Με τίτλο «Πώς η Μέρκελ απέτυχε στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» ρεπορτάζ του Spiegel online αναλύει την πολιτική της καγκελαρίου, εκτιμώντας ότι το ύφος της εξουσίας της επιδεινώνει την κρίση στην Ευρωπαΐκή Ενωση (ΕΕ).
Ακολουθούν αποσπάσματα από την ανάλυση, η οποία, σημειωτέον, δημοσιεύθηκε προτού κλείσουν οι κάλπες στην Ελλάδα:
«Η Ανγκελα Μέρκελ απολαμβάνει την φήμη της «βασίλισσας της Ευρώπης». Αλλά δεν έχει μάθει πώς να χρησιμοποιεί την δύναμή της, επιτρέποντας αντίθετα σε μια κακή κατάσταση να σιγοβράζει μέχρι να φτάσει σε σημείο βρασμού. Η αδυναμία της να λάβει αντιλαϊκές θέσεις επιδείνωσε σοβαρά την ελληνική κρίση.
Το ρήγμα που ανοίγει τώρα στην Ευρώπη έχει σχέση με το στυλ ηγεσίας της Μέρκελ – και με την ιδιοσυγκρασία της, που επιτρέπει στα πράγματα να συνεχίζονται και να εκφυλίοζονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αυτή η μέθοδος λειτουργεί όταν πρόκειται να διαπραγματευθεί μια συμβιβαστική λύση, και όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς ενδιαφέρονται για ένα ευνοϊκό αποτέλεσμα. Αλλά φτάνει στα όριά της όταν κάποιος σαν τον Τσίπρα είναι αποφασισμένος να οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα.
Από καιρό ήταν σαφές ότι η Ελλάδα είναι μια ειδική περίπτωση, στο πλαίσιο της κρίσης του ευρώ. Είναι μια χώρα στην οποία δεν λειτουργεί ούτε το φορολογικό σύστημα, ούτε το σύστημα του κτηματολογίου, μια χώρα που είναι τόσο βαθιά στο χρέος που κανένας λογικός οικονομολόγος δεν εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί ποτέ να επιστρέψει ό,τι οφείλει.
Στη συνέχεια ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κίνημα που, τουλάχιστον στο ριζοσπαστικό τμήμα του, ονειρευόταν την ανατροπή του συστήματος.
Η Μέρκελ τα γνώριζε όλα αυτά. Παρά ταύτα, προσπάθησε να διορθώσει το πρόβλημα με τις συνταγές που είχε χρησιμοποιήσει στη γερμανική εσωτερική πολιτική: μια παρελκυστική τακτική, που επέτρεπε στα πράγματα να παραμένουν ασαφή. Δεν έλλειψαν οι φωνές που την προειδοποιούσαν. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η Ελλάδα θα πρέπει να οδηγηθεί σε μια ομαλή πορεία έξω από το ευρώ.
Η ελληνική κρίση απαιτούσε στιβαρή ηγεσία και ένα σχέδιο, αλλά η Μέρκελ δεν ήταν πρόθυμη ούτε για το ένα ούτε για το άλλο. Παρά το γεγονός ότι της αρέσει η εξουσία, όταν φτάσει στα όρια, δεν ξέρει τι να την κάνει. Και τώρα αντιμετωπίζει τα συντρίμμια της ευρωπαϊκής πολιτικής της.
Τους τελευταίους μήνες, η καγκελάριος κρύβεται πίσω από τις συμβουλές και τις συστάσεις των εμπειρογνωμόνων του ΔΝΤ – πίσω από «τεχνοκράτες», όπως το θέτει ο Τσίπρας.
Με αυτή την έννοια, ο αγώνας μεταξύ της Μέρκελ και του Ελληνα πρωθυπουργού είναι επίσης μια μάχη για τον καθορισμό του πολιτικού συμβολισμού. Ο Τσίπρας έχει μετατρέψει το ΔΝΤ σε σύμβολο της καταπίεσης, σε μια ομάδα τεχνοκρατών που στερούνται δημοκρατικής νομιμότητας και όμως έχουν υποτάξει μια ολόκληρη χώρα.
