Φέτος καταναλώσαμε νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά τους ετήσιους πόρους (ενεργειακούς, υδάτινους, γεωργικούς, κτηνοτροφικούς κλπ.) που μπορεί να αναγεννήσει η Γη. Κάθε χρόνο εξαντλούμε όλο και νωρίτερα την ικανότητα του πλανήτη να υποστηρίζει τον τρόπο ζωής μας. Φέτος, η ημέρα που «τερματίσαμε» το κοντέρ της αντοχής του είναι η σημερινή (13ηΑυγούστου). Μόλις πριν από 15 χρόνια η αντίστοιχη μέρα προσδιοριζόταν περί τις αρχές Οκτωβρίου.
Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που δίνει σήμερα στη δημοσιότητα το κέντρο αναλύσεων για τη βιωσιμότητα«GlobalFootprintNetwork». Έτσι, σε λιγότερο από οκτώ μήνες, η ανθρωπότητα ζήτησε από τη φύση όσα αυτή θα μπορούσε να μας δώσει σε έναν ολόκληρο χρόνο. Η Ελλάδα ακολουθεί επίσης αυτόν τον φρενήρη ρυθμό εξάντλησης των φυσικών πόρων.
Οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας σε φυσικούς πόρους και οι αυξανόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ασκούν τεράστιες πιέσεις στη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας και απειλούν την ασφάλεια, τη δημόσια υγεία και την ευημερία. Η απληστία με την οποία η ανθρωπότητα απομυζά τη Γη έχει αρχίσει εδώ και δεκαετίες να γίνεται ολοένα και πιο εμφανής, μέσα από ξηρασίες, έλλειψη νερού, διάβρωση εδαφών, απώλεια βιοποικιλότητας, αποψίλωση δασών και συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οι συνέπειες είναι ήδη επώδυνες: παγκόσμιο κύμα «κλιματικών» προσφύγων, έλλειψη πόρων, ανυπολόγιστες οικονομικές ζημίες είναι μερικές μόνο από αυτές.
Η κρίσιμη κατάσταση της βιοποικιλότητας της Γης επιβεβαιώνεται με επώδυνο τρόπο, καθώς συνολικά οι πληθυσμοί ψαριών, πτηνών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχουν μειωθεί κατά 52% από το 1970 έως σήμερα. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα είδη του γλυκού νερού, τα οποία έχουν υποστεί μια πληθυσμιακή μείωση της τάξης του 76%, σχεδόν διπλάσια από αυτήν των χερσαίων και θαλάσσιων ειδών. (Δείτε περισσότερα στην έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2014»)
Σημαντικό μέρος του Οικολογικού Αποτυπώματος είναι και το «ανθρακικό αποτύπωμα», το σύνολο δηλαδή των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Πρόκειται για μία πολύ απλή εξίσωση αν σκεφτεί κανείς το εξής: ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η ξυλεία και η δόμηση, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για χώρο πάνω στον πλανήτη και μειώνουν τις εκτάσεις εκείνες που μπορούν να απορροφήσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Έτσι, οι τελευταίες συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την κλιματική αλλαγή και απειλώντας τον τρόπο ζωής μας. Αν σε αυτή την εξίσωση, προσθέσει κανείς και την διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση, καταλαβαίνει την κρισιμότητα της κατάστασης.
COP21 – Μια δεύτερη ή μια χαμένη ευκαιρία;
Η συμφωνία για το κλίμα στην οποία αναμένεται να καταλήξουν οι ηγέτες κατά την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι (COP 21) τον ερχόμενο Δεκέμβριο, θα εστιάζει στον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τα επίπεδα της προ – βιομηχανικής περιόδου.
Ο κοινός αυτός στόχος θα απαιτεί από τα κράτη να εφαρμόσουν πολιτικές πλήρους απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2070, σύμφωνα με τις συστάσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC).
Σε μια υπόθεση εργασίας κατά την οποία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθούν ως το 2030 κατά τουλάχιστον 30% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, και σε συμφωνία με το προτεινόμενο σενάριο του IPCC, η Ημέρα Εξάντλησης της Γης το 2030 θα μετακινηθεί στις 16 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Global Footprint Network.
Αυτό δεν είναι απίθανο. Για παράδειγμα η Δανία έχει επιτύχει μείωση των εκπομπών της με αυτό το ρυθμό: Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες μείωσε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 33%.
Η Ελλάδα μπορεί επίσης να βελτιωθεί σημαντικά, ειδικά αν στρέψει το ενεργειακό της μοντέλο στην εξοικονόμηση και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, υποκαθιστώντας τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω σενάρια, αν συνεχίσουμε με τις ίδιες πρακτικές ως το 2030 θα καταναλώνουμε τους πόρους που ισοδυναμούν με δύο πλάνητες σε σχέση με 1,6 πλανήτη που είναι η αντίστοιχη αναλογία φέτος, ενώ η Μέρα Εξάντλησης της Γης θα είναι στο τέλος Ιούνη.
