Νέκρωσε η αγορά του βιβλίου

Μπροστά σε πρωτόγνωρες και δραματικές καταστάσεις βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες όλοι οι παράγοντες στην αγορά του βιβλίου μετά την επιβολή της τραπεζικής αργίας και των κεφαλαιακών περιορισμών που έχουν δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στις όποιες συναλλαγές τους με το εξωτερικό. Πώς συνοψίζονται τα πράγματα με μία λέξη; Νέκρα. «Τα βιβλιοπωλεία παρουσιάζουν αυτή τη στιγμή μια μείωση του τζίρου τους η οποία ξεκινά από το 50% και αγγίζει το 80% σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι εκδότες δεν δεχόμαστε επαναληπτικές παραγγελίες από αυτά. Αυτό ήταν και το πρώτο πράγμα που «πάγωσε» με την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος» είπε στο «Βήμα» ο Γιάννης Κωνστανταρόπουλος, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ) και διευθύνων σύμβουλος των εκδόσεων Μίνωας.

Παράλληλα «έχουν σταματήσει όλες οι εκτυπωτικές διαδικασίες, κι αυτό γιατί δεν υπάρχει χαρτί διαθέσιμο με τους παλαιούς όρους πίστωσης. Οι χαρτέμποροι μας λένε ότι «δεν κουνιέται φύλλο». Κανείς δεν αγοράζει. Ολες οι παραγγελίες έχουν ανασταλεί. Και σήμερα ό,τι γίνεται, γίνεται τοις μετρητοίς, με τα χρήματα μπροστά» συνέχισε. Αρκετοί εκδοτικοί οίκοι έχουν δώσει αναγκαστική άδεια στους εργαζομένους τους και κινούνται με προσωπικό ασφαλείας. «Η φθινοπωρινή παραγωγή, για την οποία θα προετοιμαζόμασταν υπό κανονικές συνθήκες, θα είναι σαφώς μικρότερη, ούτως ή άλλως. Τα Χριστούγεννα εφέτος θα είναι πολύ χειρότερα. Αυτό το ξέρουμε ήδη. Ξέρουμε ήδη ότι ο τζίρος μας δεν θα είναι καν ο περσινός. Θα είμαστε τουλάχιστον 30% κάτω. Η κατάσταση επιδεινώνεται. Κι όταν είσαι μικρός εκδότης. κλείνεις πιο εύκολα. Πολύ φοβάμαι ότι όποιος δεν κλείσει οριστικά τώρα, θα κλείσει αργότερα» εκτίμησε ο ίδιος.

Την περασμένη Δευτέρα λ.χ. η Χρύσα Γεωργακοπούλου ανακοίνωσε ότι ο εκδοτικός οίκος Scripta που άφησε το ποιοτικό του ίχνος στην αγορά «παύει τη λειτουργία του έχοντας υποστεί μεγάλη οικονομική ζημιά» ύστερα από 18 χρόνια παρουσίας στον χώρο (αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι οι τελευταίοι τίτλοι του οίκου είχαν κυκλοφορήσει κατά το 2011). Την ίδια ημέρα η Ενωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ) απευθύνθηκε εγγράφως προς τα αρμόδια υπουργεία ζητώντας «να ληφθούν κάποιες στοιχειώδεις και αυτονόητες πρόνοιες για την κατ’ ελάχιστον λειτουργία της αγοράς του βιβλίου» ώστε να συνεχιστεί η εκδοτική δραστηριότητα. Δεδομένου ότι «εγχώρια παραγωγή χαρτιού δεν υφίσταται» οι εκδότες ζήτησαν «να διευκολυνθεί η εισαγωγή χαρτιού» επειδή ακριβώς τα αποθέματα εξαντλούνται και «να αρθούν οι απαγορεύσεις αποστολής εμβασμάτων προς το εξωτερικό προκειμένου να εξοφληθούν οι υποχρεώσεις» τους –ζήτησαν να δοθεί εντολή στις τράπεζες ώστε οι εταιρείες να έχουν πρόσβαση στις θυρίδες τους, όπου φυλάσσονται χρεόγραφά τους (μεταχρονολογημένες επιταγές, συναλλαγματικές κ.τ.λ.), για να μπορέσουν να προβούν στους ανάλογους διακανονισμούς με τους οφειλέτες και προμηθευτές τους. «Νομίζω ότι εσχάτως η αγορά του βιβλίου τείνει προς το μηδέν, αυτή είναι η αίσθησή μου» ανέφερε ο εκδότης του Μεταίχμιου Νώντας Παπαγεωργίου από την πλευρά του.

