Η Ελλάδα αναζητά χρηματοοικονομική υποστήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), το μόνιμο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης για τις οικονομίες που παλεύουν. Ξεκίνησε το 2012 ως ένα από τα στοιχεία κλειδιά στις άμυνες της ευρωζώνης εναντίον μια κρίσης χρέους που γίνεται πιο βαθιά. Αλλά τι είναι ακριβώς ο ESM και πώς λειτουργεί;
Τι είναι ο ESM;

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας είναι ένας οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχει χρηματοοικονομική βοήθεια, με τη μορφή δανείων, σε χώρες της ευρωζώνης ή με τη μορφή νέου κεφαλαίου σε τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Είναι ένας μόνιμος οργανισμός, με βάση το Λουξεμβούργο, και έχει αντικαταστήσει το μόνιμο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Πόση οικονομική βοήθεια μπορεί να παρέχει;

Ο ESM έχει μέγιστη δανειοδοτική ικανότητα 500 δις ευρώ.
Πώς παίρνει τα χρήματα ο ESM;

Δανείζεται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, πουλώντας ομόλογα, με την ίδια μέθοδο που οι κυβερνήσεις ικανοποιούν τις περισσότερες δανειακές τους ανάγκες.
Υπάρχει μια συμβολή από κυβερνήσεις;
Η χρηματοπιστωτική βάση του ESM είναι κεφάλαια που παρέρχονται από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Έχουν δεσμευθεί θεωρητικώς για έως και 500 δις ευρώ, αν και έχουν πληρώσει στην πραγματικότητα μόνο 60 δις ευρώ. Το πρόσθετο κεφάλαιο μπορεί να κληθεί εάν χρειάζεται. Ο ESM αφομοιώνει πιθανές απώλειες εάν οι χώρες που δέχονται βοήθεια αποτύχουν να την αποπληρώσουν. Παρέχει μια διαβεβαίωση στους επενδυτές στις χρηματοπιστωτικές αγορές ότι μπορούν να δανείζουν χρήματα στον ESM (αγοράζοντας τα ομόλογά του) και να είναι βέβαιοι ότι θα επιστραφούν. Αυτή βεβαιότητα είναι ζωτικής σημασίας για να παραμείνει υψηλή η πιστοληπτική ικανότητα του ESM και χαμηλό το κόστος δανεισμού.
Ποιες χώρες είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες;

Η Γερμανία παρέχει το 27% του κεφαλαίου, η Γαλλία το 20% και η Ιταλία το 18%.
Κάτι από το Ηνωμένο Βασίλειο;

Όχι. Το Ηνωμένο Βασίλειο συνεισφέρει, ωστόσο, έμμεσα στις διασώσεις της ευρωζώνης όπου υπάρχει συνεισφορά από το ΔΝΤ. Έκανε, επίσης, μια αμφίπλευρη συνεισφορά στην περίπτωση της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο επηρεάζεται πιθανώς , επίσης έμμεσα, από πιθανές απώλειες του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSM). Συνέβαλε στις διασώσεις της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.
Τι είδους μορφή παίρνει η χρηματοοικονομική βοήθεια στις κυβερνήσεις της ευρωζώνης;
Ο ESM μπορεί να δανείσει απευθείας στις κυβερνήσεις. Μπορεί να αγοράσει επίσης τα χρέη τους (δηλαδή κρατικά ομόλογα) είτε άμεσα όταν εκδίδονται είτε στις αγορές. Επιπλέον, ο ESM μπορεί να υποστηρίξει τις τράπεζες άμεσα. Αυτή η υποστήριξη μπορεί να είναι ‘ανακεφαλαιοποίηση’, συνήθως παρέχοντας χρήματα σε αντάλλαγμα με συμμετοχή στην μετοχική σύνθεση.
Τι υποστήριξη έχει ήδη παράσχει ο ESM;

Το πρώτο πρόγραμμα του ESM είναι ένα δάνειο προς την Ισπανία για να βοηθήσει την ενδυνάμωση των τραπεζών της χώρας. Ο ESM πλήρωσε ένα σύνολο 41,3 δις ευρώ το Δεκέμβριο του 2012 και το Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς. Η τελική αποπληρωμή οφείλεται στο τέλος του 2027. Το μόνο άλλο πρόγραμμα του ESM μέχρι στιγμής ήταν για την Κύπρο. Το συνολικό διαθέσιμο είναι κάτω από 9 δις ευρώ, για τις χρηματοοικονομικές ανάγκες της κυβέρνησης και για την ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοοικονομικού τομέα.
Υπάρχουν όροι που συνοδεύουν την οικονομική βοήθεια;

Ναι. Οι πολιτικές που η χώρα δανεισμού καλείται να ακολουθήσει αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης κατά περίπτωση. Για την Ισπανία οι όροι επικεντρώνονται στις τράπεζες. Για την Κύπρο οι όροι ήταν ευρύτεροι και κάλυπταν τη φορολογία, τις κυβερνητικές δαπάνες και τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και του συνταξιοδοτικού.