Μπλόφες, εξορκισμοί, απειλές, πιέσεις: Αυτό σφράγιζε το προηγούμενο εικοσιτετράωρο την ατμόσφαιρα στο Βερολίνο. Ύστερα από το αρχικό σοκ που προκάλεσε η εξαγγελία του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα, οι ηγέτες της γερμανικής κυβέρνησης επανέκτησαν τον έλεγχο των κινήσεων και πέρασαν στην αντεπίθεση κάνοντας χρήση κάθε μέσου – θεμιτού και αθέμιτου.
Το (χιλιοειπωμένο) σύνθημα τους: Παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, αλλά υπό όρους. Μόνο που στους όρους, που ήταν μέχρι πρότινος κυρίως οικονομικοί, προστέθηκε τώρα και ένας πολιτικός: το έμμεσο αίτημα για απομάκρυνση του ΣΥΡΙΖΑ από την κυβέρνηση. Το σύνθημα έγινε έτσι και μέσο πολιτικής ανατροπής.
Αυτό προκύπτει ξεκάθαρα από τη δήλωση του αντικαγκελάριου και προέδρου των Σοσιαλδημοκρατών Σίγκμαρ Γκάμπριελ, ότι δεν βλέπει περιθώριο συνεννόησης με τον Αλέξη Τσίπρα. Ο έλληνας πρωθυπουργός, είπε, απέρριψε την συμφωνία με τους δανειστές, επειδή θέλει μια άλλη ευρωζώνη. «Είμαι πεπεισμένος ότι η συνολική ευρωζώνη θα περιερχόταν σε κίνδυνο, αν υποκύπταμε στην πίεσή του» πρόσθεσε. «Στο τέλος αυτής της εξέλιξης θα ήταν η ευρωζώνη πιο ασταθής και από αυτό θα υπέφερε και η Ελλάδα».
Η δήλωση αυτή εντάσσεται σε μια στρατηγική ρήξης με την Αθήνα, το πρώτο βήμα της οποίας ήταν η επίρριψη των ευθυνών σε αυτήν για το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων του περασμένου Σαββάτου.
Η αρχή έγινε στην κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών το βράδυ της Δευτέρας από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Αναφερόμενος στη «γένεση» του ναυαγίου, ο γερμανός υπουργός οικονομικών εξέθεσε τρεις λόγους γι αυτό: Οι Έλληνες, είπε, πρώτον, δεν ήθελαν να αποδεχθούν κανένα όρο έναντι της βοήθειας των εταίρων, δεύτερον, με την εξαγγελία του δημοψηφίσματος διέκοψαν ντε φάκτο τις διαπραγματεύσεις, και τρίτον, πήγαν το Σάββατο στις διαπραγματεύσεις με σκοπό να τις τορπιλίσουν. «Ο Βαρουφάκης μας είπε σε μια στιγμή, ότι δεν θέλει τρίτο πρόγραμμα και εγκατέλειψε την αίθουσα» πρόσθεσε. Από τότε μπήκε ντε φάκτο τελεία και παύλα στις διαπραγματεύσεις.
Ο κ.Σόιμπλε τόνισε, ότι το Βερολίνο πρέπει τώρα να δείξει αποφασιστικότητα και να μην ενδώσει στις φωνές που επιδιώκουν έναν «βρώμικο» συμβιβασμό. Ταυτόχρονα εκτίμησε, ότι οι αναταράξεις που προκλήθηκαν ύστερα από την εξαγγελία του δημοψηφίσματος στις «προβληματικές» χώρες της ευρωζώνης, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, ήταν πολύ περιορισμένες. Και αυτό, πρόσθεσε, οφείλεται τόσο στο μικρό ειδικό βάρος της ελληνικής οικονομίας εντός της ευρωζώνης, όσο και στα διάφορα ευρωπαϊκά ταμεία στήριξης, όπως το ESM, που καταπνίγουν τις νέες κρίσεις εν τη γενέσει τους.