«Η γενικότερη εκτίμηση είναι ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2015 είχαμε μια μείωση του τζίρου γύρω στο 25% σε σχέση με το περσινό πρώτο εξάμηνο. Εδώ και δύο εβδομάδες λοιπόν παρακολουθούμε μια περαιτέρω ραγδαία μείωση της τάξεως του 60%-70% σε σχέση πάντοτε με αυτό το -25% με το οποίο ήδη κινούνταν η αγορά. Τι συμβαίνει τώρα; «Προκαταβολές πριν από την παραγωγή», με ενημέρωσε κάποιος, προπληρωμή του χαρτιού πριν δοθεί η εντολή για παραγωγή. Καλούμαι δηλαδή να πληρώσω το χαρτί για ένα βιβλίο που ήθελα να βγάλω λ.χ. τον Νοέμβριο. Πιστεύω ότι η αγορά δεν μπορεί να επανέλθει γρήγορα στα προηγούμενα ανεκτά επίπεδα, η όποια αποκατάσταση θα γίνει με πολύ αργούς ρυθμούς, ακολουθώντας ασφαλώς την πορεία της ίδιας της οικονομίας και την καταναλωτική δύναμη των πολιτών/ αναγνωστών» συμπλήρωσε ο ίδιος.

Στην πρόσφατη περίοδο Απριλίου – Μαΐου, διάστημα κατά το οποίο οι εκδότες προετοιμάζονταν ως συνήθως για το καλοκαίρι, «τα πράγματα ήταν ήδη συγκρατημένα δεδομένης της μειωμένης παραγωγής, και μιλάμε για μια μείωση της τάξεως του 40%» σημείωσε ο Χρήστος Λαράς, αντιπρόεδρος της Rifpa που είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον χώρο του εμπορίου χαρτιού. «Στην παρούσα φάση εμείς μπορούμε να εξυπηρετήσουμε μόνο μικρές ανάγκες του λιανεμπορίου, δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε σε μια μεγάλη δουλειά, αν θέλει δηλαδή ένας από τους μεγάλους εκδότες να προχωρήσει σε μια καινούργια έκδοση. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εκδότες έκαναν εισαγωγή. Tώρα, μη μπορώντας να στείλουμε εμβάσματα στο εξωτερικό, δυστυχώς δεν μπορούμε να το κάνουμε. Νομίζω ότι θα περάσει πολύς καιρός για να καταφέρουμε να επιστρέψουμε σε μια κατάσταση που ήδη δεν ήταν καλή, και αναφέρομαι σε όλον τον κλάδο» τόνισε.

Η Αννα Πατάκη, από τις ομώνυμες εκδόσεις, περιέγραψε συνολικά στο «Βήμα» τα τελευταία χρόνια της κρίσης: «Παρατηρούμε πόσο ευάλωτη είναι η αγορά του βιβλίου και πόσα σκαμπανεβάσματα έχει: ο ένας μήνας ήταν καλός, ο άλλος καθόλου καλός. Αυτό συνέβη και στο πρώτο εξάμηνο του 2015. Εμείς είχαμε ωστόσο θετικό πρόσημο. Μάθαμε να ζούμε με την αβεβαιότητα, να τη διαχειριζόμαστε. Ολες αυτές τις ημέρες προσπαθούμε να λειτουργούμε μέσα σε μια προσομοίωση κανονικότητας, της οικονομίας και της κοινωνίας. Δεν έχουμε ξαναζήσει κάτι παρόμοιο. Ελπίζουμε σε σταδιακή ομαλοποίηση της κατάστασης».