Η εβδομαδιαία εφημερίδα «Novaya Buryatia» στη Σιβηρία διατάχθηκε πρόσφατα να αφαιρέσει ένα άρθρο από καθένα από τα 50.000 αντίτυπα του τεύχους που είχε ήδη κυκλοφορήσει. Μόνο σε αυτή την περίπτωση η free press εφημερίδα, η οποία είναι γνωστή για την ανεξάρτητη στάση της, θα μπορούσε να διανεμηθεί, ως συνήθως, σε καταστήματα, σχολεία και γραφεία στην επαρχία Μπουριάτια στη λίμνη Βαϊκάλη.
Ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας αναγκάστηκε να το κάνει αυτό μετά από τηλεφώνημα που δέχτηκε από την πανίσχυρη υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, την FSB. Οι υπηρεσίες ασφαλείας του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν έκριναν ότι το άρθρο ήταν απειλή για την εγχώρια ασφάλεια και τη διεθνή φήμη της Ρωσίας.
Το άρθρο παρέθετε τα λόγια της μητέρας κάποιου Ντόρζι Μπατομουνκούγιεφ, που θρηνούσε για την τύχη του νεαρού οπλίτη της Μονάδας 46108, η οποία βρίσκεται στην πρωτεύουσα της επαρχίας, Ουλάν-Ουντέ. Οι διοικητές του τον έστειλαν στην Ανατολική Ουκρανία, 5.000 χιλιόμετρα μακριά. Μαζί με άλλους στρατιώτες πολεμούσε στο πλευρό των φιλορώσων αυτονομιστών εναντίον των δυνάμεων του Κιέβου. Το άρθρο συνοδευόταν από δύο φωτογραφίες. Η μία έδειχνε το στρατιώτη χαρούμενο και η άλλη τον έδειχνε στο νοσοκομείο σοβαρά τραυματισμένο μετά την έκρηξη του άρματός του.
Το άρθρο και οι φωτογραφίες που το συνοδεύουν αποδεικνύουν ότι το Κρεμλίνο λέει ψέματα όταν ισχυρίζεται ότι δεν πολεμούν στην Ανατολική Ουκρανία ρώσοι στρατιώτες.
Νέα νομοθεσία
Ο ρώσος πρόεδρος ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την απόκρυψη όσων συμβαίνουν στην Ανατολική Ουκρανία από το κοινό. Η πλειοψηφία των ρώσων πολιτών νιώθουν ικανοποίηση και υποστηρίζουν την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας, στη Μαύρη Θάλασσα, παρά τις πολιτικές και οικονομικές συνέπειες. Προς το παρόν, οι Ρώσοι γιορτάζουν «την επιστροφή της Κριμαίας στο μητρικό της λιμάνι» και την αίσθηση ότι η χώρα επιδεικνύει δύναμη. Αν και συνεχίζουν να στηρίζουν τους φιλορώσους αυτονομιστές στην Ανατολική Ουκρανία, μόνο ένας στους τέσσερις Ρώσους θέλει πόλεμο. Το Κρεμλίνο επομένως κάνει ό,τι μπορεί για να αποκρύψει τις ειδήσεις σχετικά με τραυματισμούς και θανάτους ρώσων στρατιωτών, εμποδίζοντας τη δουλειά ακόμα και των πιο ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης.
Το ρωσικό κοινοβούλιο ψήφισε, επίσης, ένα νόμο, που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2016, ο οποίος περιορίζει το ποσοστό της ιδιοκτησίας στα μέσα ενημέρωσης στο 20%. Η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία για παράδειγμα, η «Vedomosti», είναι κοινοπραξία μεταξύ της «Wall Street Journal», των «Financial Times» και του φινλανδικού εκδοτικού ομίλου Sanoma, ο οποίος φέτος πούλησε το μερίδιό του.
Το Κρεμλίνο στοχοποιεί, επίσης, τον γερμανικό εκδοτικό όμιλο Axel Springer, που εκδίδει μεταξύ άλλων τις εφημερίδες «Die Welt» και «Bild». Μια θυγατρική του γερμανικού ομίλου εκδίδει τη ρωσική εκδοχή του κερδοφόρου οικονομικού περιοδικού «Forbes». Ο Axel Springer πρέπει να αποφασίσει μέχρι το τέλος του έτους αν θα παραμείνει ή θα αποχωρήσει από τη ρωσική αγορά.
Στα τέλη Μαΐου τέθηκε σε ισχύ ένας άλλος νόμος που απαγορεύει στα μέσα ενημέρωσης να αναφέρονται σε ατυχήματα που συμβαίνουν στα στρατεύματα που βρίσκονται σε ειδικές επιχειρήσεις, κατατάσσοντάς τα στα στρατιωτικά μυστικά.
Η επιστράτευση των μέσων ενημέρωσης αποδεικνύεται αποτελεσματική. Αν και οι οικονομικές επιδόσεις της Ρωσίας βρίσκονται σε στασιμότητα, η δημοτικότητα του Πούτιν είναι στο 90%.
Η εποχή που το ρωσικό κοινό χαιρετούσε την εμφάνιση ανεξάρτητων μέσων δεν είναι και τόσο μακριά. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εισήγαγε το glasnost (διαφάνεια), άρχισε να υπάρχει περισσότερη ελευθερία όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης. Ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Ρωσίας Μπόρις Γιέλτσιν ενθάρρυνε, επίσης, την ανάπτυξη ανεξάρτητου και ποικίλου τοπίου ΜΜΕ.
Αλλά καθώς μεγάλωνε η δύναμη των ολιγαρχών, μερικοί από αυτούς απέκτησαν όλες τις μεγάλες εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς. Όταν ο Πούτιν ανέλαβε τα καθήκοντά του, προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των ολιγαρχών και άρχισε να τοποθετεί δημοσιογράφους σε κρατικές θέσεις. Η ελευθερία του Τύπου _ με εξαίρεση την περίοδο προεδρίας του Ντμίτρι Μεντβέντεφ _ οπισθοχωρεί συνεχώς και περιορίζεται.
