Αιγαίο: Οι τόποι του μελτεμιού

«Εν ολίγοις, η Ελλάδα δεν μας απαγορεύει να ονειρευόμαστε εδώ και 3.000 χρόνια»

Σαν φωτοστέφανο απλώνεται γύρω από το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου στην Κάσο το σύννεφο της αλισάχνης που το μελτέμι τίναξε από τα ακροδάχτυλα του κύματος, κάνοντας τον γλαυκό αιθέρα ακόμη πιο θαλασσή. Μύρια μόρια Αιγαίου αιωρούνται στον αέρα και αναλύουν το μαγικό φως του ήλιου στα μικρότερα, ορατά, ουράνια τόξα. Αγιο μελτέμι, αρχέγονη ανάσα του καλοκαιριού, έκανες για μία ακόμη ημέρα το θαύμα σου. Μας άρπαξες και μας απογείωσες με τα φτερά του ανέμου. «Οταν τα χωράφια είναι γυμνά από στάχυα και όταν ο Ηλιος με τον Λέοντα και τον Τήμο εμφανίζονται για πρώτη φορά μαζί στον ουρανό, τότε οι ετησίες σφυρίζοντας πέφτουν ορμητικά στο απέραντο πέλαγος. Τότε το ταξίδι ούτε και με κουπιά δεν είναι ευνοϊκό και τότε είναι που μου αρέσουν τα μεγάλα καράβια».

Ο αρχαίος συγγραφέας των «Φαινομένων» Αρατος μιλά. Χιλιάδες καλοκαίρια εδώ στο Νότιο Αιγαίο, το μελτέμι δεν συναρπάζει μόνο τον νου αλλά φουσκώνει και τα ιστία της Ιστορίας. Ή, καλύτερα, της Προϊστορίας. Τα μινωικά καράβια είχαν ούριο το μελτέμι την εποχή του καλότυχου πλου, όταν τολμούσαν το πρώτο βήμα του μεγάλου ταξιδιού προς την Ανατολή. Τότε οι νησιώτες δεν ορμούσαν ασυγκράτητοι μέσα στη φυγή, με μόνο οδηγό το ταξίδι, χωρίς να βλέπουν τον προορισμό τους, μόνο να τον ονειρεύονται, αλλά έστρεφαν την πλώρη τους πάνω σε άγνωστα νησιά που αχνοσχεδιάζονταν στον ορίζοντα. Και η πρόκληση του ταξιδιού για τα μινωικά καράβια που έλυναν κάβους από τους γιαλούς των μεγάλων παλατιών της Ζάκρου και της Κνωσού ήταν ένα βουνό που μετεωρίζεται στην άκρη των οριζόντων, που παλαιότερα το έλεγαν Αχνη, Αστράβη ή και Βοσκό των Κυμάτων, η πρώτη εικόνα από το συναρπαστικό ντόμινο του εξωτικού κόσμου που αρχίζει να πέφτει: Κάσος, Κάρπαθος, Χάλκη, Ρόδος, περιγιάλια της Ιωνίας, κόστα της Μικράς Ασίας, ακτές της Μέσης Ανατολής, Αίγυπτος. Τι μεγάλο θαύμα του προϊστορικού κόσμου αυτός ο πολιτισμός, με τη γυμνόστηθη θεά της γονιμότητας, τους ανθισμένους κρίνους, τα παράτολμα άλματα των ταυροκαθαπτών επάνω στους δυνατούς ταύρους. Πόσο παράξενα αισθάνεσαι όταν βρεθείς περιτριγυρισμένος από τόση ομορφιά, τόση φινέτσα, τόση γλύκα, τόσα χρώματα.

