Το άγνωστο παρασκήνιο με το βαλιτσάκι της ΕΥΠ

Ενας «αστικός μύθος» που κλείνει τουλάχιστον 12 χρόνια αναπαραγωγής και διάδοσης έχει δημιουργηθεί γύρω από τα περιώνυμα «βαλιτσάκια» της ΕΥΠ που επανήλθαν στο προσκήνιο μετά τις πρόσφατες δηλώσεις της πρώην υπουργού κυρίας Νάντιας Βαλαβάνη περί «συνεχούς παρακολούθησής» της από αυτά.

Πολλοί συγχέουν τα φορητά «βαλιτσάκια» της ΕΥΠ με το κεντρικό σύστημα υποκλοπών, άλλοι τους προσδίδουν υπερβολικές «ιδιότητες» και άλλοι τα βλέπουν «πανταχού παρόντα» σε παρακολουθήσεις πολιτικών, επιχειρηματιών κ.λπ. Μάλιστα για το ζήτημα χρήσης του εν λόγω συστήματος είχε διαμαρτυρηθεί προ δεκαετίας και ο νυν υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Πάνος Καμμένος. Με το συγκεκριμένο φορητό σύστημα νομίμων συνακροάσεων υπήρχαν πράγματι «θολές περίοδοι» χρήσης του. Ωστόσο στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη μιλούν για «μεγάλη πολυετή σύγχυση σχετικά με συσκευή περιορισμένων πλέον δυνατοτήτων».

Η πρώτη φορητή συσκευή παρακολουθήσεων, το πρώτο «βαλιτσάκι» (το επονομαζόμενο GSM – ΧΡ), φέρεται να είχε παραχωρηθεί στην ΕΥΠ από αμερικανούς αξιωματούχους, την περίοδο 2002-2003 εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Είχε τη δυνατότητα υποκλοπής συνομιλιών ενός – δύο κινητών όταν το σύστημα βρισκόταν σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από τον «στόχο» με υφαρπαγή και αποκωδικοποίηση στον αέρα του σήματος της κινητής τηλεφωνίας.

Το βαλιτσάκι λειτουργεί ως «ψευδοκεραία» του δικτύου κινητής τηλεφωνίας και κατέγραφε τις συνομιλίες. Ομως και τότε οι χρήστες του μιλούσαν για προβληματική ακρόαση με πολλές παρεμβολές και παράσιτα.

Ωστόσο η συσκευή είχε τη δυνατότητα γεωγραφικού εντοπισμού του τηλεφώνου-στόχου. Μάλιστα, με τον τρόπο αυτόν πράκτορες της ΕΥΠ εντόπισαν στον Κολωνό (τον Ιούλιο του 2005) τους Πακιστανούς που τους είχε υποδείξει η βρετανική υπηρεσία ΜΙ6, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Λονδίνο. Ακολούθησε η περιώνυμη «απαγωγή» τους από την ΕΥΠ που προκάλεσε σάλο έως ότου διαπιστωθεί ότι δεν είχαν καμία σχέση με την επίθεση στη Μεγάλη Βρετανία.

Εκείνη την περίοδο λοιπόν η χρήση αυτής της φορητής συσκευής είχε ανατεθεί στην Ε’ Διεύθυνση της ΕΥΠ που χειριζόταν και το κεντρικό σύστημα τηλεφωνικών παρακολουθήσεων που ήταν τότε όμως μόνο για σταθερά τηλέφωνα.

Πράγματι, την περίοδο 2004-2007 υπήρχαν σκοτεινά σημεία στη χρήση του με αναφορές ότι κάποιοι υπάλληλοι της ΕΥΠ «έκαναν υποκλοπές και για λογαριασμό ιδιωτών».

Ακόμη υπήρχαν πληροφορίες ότι επιχειρηματίες είχαν αποκτήσει τέτοιες φορητές συσκευές παρακολουθήσεων –κόστους 200.000 έως 400.000 ευρώ –για να υποκλέπτουν τις συνομιλίες ανταγωνιστών τους.

Τότε δεν υπήρχε κανείς έλεγχος από την Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών και η νόμιμη χρήση στο «βαλιτσάκι» της ΕΥΠ αφηνόταν μόνο στον εσωτερικό έλεγχο της ΕΥΠ και στο φιλότιμο των χρηστών του.

Την περίοδο 2005-2006 υπήρξαν παρεμβάσεις πολιτικών προσώπων, ανάμεσα σε αυτούς και του κ. Καμμένου, που συνέδεσαν το «βαλιτσάκι» με τη μεγάλη «υπόθεση των υποκλοπών» και τα 14 τηλέφωνα-σκιές.

