Η «βόμβα» των προσφύγων εγκαταστάθηκε στα σύνορα

Μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί σχηματίζεται στα ελληνοσκοπιανά σύνορα τα οποία έκλεισαν την Πέμπτη «εγκλωβίζοντας» στην Ελλάδα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες και άνοιξαν την Παρασκευή για να περνάει κόσμος με το σταγονόμετρο (πολύ λιγότεροι απ’ όσους καταφθάνουν). Ηδη την Παρασκευή είχαν συγκεντρωθεί περίπου 2.500-3.000 άτομα και καταφθάνουν συνεχώς και άλλοι σε μια περιοχή που δεν διαθέτει καμία υποδομή για να φιλοξενήσει ανθρώπους, πόσω μάλλον οικογένειες με παιδιά. Μπροστά σε αυτό που συμβαίνει στην Ειδομένη σήμερα, η κατάσταση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου φαντάζει αξιοπρεπής.

«Ο κόσμος πληθαίνει συνεχώς» λέει στο «Βήμα» ο Αντώνης Ρίγας από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, ο οποίος βρίσκεται ακριβώς σε εκείνο το σημείο. Η οργάνωση έχει στείλει στην Ειδομένη μια κινητή μονάδα στελεχωμένη με 10 άτομα, που περιλαμβάνει γιατρούς, νοσηλευτές, διερμηνείς και συντονιστές. «Μοιράζουμε στους μετανάστες τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Εχουμε μοιράσει και σκηνές αλλά αυτές δεν φθάνουν καλά-καλά για να στεγάσουν ούτε το 10% των μεταναστών. Οι υπόλοιποι κοιμούνται έξω, όποιος βρει χώρο κάτω από τα δέντρα. Χθες [την Πέμπτη] έμειναν στη βροχή όλη μέρα».

«Εχουμε στήσει 10 τουαλέτες» συνεχίζει ο κ. Ρίγας, οι οποίες, όπως είναι αντιληπτό, δεν επαρκούν ούτε κατά διάνοια για να εξυπηρετήσουν χιλιάδες. «Τα σκουπίδια στην περιοχή έχουν φθάσει στο μη περαιτέρω. Είμαστε ιατρική οργάνωση, δεν μπορούμε να τα μαζεύουμε συνεχώς εμείς. Πρέπει να έρθει και το κράτος στην Ειδομένη. Κανένας δεν έχει μαζέψει τόσους μήνες ούτε μια φορά τα σκουπίδια από εδώ. Κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη» –ούτε η κυβέρνηση, ούτε ο δήμος, ούτε η περιφέρεια. «Η μυρωδιά είναι απερίγραπτη καθώς ο κόσμος αποπατεί όπου βρει».

Υπάρχει ακόμη και κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου αφού ομάδες απελπισμένων προσφύγων επιχειρούν από καιρού εις καιρόν να περάσουν μαζικά τα σύνορα και έρχονται αντιμέτωποι με τις ειδικές δυνάμεις, τα τανκς και τον στρατό της πΓΔΜ που τους απωθεί με πλαστικές σφαίρες, χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και δακρυγόνα. Ηδη έχουν τραυματιστεί δεκάδες.

Σπασμένο τηλέφωνο

Η κρίση αυτή είχε «προαναγγελθεί». Εδώ και εβδομάδες φαινόταν ότι ήταν θέμα ημερών να κλείσει η διαδρομή από Ελλάδα μέσω πΓΔΜ και Σερβίας στην Ουγγαρία και από εκεί στη Βόρεια Ευρώπη. Η κυβέρνηση όμως μοιάζει σαν να αιφνιδιάστηκε. Ολοι οι εμπλεκόμενοι υπουργοί με τους οποίους επικοινώνησε «Το Βήμα» δήλωναν αναρμόδιοι και παρέπεμπαν ο ένας στον άλλον. Η αναπληρώτρια υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου έμοιαζε να αναζητεί μια τεχνική λεπτομέρεια που να την καθιστά αναρμόδια («Η κυβέρνηση έχει παραιτηθεί») και παρέπεμψε στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση που με τη σειρά του παρέπεμψε στον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, ο οποίος όμως δεν πρόκειται να ασχοληθεί με το θέμα στην παρούσα φάση αφού παραθερίζει στην Αλόννησο, ενώ ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης, υπεύθυνος για τον συντονισμό του μεταναστευτικού ζητήματος, δεν απάντησε.

Το μοναδικό κυβερνητικό σχέδιο που έπεσε στην αντίληψη του «Βήματος» είναι, όπως μας είπε πολύ καλά πληροφορημένη πηγή, ότι «η Ελλάδα ζητεί από την ΕΕ την ενεργοποίηση πολιτικής προστασίας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι θα λάβουμε από την Ευρώπη βοήθεια σε είδος για να συνδράμουμε τους πρόσφυγες που έχουν συγκεντρωθεί στα ελληνοσκοπιανά σύνορα καθώς ούτε σκηνές δεν υπάρχουν διαθέσιμες στο ελληνικό κράτος μετά τον περσινό σεισμό στην Κεφαλλονιά».

