Ασφάλεια και ελευθερία στην ψηφιακή εποχή

Μετά τις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν σχετικά με την κατασκοπεία πολιτών και ηγετών σε όλον τον κόσμο από την αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας (NSA) μια συζήτηση μαίνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη σωστή ισορροπία μεταξύ της εθνικής ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής και της ελευθερίας.

Πιο πρόσφατα η συζήτηση εστιάστηκε στην κρυπτογράφηση. Δηλαδή, στο κατά πόσον οι εταιρείες τεχνολογίας θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύξουν προγράμματα που θα κρυπτογραφούν τα μηνύματα των χρηστών τους με τέτοια ασφάλεια ώστε κανείς εκτός από τους παραλήπτες τους –ούτε καν οι κυβερνήσεις –να μην μπορεί να τα διαβάσει. Πρόκειται για μια συζήτηση στην οποία οι κυβερνήσεις και οι πολίτες παντού πρέπει να δώσουν προσοχή.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας της κυβέρνησης των ΗΠΑ αντιτίθενται στην πλήρη κρυπτογράφηση από αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας υποστηρίζοντας ότι η χώρα θα είναι λιγότερο ασφαλής αν οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν «κερκόπορτα» –ένα κομμάτι του κώδικα που θα τους επιτρέπει την είσοδο. Μηχανικοί λογισμικού βλέπουν την αίτηση για κερκόπορτες με τον ίδιο τρόπο που ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων θα έβλεπε ένα αίτημα για έναν ελαττωματικό κινητήρα.

Ενας μεγάλος συνασπισμός εταιρειών τεχνολογίας και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών απέστειλε πρόσφατα επιστολή προς τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα επιχειρηματολογώντας ενάντια στις κερκόπορτες. Εκτός από την «υπονόμευση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο κάθε Αμερικανού και την οικονομική ασφάλεια του έθνους», οι υπογράφοντες υποστηρίζουν ότι «η εισαγωγή νέων τρωτών σημείων για την αποδυνάμωση των κρυπτογραφημένων προϊόντων στις ΗΠΑ θα υπονομεύει επίσης τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ασφάλεια των πληροφοριών σε όλον τον κόσμο».

Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι τίποτα λιγότερο από την υγεία του λεγόμενου «παγκόσμιου ψηφιακού οικοσυστήματος». Οι εταιρείες τεχνολογίας που υπέγραψαν την επιστολή καταλαβαίνουν ότι, ενώ βρίσκονται στις ΗΠΑ, είναι παγκόσμιοι παράγοντες και έχουν παγκόσμιες ευθύνες.

Το Ινστιτούτο Ανοιχτής Τεχνολογίας New America (του οποίου ηγούμαι) συνεργάζεται με το Γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Δημόσια Πολιτική (GPPI) σε μια σειρά διατλαντικών διαλόγων για «την ασφάλεια και την ελευθερία στην ψηφιακή εποχή». Η αρχική έκθεσή μας προσδιορίζει 18 προτάσεις, προερχόμενες από 12 ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των νέων υποθαλάσσιων καλωδίων, της κρυπτογράφησης, της τοπικής αποθήκευσης δεδομένων, των εθνικών μέτρων στήριξης της βιομηχανίας, του Διεθνούς Κώδικα Δεοντολογίας και της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων.

Επιπλέον οι κανόνες θα πρέπει να διατυπωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο και να εφαρμοστούν σε εθνικό επίπεδο. Το Διαδίκτυο είναι ουσιαστικά μια χώρα με κρατικούς και μη κρατικούς φορείς ως πολίτες της. Είναι καθήκον μας να διασφαλίσουμε ότι θα είναι μια ελεύθερη, ανοιχτή και καθολικά προσβάσιμη χώρα που προωθεί και τις εγγυήσεις των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Νέοι χάρτες, νέες νοοτροπίες και νέες συμμαχίες

Από αυτή την άποψη δεν είναι σαφές αν η «τεχνολογική κυριαρχία» είναι μια χρήσιμη ή μια επιβλαβής έννοια. Κάνει τον ψηφιακό χώρο να ακούγεται σαν τον εναέριο χώρο ή τα χωρικά ύδατα, κάτι που κατά κάποιον τρόπο προέρχεται ή αναφέρεται σε μια φυσική εδαφική επικράτεια. Η έκθεση του New America-GPPI καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας των δεδομένων εξαρτάται κατά κύριο λόγο όχι από τη φυσική θέση των δεδομένων που αποθηκεύονται ή αποστέλλονται αλλά από τον τρόπο με τον οποίον αποθηκεύονται και μεταδίδονται». Ως προς τα δεδομένα τουλάχιστον βρισκόμαστε σε μια μετα-εδαφική εποχή.

Η αποσύνδεση της κυριαρχίας από το έδαφος είναι δύσκολο να γίνει, ιδιαίτερα από τότε που ο Σνόουντεν έδειξε στον κόσμο πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν τα τεχνολογικά πλοκάμια μιας χώρας. Παρ’ όλα αυτά, το μεγαλύτερο μάθημα είναι ότι η διαφοροποίηση μεταξύ της εθνικής ασφάλειας και της παγκόσμιας ασφάλειας στον ψηφιακό κόσμο μπορεί να είναι αδύνατη και βαθιά αντιπαραγωγική.

Χρειαζόμαστε νέους χάρτες και νοοτροπίες και νέες συμμαχίες επιχειρήσεων, ακτιβιστών για τα ατομικά δικαιώματα και όλων εκείνων που κατανοούν ότι η εθνική ασφάλεια πρέπει να περιλαμβάνει την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ελευθερίας της έκφρασης. Και χρειαζόμαστε νέους τρόπους για να συμμετάσχουν τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι πολίτες σε έναν νέο, συναρπαστικό, επικίνδυνο και σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο κόσμο.