Ηξερε πώς να στυλιζάρει την αντίσταση προς το ΔΝΤ σε μια μάχη για την αυτοδιάθεση ενός έθνους. Σκοπός του ήταν να ανυψώσει τις συζητήσεις σε πολιτικό επίπεδο.
Για τον Τσίπρα, η πολιτική είναι ένα μαγικό ραβδί που μπορεί να κάνει τα πάντα να εξαφανίζονται: τα βουνά του χρέους, τις απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις και τον κανόνα που απαγορεύει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να διατηρεί την ρευστότητα στα κράτη, με την εκτύπωση χρήματος.
Για τον Τσίπρα, η πολιτική είναι ένα μαγικό ραβδί που μπορεί να κάνει τα πάντα να εξαφανίζονται: τα βουνά του χρέους, τις απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις και τον κανόνα που απαγορεύει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να διατηρεί την ρευστότητα στα κράτη, με την εκτύπωση χρήματος.
Είναι δύσκολο να πει κανείς τι θέλει πραγματικά ο ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιοι ονειρεύονται μια επανάσταση, ενώ άλλοι θα είναι ικανοποιημένοι με μείωση του χρέους. Αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: ο ριζοσπαστισμός του Τσίπρα έγκειται στην πίστη του στην δύναμη της απόφασης. Εαν δεν αποδέχεται τους κανόνες, απαιτεί να διαλυθούν. Αυτή είναι η λογική του ΣΥΡΙΖΑ.
Πραγματική αποτυχία της Μέρκελ είναι ότι δεν όρθωσε αποφασιστικά ανάστημα στον τρόπο της σκέψης του. Πρώτον, κρύφτηκε πίσω από την τρόικα, επειδή δεν ήθελε να είναι εκείνη που θα έδινε τις πικρές αλήθειες στην ελληνική κυβέρνηση. Στη συνέχεια, όταν οι απαιτήσεις του Τσίπρα έγιναν όλο και πιο επιτακτικές, υποκλίθηκε στη λογική του. Υιοθέτησε το σύνθημα: «Όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει τρόπος», Στη Γερμανία, οι λέξεις αυτές ερμηνεύθηκαν ως ένδειξη καλής θέλησης – την επιθυμία να κρατήσει την Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ. Αλλά ο Τσίπρας τις ερμήνευσε με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Επιπλέον, υπάρχει η Μέρκελ των αριθμών. Οταν ταξιδεύει στον κόσμο, στην Κίνα ή στην Ινδονησία, για παράδειγμα, η καγκελάριος έχει πάντα όλους τους πίνακες και τα διαγράμματα στο χέρι για να δείχνει πόσο μεγάλη προσπάθεια κάνουν αυτές οι χώρες, και πόσο ευημερούσα είναι η Ευρώπη.
Μια χαρακτηριστική τριπλέτα α λα Μέρκελ έχει ως εξής: η Ευρώπη περιέχει μόλις το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού και είναι υπεύθυνη για μόλις το 25% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής, αλλά πληρώνει το ήμισυ της συνολικής παγκόσμιας κοινωνικής πρόνοιας. Από την πλευρά της, δεν είναι απαραίτητο να έχεις τελειώσει το σχολείο για να συνειδητοποιήσεις ότι μια τέτοια κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί επ ‘άπειρον.
Από την άλλη πλευρά, έχει μάθει όλα αυτά τα χρόνια ότι δεν γίνεται συμπαθής όταν ρίχνει μια τέτοια ψυχρή οικονομική ματιά στην Ευρώπη. Φαίνεται εχθρική. Αυτό εξηγεί γιατί ο Τσίπρας ήταν σε θέση να την παρουσιάζει σαν την κακοποιό – την Γερμανίδα dominatrix της λιτότητας – επειδή μιλούσε συνεχώς για αποσβέσεις και επιτόκια. Επιπλέον, είναι η επικεφαλής ενός κόμματος που άσκησε τις πιο σκληρές πιέσεις προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και δεν επικεντρώθηκε αποκλειστικά στο χρήμα. Η Μέρκελ ξέρει ότι δεν μπορεί να αγνοήσει αυτήν την παράδοση – η οποία είναι ο λόγος που πρέπει μερικές φορές να παίζει τον ρόλο της πεπεισμένης Ευρωπαϊστριας».