Ωστόσο αυτή η σύνδεση αποδείχθηκε «χωρίς αντίκρισμα» αφού οι συγκεκριμένες υποκλοπές αποδείχθηκε ότι είχαν οργανωθεί από κλιμάκιο της CIA στην Αθήνα, ερήμην των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών.

Ακόμη τότε είχε δημιουργηθεί σύγχυση με τη δράση μιας άλλης ομάδας «ειδικής δράσης» της ΕΥΠ που λειτουργούσε στο πλαίσιο της Γ’ Διεύθυνσης.

Χρησιμοποιούσε μικροκάμερες, συστήματα εποπτείας (τα είχε αποκτήσει από ευρωπαϊκό πρόγραμμα της εταιρείας αντιμετώπισης της απάτης OLAF) αλλά επισήμως δεν φερόταν να χρησιμοποιεί το «βαλιτσάκι της ΕΥΠ».

Την περίοδο 2007-2008 όλα άλλαξαν γιατί από τότε η ΕΥΠ και στη συνέχεια η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία πήραν κεντρικά σταθερά συστήματα υποκλοπών από τη γερμανική εταιρεία SYBORG, που διασυνδέονταν με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και παρακολουθούν καθημερινά μαζικά 1.000-1.500 κινητά τηλέφωνα, συνδέσεις Internet κ.λπ.

Οι συσκευές αυτές έχουν έδρα στον 15ο όροφο του κτιρίου της λεωφόρου Κατεχάκη σε γειτονικά γραφεία και έχουν πέρα από τις ογκώδεις καταγραφικές συσκευές και συστήματα ανάλυσης κ.λπ. Παρόμοιο σύστημα βρετανικής προέλευσης διαθέτει και η Διεύθυνση Πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ. που εδρεύει στον 8ο όροφο του κτιρίου της ΓΑΔΑ.

Για όλες αυτές τις νόμιμες συνακροάσεις προαπαιτείται τυπικά δικαστική απόφαση ενώ τηρούνται σχετικά ηλεκτρονικά αρχεία. Στο πλαίσιο όμως της αγοράς του κεντρικού συστήματος δόθηκαν στην ΕΥΠ –πιο εξελιγμένες από τα παλιό βαλιτσάκι –άλλες δύο φορητές συσκευές για «συμπληρωματική χρήση» που και αυτά υπόκεινται στους ίδιους κανόνες.

Ωστόσο σε μια έκθεση της ΑΔΑΕ το 2014 υπάρχει αναφορά ότι εντοπίστηκαν προβλήματα που αφορούν τη μη ορθή τήρηση ή τη διαγραφή των log files, δηλαδή των ηλεκτρονικών αρχείων των συσκευών.

Προκειμένου μέσω αυτών να διαπιστωθεί αν οι τηλεφωνικές παρακολουθήσεις που έγιναν με τις φορητές συσκευές υποκλοπών αντιστοιχούν στα αιτήματα και στα έγγραφα των αρμοδίων δικαστικών συμβουλίων ή στις εισαγγελικές διατάξεις.

Τότε λοιπόν δόθηκε διαβεβαίωση ότι το πρόβλημα με τα βαλιτσάκια θα διορθωθεί. Σύμφωνα με τεχνικούς «λόγω της ευρείας χρήσης του δικτύου 3G και 4G από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και αυτές οι φορητές συσκευές έχουν ουσιαστικά εξουδετερωθεί όσον αφορά τις συνακροάσεις και προσφέρουν αρωγή μόνο στον εντοπισμό στίγματος του χρήστη».

Σύμφωνα λοιπόν με στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη «όταν λέει κάποιος ότι μπορεί να τον παρακολουθεί το βαλιτσάκι της ΕΥΠ προφανώς το συγχέει με το κεντρικό σταθερό σύστημα επισυνδέσεων με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που έχει έδρα στο κτίριο της Κατεχάκη και όχι με κάποιο φορητό σύστημα που υποτίθεται ότι τον ακολουθεί. Και το σταθερό αυτό σύστημα έχει αρκετές «ασφαλιστικές δικλίδες» και σύστημα δικαστικής επιστασίας. Τον τελευταίο καιρό έχουν υπάρξει αναφορές για τυχόν παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων όπως του κ. Αντώνη Σαμαρά, του κ. Πάνου Σκουρλέτη αλλά και προσφάτως της κυρίας Βαλαβάνη, χωρίς ωστόσο επιβεβαίωση. Δημιουργείται μια λανθασμένη εντύπωση για τα υπερεκτιμημένα βαλιτσάκια της ΕΥΠ που έχουν πολύ μικρής σημασίας ρόλο, και οι μαζικές συνακροάσεις γίνονται με άλλον τρόπο».