Από τον Μπελ στο Viber

Αν ο Αλέξανδρος Γκράχαμ Μπελ, ο εφευρέτης του τηλεφώνου και μέτοχος της πρώτης τηλεφωνικής εταιρείας του κόσμου, έβλεπε τη σημερινή μορφή της εφεύρεσής του, θα ένιωθε μεγάλη έκπληξη. Κι αυτό όχι μόνο επειδή τα σημερινά τηλέφωνα, σταθερά και κινητά, δεν μοιάζουν καθόλου με τα τηλέφωνα της εποχής του (αυτό θα μπορούσε να το περιμένει κανείς άλλωστε), αλλά κυρίως επειδή η λειτουργία των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών έχει αλλάξει δραματικά από την εποχή του Γράχαμ Μπελ μέχρι σήμερα. Οι τηλεπικοινωνίες κατέληξαν να είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του τεχνολογικού πολιτισμού μας, το οποίο φαίνεται να οδηγεί σε μια παγκόσμια μορφή διασύνδεσης των ανθρώπων πάνω στη Γη, και οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών προσαρμόζονται σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι η εταιρεία-κολοσσός Google μπήκε πρόσφατα δυναμικά στην παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών με την υπηρεσία σχέδιο Fi (Project Fi). Αραγε το σχέδιο Fi θα καταφέρει να υποκαταστήσει τα ήδη υπάρχοντα πετυχημένα πακέτα λογισμικού τηλεπικοινωνιών, όπως είναι το Skype και το Viber;

Το παλιό μοντέλο τηλεφωνίας βασίζεται στην «ενοικίαση» της χρήσης του δικτύου των τηλεφωνικών εταιρειών στους συνδρομητές τους. Οταν θέλουμε να τηλεφωνήσουμε κάπου χρησιμοποιούμε το ιδιόκτητο δίκτυο της τηλεφωνικής εταιρείας μας, την κατασκευή και συντήρηση του οποίου πληρώνουμε –εμμέσως –εμείς. Το καινούργιο μοντέλο τηλεφωνίας, αντίθετα, βασίζεται στη χρήση του Διαδικτύου (Internet), το οποίο είναι μέχρι στιγμής δωρεάν. Σε αυτό «φορτώνουμε» τη φωνή μας όπως ένα γράμμα, στον φάκελο του οποίου σημειώνεται ο παραλήπτης. Μετά από μια δαιδαλώδη διαδρομή, όπου το «γράμμα» μας αναμεταδίδεται από κόμβο σε κόμβο του Διαδικτύου μαζί με δισεκατομμύρια άλλα σήματα που μεταφέρουν πληροφορίες, η φωνή μας φτάνει τελικά στο ακουστικό του συνομιλητή μας σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα ώστε αυτός δεν αντιλαμβάνεται καμία καθυστέρηση. Ετσι δεν πληρώνουμε για τη χρήση κάποιου ιδιωτικού τηλεφωνικού δικτύου μέχρι το τηλέφωνο του συνομιλητή μας, πληρώνουμε όμως «διόδια» για να συνδεθούμε στο Διαδίκτυο –από κάπου πρέπει να κερδίσουν και οι τηλεφωνικές εταιρείες! Σήμερα υπάρχουν πάνω από 40 πακέτα λογισμικού, που δίνουν σε όσους είναι συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο τη δυνατότητα να κάνουν δωρεάν τηλεφωνήματα από τον υπολογιστή τους σε άλλους υπολογιστές ή έξυπνα κινητά (smartphones), που έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Τα γνωστότερα είναι ίσως το Skype, το Viber και το Google+ Hangouts, τα οποία προσφέρουν μάλιστα και παράλληλη μετάδοση εικόνας. Ετσι οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών (τόσο ενσύρματων όσο και ασύρματων) έχουν αρχίσει να αλλάζουν σταδιακά το επιχειρηματικό μοντέλο τους, από την παροχή της χρήσης του ιδιωτικού δικτύου τους στους συνδρομητές τους στην παροχή σύνδεσης στο Διαδίκτυο.

Το Skype ήταν ένα από τα πρώτα λογισμικά τηλεφωνίας μέσω Διαδικτύου και το πιο διαδεδομένο σήμερα. Δηλωτικό της επιτυχίας του είναι ότι το 2011 η εταιρεία αγοράστηκε από τη Microsoft για 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Αντίθετα το Viber είναι σχετικά πρόσφατο, αλλά ταχέως ανερχόμενο. Σε τι μοιάζουν και σε τι διαφέρουν μεταξύ τους; Κατ’ αρχάς μοιάζουν στο ότι προσφέρουν τη δυνατότητα στους συνδρομητές τους να κάνουν τηλεφωνικές κλήσεις ή βιντεοκλήσεις σε άλλους συνδρομητές. Το κέρδος των εταιρειών που έχουν αναπτύξει και συντηρούν αυτά τα λογισμικά προέρχεται από τη δυνατότητα που δίνουν στους συνδρομητές τους να πραγματοποιούν, πέρα από τις δωρεάν κλήσεις, και απλές τηλεφωνικές κλήσεις σε οποιονδήποτε αστικό, υπεραστικό ή διεθνή τηλεφωνικό αριθμό, με ένα πολύ μικρό κόστος, της τάξεως των 2 λεπτών του ευρώ ανά λεπτό. Skype και Viber διαφέρουν στη φιλοσοφία, στην κατανάλωση ρεύματος και στην ποιότητα ήχου και εικόνας. Το Skype ξεκίνησε ως εφαρμογή ηλεκτρονικών υπολογιστών, και έτσι ακολουθεί τη «φιλοσοφία» που έχει επικρατήσει σε αυτούς. Κάθε συνδρομητής του Skype έχει ένα «όνομα χρήστη» (username), με το οποίο καταγράφεται στον «τηλεφωνικό κατάλογο» της εταιρείας. Για να καλέσει ένας συνδρομητής του Skype έναν άλλον συνδρομητή, πρέπει να γνωρίζει το «όνομα χρήστη» του και, επιπλέον, να έχει γίνει αποδεκτός ως «συνομιλητής» από αυτόν τον συνδρομητή.