Ενα Καλέ γεννιέται

Το κενό καλύπτουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις. «Στα ελληνοσκοπιανά σύνορα σχηματίζεται ένα Καλέ επί το βαλκανικότερο» λέει στο «Βήμα» ο Νικήτας Κανάκης, πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου που θα στείλουν αύριο Δευτέρα ένα κλιμάκιο στην Ειδομένη για να εκτιμήσουν το ζήτημα. Αναφέρεται στη σήραγγα της Μάγχης που συνδέει το Καλέ της Γαλλίας, όπου είναι συγκεντρωμένοι περίπου 3.000 μετανάστες οι οποίοι επιθυμούν να περάσουν στην Αγγλία, με το Ντόβερ. Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών συνεργάζονται στενά για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στο Καλέ. Δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της πΓΔΜ. Στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στα Δωδεκάνησα «παρατηρείται συσσώρευση μεταναστών λόγω της διοικητικής ανεπάρκειας για να διοχετευθούν γρήγορα αλλού, στην Ειδομένη όμως η κατάσταση είναι πολύ πιο ανησυχητική. Αν όντως κλείσουν τα ελληνοσκοπιανά σύνορα, οι άνθρωποι θα παραμείνουν εκεί στάσιμοι, ιδίως οι πιο φτωχοί και ευάλωτοι που δεν θα μπορούν να δωροδοκήσουν για να περάσουν» συνεχίζει ο κ. Κανάκης.

Η χαρά των δουλεμπόρων

Οι μόνοι που τρίβουν τα χέρια τους για την κατάσταση στα ελληνοσκοπιανά σύνορα είναι οι λαθρέμποροι που διακινούν παράνομα τους μετανάστες προς την Ευρώπη και οι οποίοι είχαν αναδουλειές όσο παρέμενε ανοιχτή η διαδρομή από Σκόπια μέχρι Ουγγαρία αφού οι μετανάστες πήγαιναν μόνοι τους χρησιμοποιώντας τα τοπικά μέσα μεταφοράς στην κάθε χώρα.

«Εφέτος οι λαθρέμποροι έφαγαν μεγάλο χαστούκι λόγω της διαδρομής μέσω πΓΔΜ» λέει στο «Βήμα» Σύρος που πραγματοποιεί έρευνα για λογαριασμό σουηδικού πανεπιστημίου και έρχεται σε επαφή (για συνεντεύξεις) με δεκάδες μετανάστες στην Ελλάδα. «Τα μεγάλα κεφάλια δεν εμφανίζονται πουθενά. Οι μετανάστες έρχονται σε επαφή με τους μεσάζοντες που συνήθως είναι Σύροι για τους Σύρους, Ιρακινοί για τους Ιρακινούς κ.ο.κ.». Εξηγεί ότι οι λαθρέμποροι το τελευταίο διάστημα αναλάμβαναν ελάχιστους –μόνον όσους έχουν πολλά λεφτά και δεν επιθυμούσαν να ταλαιπωρηθούν κάνοντας τη διαδρομή Αθήνα – Σκόπια – Βελιγράδι – Ουγγαρία με τα δημόσια μέσα συγκοινωνίας της κάθε χώρας. Μας φέρνει το παράδειγμα Σύρου που βρίσκεται στην Ολλανδία και πλήρωσε τους λαθρεμπόρους για να φέρει τη γυναίκα του αεροπορικώς με πλαστά χαρτιά από την Αθήνα στο Μιλάνο και από εκεί στην Ολλανδία.

«Στα αραβικά καφενεία της Αχαρνών στην Αθήνα βλέπω τους μεσάζοντες να κάθονται μόνοι τους, χωρίς πελάτες, και να παραπονιούνται ότι ο τζίρος τους έχει πέσει στο 25% του επιπέδου των προηγούμενων ετών» συνεχίζει ο Σύρος.

Προσθέτει ότι στην Τουρκία γίνεται σήμερα τεράστιο εμπόριο πλαστών διαβατηρίων, ταυτοτήτων και άλλων εγγράφων από τη Συρία επειδή οι Σύροι, ως πρόσφυγες πολέμου, έχουν καλύτερη αντιμετώπιση από άλλες εθνικότητες στην Ευρώπη. Τα συριακά έγγραφα είναι περιζήτητα κυρίως ανάμεσα σε «Ιρακινούς, Αλγερινούς και Τυνήσιους που πολεμούσαν στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν κουραστεί να πολεμούν αλλά δεν μπορούν να περάσουν στην Ευρώπη με την πραγματική τους ταυτότητα γιατί θα συλληφθούν. Ανάμεσά τους όμως έχουν πέσει στην αντίληψή μου και –λίγοι –τζιχαντιστές, οι οποίοι θα μπορούσαν να έρχονται στην Ευρώπη για τρομοκρατικές επιθέσεις. Τα δίκτυα των λαθρεμπόρων στην Τουρκία διαθέτουν αυθεντικά συριακά άδεια διαβατήρια και ταυτότητες, τα οποία είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν ως πλαστά».