Τα παιδία εργάζεται

Απεχθάνοµαι τα αυτοβιογραφικά κείμενα των δημοσιογράφων, ειδικά αυτά που αναφέρονται σε παιδάκια και γατάκια. Θα γράψω όμως κι εγώ μια οικογενειακή ιστορία, καθώς βρίσκω σε αυτήν πολιτικές διαστάσεις.

Η μεγάλη κόρη μου κέρδισε εφέτος τα πρώτα της χρήματα σερβίροντας σε καφεταβέρνα στην Τήνο. Περνά όλο το καλοκαίρι στο νησί και αποφάσισε να έχει το δικό της εισόδημα, πηγαίνοντας για δουλειά λίγες ώρες, κάποια απογεύματα. Αυτή τη στιγμή έχει μαζέψει από φιλοδωρήματα το κολοσσιαίο ποσό των 82,5 ευρώ. Δεν ειρωνεύομαι. Το ποσό είναι κολοσσιαίο για ένα κοριτσάκι εννέα ετών. Είναι τόση δα, φοράει μια σαλοπέτα, βάζει το ανοιχτήρι στην πίσω τσέπη και παίρνει παραγγελίες σε τρεις γλώσσες.

Ορισμένες παράμετροι που συνετέλεσαν στην απόφασή της να βρει δουλειά: οι κόρες μου έχουν πορτοφόλι από τότε που έμαθαν τους αριθμούς. Ετσι ιεραρχούν τα έξοδά τους και αποφεύγουμε τα δυσάρεστα «πάρε μου, πάρε μου, πάρε μου». Για να γεμίσει το πορτοφόλι, έκαναν πάντοτε δουλίτσες. Για παράδειγμα, κοστολογήσαμε τη μεταφορά νερού από τη βρύση της πλατείας: μισό ευρώ για τρία μπουκάλια. Πέρα από την οργάνωση των οικονομικών τους, μαθαίνουν να είναι ανεξάρτητες. Η δική μου προσδοκία είναι να μην εξελιχθούν σε γυναίκες που βλέπουν τους άνδρες ως χορηγούς διαβίωσης.

Ως εδώ το πάµε καλά, μιλάμε για χειραφέτηση, για ανεξαρτησία, για σύνεση. Να αναρωτηθούμε όμως: σε τι διαφέρει το παιδάκι που αυτοβούλως σερβίρει στην καφεταβέρνα από το συνομήλικο που δένει κόμπους σε μεταξωτά χαλιά στο Ισφαχάν της Περσίας; Εδώ χτυπούν οι καμπάνες της Μεγαλόχαρης, ντιν, νταν, ντον. Μήπως το παιδί μου συγκαταλέγεται από διεθνείς φορείς στα 250 εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας πέντε έως δεκαεπτά ετών, που εργάζονται; Μήπως ο οικογενειακός προϋπολογισμός θεωρείται ελλιπής;

Παγκόσμιοι οργανισμοί μαζεύουν στοιχεία για να μου δείξουν (σε εμένα προσωπικά) ότι εμποδίζω την ανάπτυξη της κόρης μου και την εκμεταλλεύομαι. Δηλαδή αυτό που αντιμετωπίζω με περηφάνια θεωρείται λούμπεν, κακό ή εγκληματικό. Αρχίζουν, λοιπόν, να με ζώνουν τα φίδια –είναι και πολλά εδώ στην Οφιούσα. Πώς θα δικαιολογούσα τυχόν ατύχημα την ώρα του σερβιρίσματος; Παιδάκι είναι, μπορεί να γλιστρήσει, να φύγει ο δίσκος με τα ποτήρια, να κοπεί και να κάνει ράμματα. Κι εγώ έκανα ράμματα στην ηλικία της, κάμποσες φορές, αλλά δεν ήταν εργατικό ατύχημα. Οι γονείς μου δεν κατηγορήθηκαν για αμέλεια ούτε καταγράφηκαν τα περιστατικά από τη Unicef.

Να δούµε ορισµένα στοιχεία: Στη Βρετανία περίπου το 25% των εντεκάχρονων παιδιών εργάζεται, πηγαίνοντας παράλληλα στο σχολείο. Η εργασία επιτρέπεται από την ηλικία των δεκατριών ετών. Στο Νότιο Λονδίνο, σε εργατικές λαϊκές συνοικίες, το 40% των παιδιών εργάζεται.

Στη Γερμανία εργάζονται 600.000 παιδιά, εκ των οποίων τα μισά είναι τουρκικής καταγωγής. Η νομοθεσία απαγορεύει την παιδική εργασία, αλλά επιτρέπει σε παιδιά ηλικίας άνω των δεκατριών ετών να απασχολούνται σε ελαφρές εργασίες, όχι για περισσότερες από δύο ώρες ημερησίως.

Στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στην Ιταλία έχει υπολογιστεί ότι περίπου το 5% των παιδιών απασχολούνται σε εργοστάσια, σε αγροκτήματα, σε σπίτια ως υπηρετικό προσωπικό. Χιλιάδες παιδιά στον ανεπτυγμένο κόσμο δεν φοιτούν σε σχολείο. Σε φτωχές χώρες η κατάσταση γίνεται δραματική. Κι άλλες διαστάσεις: παντού στον πλανήτη υπάρχουν εργαζόμενα παιδιά που ξυλοκοπούνται, πωλούνται, διακινούνται σεξουαλικά.

Να επανέλθουμε στα καθ’ ημάς. Ο νομοθέτης απαγορεύει το σερβίρισμα σε καφεταβέρνα για ένα κοριτσάκι εννέα ετών, κι ας το κάνει με δική του απόφαση, κι ας το κάνει με χαμόγελο, κι ας καμαρώνει το ίδιο για τις ευθύνες που ανέλαβε. Αν πηγαίναμε στην Επιθεώρηση Εργασίας να πάρουμε άδεια για αυτό το καλοκαιρινό παιχνίδι, θα αντιμετωπίζαμε την απαγόρευση. Εν τούτοις, η ίδια υπηρεσία επιτρέπει σε παιδιά από τριών ετών να απασχολούνται σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, σε διαφημίσεις, σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 23 Αυγούστου 2015