Στον Αφιάρτη της Καρπάθου τα πολύχρωμα ιστία σχεδόν πεταρίζουν στις κορφές των κυμάτων και το σύννεφο του μπονέντη, που πάει πάντα παρέα με το δυτικότροπο μελτέμι, στα ψηλά των βουνών. Εδώ είναι το πιο ισχυρό βασίλειο του καλοκαιρινού αγέρα. Βλέπεις τα ίχνη του επάνω στη θάλασσα και στο σώμα της Καρπάθου καθώς το αεροπλάνο της άγονης γραμμής χαμηλώνει και ευθυγραμμίζεται με τον διάδρομο προσγείωσης, κάθετα στην ακτογραμμή με τις φημισμένες παραλίες των γρήγορων σέρφερ παγκόσμιας κλάσης –Βαθά, Μακρύς Γιαλός, Νικολάκη Πούντα, Βαλιάς, Αγριλαοπόταμος. Τρεις φορές έχει διοργανωθεί εδώ το Παγκόσμιο Κύπελλο ταχύτητας ISWC. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι που χορεύουν με απίστευτο πάθος και ταχύτητα με τις ιστιοσανίδες τους στα κύματα ηρεμούν όταν χαλαρώσουν το πανί τους και αυτό γείρει επάνω στη θάλασσα στα ρηχά. Μια αγάπη και γλυκύτητα για τη ζωή, για τη συντροφιά, για τους κοινούς έρωτες, απλώνεται γύρω από τις παρέες και διαχέεται προς όλο το επίμηκες σώμα της Καρπάθου, από εδώ, από το νοτιότερο άκρο της, προς το βόρειο. Και μπλέκεται με τις παρέες των αυτοχθόνων, που σε κάποιο πανηγύρι στα Σπόα τραγουδούν με τον σκοπό του Μπονέντη: «Σαν δεις το κύμα του γιαλού, σαν τη φωτιά ν’ ανάψει / Να ξέρεις η αγάπη μου που σου ‘χω δεν θα πάψει…».

Ιδια και απαράλλαχτα στη Ρόδο, επάνω στη ρότα των μινωικών καραβιών στο ταξίδι τους προς ανατολάς. Εκεί, στον «εξωτικό» Νότο της απλωμένης στο πέλαγος ροδαριάς, σμίγουν οι παρέες που απογειώνονται κρεμασμένες από τα φτερά του προσωπικού αετού τους. Εδώ ο μύθος που σε συνεπαίρνει λέγεται kitesurf. Οταν ερχόμενος από την Κατταβιά προσεγγίζεις τη νότια άκρη της άλλης Ρόδου, αντικρίζεις το πολύχρωμο κοπάδι των αετών να φτερουγίζει επάνω από τις δίδυμες παραλίες που ακουμπούν μαλακά και συμμετρικά τις μεγάλες καμπύλες τους στην εκτεταμένη «γλώσσα» άμμου που «δένει» το Πρασονήσι με το κυρίως σώμα της Ρόδου. Κι όταν πλησιάσεις, αρχίζεις να αποτυπώνεις τα βήματά σου στην αμμουδιά, γεμίζουν τα μάτια σου από την ακαταμάχητη δύναμη προς τα άνω. Οι αναβάτες των κυμάτων τρέχουν στις ράχες τους, ανάμεσα στις «προσθαλασσωμένες» ιστιοσανίδες, ώσπου να απογειωθούν. Και τότε συμβαίνουν τα μύρια όσα στον αέρα, με πιο θεαματικά τα άλματα μέσα στο ηλιοβασίλεμα.

Λέγε με μελτέμι, αλλά μπορείς και να με πεις αλλιώς. Μικρή Βίγλα. Να πάλι το σύννεφο της αλισάχνης που μυρώνει τα πάντα. Ολα όσα τυλίγει. Και το νησάκι της Παρθένου με το λευκό εκκλησάκι απέναντι. Εδώ στην παραλία που γίνεται το πανηγύρι τση Πληθερής στις αρχές του καλοκαιριού, ο αναβάτης ενός αετού φρενάρει επάνω στα κύματα σκορπώντας μυριάδες σταγόνες θάλασσας που πάνε να γίνουν κομμάτι του σύννεφου της αλισάχνης. Εδώ στη Νάξο συναντήθηκαν και έσμιξαν οι πιο απαλοί και μυρωδάτοι πολιτισμοί του Αιγαίου, ο μινωικός και ο κυκλαδικός, και πάλλονταν σε αυτόν τον απίθανο θαλάσσιο ρυθμό που δίνει στα ιστία το μελτέμι. Νυν και αεί…

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Ιουλίου 2015