Σήμερα ένα έξυπνο κινητό τηλέφωνο προσφέρει δωρεάν συνομιλία με όλον τον πλανήτη μέσω του Διαδικτύου

Αντίθετα το Viber, που αρχικά ήταν μια εφαρμογή για έξυπνα κινητά τηλέφωνα, χρησιμοποιεί ως «όνομα χρήστη» τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου με το διεθνές πρόθεμα, έστω και αν στη συνέχεια οι κλήσεις γίνονται από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Σε αντίθεση με το Skype, για να πραγματοποιηθεί μια κλήση σε έναν συνδρομητή του Viber δεν απαιτείται η συγκατάθεση του τελευταίου, απλώς χρειάζεται να γνωρίζουμε τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του. Επιπλέον η εταιρεία «διαβάζει» όλους τους αποθηκευμένους αριθμούς στον τηλεφωνικό κατάλογο του κινητού τηλεφώνου μας και τους συγκρίνει με τον δικό της τηλεφωνικό κατάλογο. Ετσι όταν καλούμε έναν τηλεφωνικό αριθμό που είναι συνδρομητής του Viber, ερωτώμεθα αν θέλουμε να δρομολογηθεί η κλήση μας μέσω του ιδιωτικού τηλεφωνικού δικτύου της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας στην οποία είμαστε συνδεδεμένοι ή αν θέλουμε να δρομολογηθεί δωρεάν μέσω του Viber και του Διαδικτύου. Πέρα από τη διαφορά στη φιλοσοφία λειτουργίας, Skype και Viber έχουν δύο ακόμη σημαντικές διαφορές. Το Viber, ως εφαρμογή κινητών τηλεφώνων, έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην κατανάλωση ρεύματος, έτσι ώστε αν χρησιμοποιεί κάποιος τα δύο λογισμικά στο κινητό τηλέφωνό του, το Viber οδηγεί σε μεγαλύτερη οικονομία της μπαταρίας. Εξάλλου, η σύνδεση στο Διαδίκτυο των κινητών τηλεφώνων είναι συνήθως πιο ακριβή από ό,τι η σύνδεση των ηλεκτρονικών υπολογιστών μέσω WiFi, την οποία χρησιμοποιούν οι σταθεροί υπολογιστές. Για οικονομία, λοιπόν, το Viber χρησιμοποιεί χαμηλότερη ροή δεδομένων, η οποία όμως οδηγεί και σε χαμηλότερη ποιότητα φωνής και εικόνας.

Οι εξελίξεις στην τηλεφωνία μέσω Διαδικτύου δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορη τη μεγαλύτερη εταιρεία εφαρμογών στον τομέα αυτόν. Η Google προσφέρει σήμερα μια σχετική υπηρεσία, την Google+ Hangouts, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Πρόσφατα ανήγγειλε μια νέα υπηρεσία, το σχέδιο Fi (Project Fi), που θα είναι διαθέσιμη μέσω μηνιαίας συνδρομής και θα προσφέρει «προχωρημένες» υπηρεσίες στους συνδρομητές της, όπως για παράδειγμα αυτόματη επιλογή μεταξύ συνδέσεων WiFi και κινητής τηλεφωνίας, έναν τηλεφωνικό αριθμό για πολλές συσκευές αλλά και πολλούς τηλεφωνικούς αριθμούς για την ίδια συσκευή. Η υπηρεσία όμως αυτή είναι τόσο «βαριά» ώστε προς το παρόν μπορεί να υποστηριχθεί μόνο από το Nexus 6, το καλύτερο κινητό τηλέφωνο της Google. Επιπλέον η επιλογή μεταξύ σύνδεσης WiFi και σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας προσφέρεται ήδη από πολλά κινητά τηλέφωνα, η υπηρεσία «δύο αριθμοί για μία συσκευή» είναι διαθέσιμη στην Ευρώπη από τα κινητά τηλέφωνα Dual SIM ενώ η υπηρεσία «ένας αριθμός για πολλές συσκευές» προσφέρεται από το Skype και το Viber. Η μάχη λοιπόν για την τηλεφωνία μέσω Διαδικτύου δεν προμηνύεται εύκολη για την Google.