτου, για συγκεκριμένο τύπο ακινήτου της ίδιας περιοχής προσδιορίζει την αγοραία αξία των ακινήτων της περιοχής σε πραγματικό χρόνο, σημειώνεται.

«Ο μέσος όρος της αγοραίας αξίας των ακινήτων της περιοχής σε πραγματικό χρόνο για τρία συνεχόμενα έτη προσδιορίζει την αντικειμενική αξία» σημειώνεται. Μάλιστα, ορίζεται ότι «η αντικειμενική αξία κτισμάτων δεν μπορεί να προσδιορίζεται χαμηλότερα του κόστους κατασκευής …σε συνάρτηση με το συντελεστή παλαιότητας της κατασκευής και της αξίας γης».

Στο μεταξύ, δημιουργείται το «Ηλεκτρονικό μητρώο συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών τεχνικών έργων (ΜΗ.Τ.Ε.)», το οποίο θα περιλαμβάνει το Μητρώο Φυσικών Προσώπων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.ΦΥ.Π.ΤΕ) και το Μητρώο Επιχειρήσεων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε).

Το νομοσχέδιο περιέχει διατάξεις για την διαχείρισης της διαδικασίας τεχνικών έργων, ορίζοντας «Προδιαγραφές λειτουργίας και Διαβάθμισης Δημοσίων Τεχνικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Τεχνικού Αντικειμένου»

Έτσι, με κοινή απόφαση του υπουργού Υποδομών και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, θα καθοριστεί «αναλυτικά, ανά έργο και μελέτη, βάσει του προϋπολογισμού τους, του είδους και της κατηγορίας τους, η ελάχιστη απαιτούμενη αριθμητικά στελέχωση σε προσωπικό μόνιμο και σε αορίστου χρόνου των Τεχνικών Υπηρεσιών τους, των εποπτευομένων φορέων τους και των Υπηρεσιών Τεχνικού Αντικειμένου».

Εάν η εκάστοτε τεχνική υπηρεσία δεν πληροί την στελέχωση και τις προβλεπόμενες προδιαγραφές, θα θεωρείται υπηρεσία που δεν έχει τεχνική επάρκεια, και τα έργα και οι μελέτες της θα ανατίθενται στην τεχνική Υπηρεσία του εποπτεύοντος φορέα ή περιφέρειας ή σε άλλη του κεντρικού δημοσίου τομέα.

Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει την σύνταξη Ετήσιου Προγραμματισμού Έργων ανά Υπουργείο και την κατάθεσή του έως την 15η Μαρτίου εκάστου έτους, με το οποίο θα καθορίζεται, ανά έργο, βάσει του προϋπολογισμού του, «ο χρονοπρογραμματισμός του και συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του, οι φάσεις ωρίμανσης του, ο χρόνος δημοπράτησης του και υποχρεωτικά ο εκτιμώμενος χρόνος ολοκλήρωσης της εκπόνησης των απαιτούμενων μελετών».

Μάλιστα, θα απαγορεύεται να περιληφθούν μελέτες για δημοπράτηση, εφόσον για αυτές δεν είναι εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση του έργου μέσω Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ή άλλου συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος.

Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι «σε όλα τα δημόσια έργα, στην ομάδα επίβλεψης μετέχει απαραίτητα και ο μελετητής του έργου ως Επιβλέπων Μελετητής».

Ακόμη, δημιουργείται Ειδικό Σώμα Επιμετρητών δημοσίων και ιδιωτικών έργων, με αποστολή τη διενέργεια επιμετρήσεων δημοσίων έργων ή και την επιμέτρηση ιδιωτικού έργου. Οι Ειδικοί Επιμετρητές θα εγγράφονται σε κατάλογο Ειδικού Σώματος που τηρείται στο ΤΕΕ, κατόπιν αδειοδότησής τους από το Τεχνικό Επιμελητήριο.

Μάλιστα, το νομοσχέδιο θεσπίζει Μητρώο Ελεγκτών Εταιρειών Πιστοποίησης, για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην πιστοποίηση διαδικασιών παραγωγής τεχνικών έργων, συστημάτων, προσώπων, υλικών και προϊόντων, που αφορούν στην υλοποίηση τεχνικών έργων.

Στο μεταξύ, θεσπίζεται ανεξάρτητος Φορέας Διεθνών Διαιτησιών «για την επίλυση διαφορών επί τεχνικών ζητημάτων που εμπίπτουν στην επιστημονική γνώση και εμπειρία μηχανικού, όπως διαφορές προερχόμενες από συμβάσεις μελέτης, εκτέλεσης, συντήρησης, λειτουργίας ή κάθε ανάλογης επέμβασης επί τεχνικών έργων, κατασκευών και εγκαταστάσεων» και ο οποίος θα τελεί υπό την εποπτεία των υπουργείων Υποδομών και Δικαιοσύνης.