Αλλά και η καγκελάριος δεν δίστασε να «φορτώσει» την ευθύνη για τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα. Μιλώντας ως guest star (φιλοξενούμενος σταρ) στην κοινοβουλευτική ομάδα των Σοσιαλδημοκρατών κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση, ότι δεν διαθέτει μια από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές αρετές: την ικανότητα για συμβιβασμό. Κι αυτό κάνει δύσκολη, αν όχι αδύνατη τη συνεννόηση μαζί της.
Παρόλα αυτά, πρόσθεσε, η πόρτα για νέες διαπραγματεύσεις παραμένει ανοικτή στους Έλληνες – που μπορούν να ξαναρχίσουν όχι πια αυτή την εβδομάδα, αλλά από την επόμενη, μετά το δημοψήφισμα. Ταυτόχρονα όμως δεν μπορούν να γίνουν πλέον στη βάση του τρέχοντος προγράμματος, η ισχύς του οποίου λήγει οριστικά τα μεσάνυχτα της τριακοστής Ιουνίου, αλλά ενός τρίτου, που θα έχει επίσης χαρακτήρα μνημονίου. «Παραμονή με όρους» επανέλαβε. «Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει νέο πρόγραμμα».
Το πρόγραμμα αυτό προσκρούει βέβαια σε μεγάλες αντιστάσεις. «Οι Έλληνες είναι οι πρώτοι που δεν το θέλουν» είπε η ίδια χαριτολογώντας – υπονοώντας με αυτό ότι έτσι χάνουν αναίτια δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως στο Βερολίνο κυριαρχεί η άποψη, ότι το τρίτο πρόγραμμα θα είναι από την ερχόμενη Δευτέρα το θέμα της ημέρας – ως η ύστατη δυνατότητα για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Και αυτό θα αυξήσει κατακόρυφα την πίεση στην κυβέρνηση Τσίπρα, ακόμη κι αν αυτή κερδίσει το δημοψήφισμα.
Κατά παράδοξο τρόπο, στις δυο κοινοβουλευτικές ομάδες δεν έγινε καμιά κουβέντα για grexit, την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ή για ένα πλάνο Β΄, για το τι θα επακολουθήσει δηλαδή μετά από τυχόν έξοδο. «Υπάρχει ένα δέος μπροστά σε τέτοια ενδεχόμενα, αλλά και ένας στρουθοκαμηλισμός, δεδομένου ότι η Ελλάδα βρίσκεται ήδη με το ένα πόδι στην πόρτα της εξόδου» έλεγε χριστιανοδημοκράτης βουλευτής που θέλει να μείνει ανώνυμος.
Και έτι πιο παράδοξο: Δεν έγινε λόγος ούτε για το κλείσιμο των τραπεζών στην Ελλάδα, παρόλο που αυτό είναι αποτέλεσμα του οικονομικού αποκλεισμού της χώρας καθ΄ υπόδειξη και του Βερολίνου.
Αντ΄ αυτών υπήρξε μια άμεση απειλή του κ.Γκάμπριελ προς την Αθήνα. «Το ερώτημα του δημοψηφίσματος πρέπει να είναι απόλυτα ξεκάθαρο» είπε. «Ναι, ή όχι στην παραμονή στην ευρωζώνη». Αν οι Έλληνες πουν «ναι», οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές θα συνεχιστούν – διαφορετικά, η Ελλάδα θα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη. «Δύσκολο να πει κανείς, αν πρόκειται για πραγματική απειλή, ή για μπλόφα» έλεγε ραδιοσχολιαστής. «Σε κάθε περίπτωση όμως ταιριάζει σε ένα κλίμα γεμάτο ασάφειες και υπονοούμενα, που έχουν στόχο να κάνουν όλο και πιο αβίωτο το βίο της ελληνικής κυβέρνησης».
