ΜΑΡΛΕΝΑ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΥ
Η Πηνελόπη των τρένων Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2015
σελ. 422, τιμή 14,40 ευρώ
Η Μαρλένα Πολιτοπούλου (Αθήνα, 1950) εδώ και χρόνια υπηρετεί με συνέπεια την αστυνομική λογοτεχνία. Το 1999 εξέδωσε το μυθιστόρημα Ο κύριος Μάριος μετάνιωσε αργά, όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο Παύλος Γ., ο ήρωάς της. Πρόκειται για έναν αρχιτέκτονα με «γονίδια ντετέκτιβ», ο οποίος συνεργάζεται με την Αστυνομία ως σκιτσογράφος και διατηρεί τον ρόλο ειδικού συμβούλου στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών. Ο πατέρας του, τέως διοικητής Ασφαλείας, του έχει αφήσει το αρχείο του με μια σειρά ανεξιχνίαστες υποθέσεις. Μία από αυτές περιέχεται σε έναν φάκελο με την ένδειξη «Η Πηνελόπη των τρένων» και αφορά τη δολοφονία ενός έλληνα μετανάστη, του Στρατή Κοκκινίδη, που το 1965 βρέθηκε νεκρός στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου, τη στιγμή που έφτασε εκεί ο Στέλιος Καζαντζίδης για να δώσει μια σειρά συναυλίες. Ετσι, πενήντα χρόνια αργότερα από το τραγικό περιστατικό, ο Παύλος Γ. (Γεωργούλας το επώνυμό του) πηγαίνει στη Νάουσα, τόπο καταγωγής του Κοκκινίδη, και στο Μόναχο για να μιλήσει με τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης.
Η έρευνά του (τον βοηθάει ο αστυνόμος Περικλής Γιατζόγλου) τον οδηγεί στα χρόνια της Κατοχής, στον Εμφύλιο και στη δεκαετία του ’60, όταν το κύμα μετανάστευσης προς τη Γερμανία ερημώνει την ελληνική επαρχία δημιουργώντας προβλήματα στις οικογένειες με παιδιά, τα οποία μεγαλώνουν χωρίς γονείς, αφήνοντας τραύματα στον ψυχισμό τους. Εκείνοι που έχουν εμπλακεί στην υπόθεση της δολοφονίας και το παρελθόν τούς έχει στοιχειώσει είναι η Σώνα, η κόρη του Κοκκινίδη, η Ειρήνη, συγγραφέας, φίλη του, ο Χάρης, ο δάσκαλος της Σώνας, η Ροδιά, σύζυγός του, εργάτρια στο Νταχάου, ο Λουκάς, γιος του, ο Βλάσης, φύλακας στο ελληνικό προξενείο, η Στέφη, γυναίκα του, η Μαριάνθη, κοινωνική λειτουργός που αναλαμβάνει τη μικρή Σώνα, η Αργυρώ, ιδιοκτήτρια καφενείου στο Μόναχο, ο Μπάμπης, γιος της, άτομο του περιθωρίου, η Αμάλια, πόρνη στην Κατοχή και φίλη του Βλάση, ο Λάζος, εργοδότης της χήρας του Κοκκινίδη, της Μπήλιως ή αλλιώς Πηνελόπης. Αυτή η τελευταία φαίνεται να είναι η πέτρα ενός ερωτικού σκανδάλου καθώς υπήρξε ερωμένη ή καλύτερα αστεφάνωτη σύζυγος του Οδυσσέα, ενός κομμουνιστή που πολέμησε στον Γράμμο, στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού, και μετά την ήττα διέφυγε στην Τσεχοσλοβακία. Ο Οδυσσέας θεάθηκε στον τόπο του εγκλήματος. Για ποιον λόγο; Αραγε η δολοφονία του Κοκκινίδη έχει ερωτικά αίτια ή μήπως οφείλεται σε παλιούς λογαριασμούς του θύματος με δωσίλογους ή αντικομμουνιστές;
Ευθύς εξαρχής γίνεται σαφές πως η Πολιτοπούλου θέλει να μιλήσει για τη μετανάστευση: εκείνη των Ελλήνων στη Γερμανία τότε και σήμερα, εποχή Μνημονίου, αλλά και των ξένων που πλημμυρίζουν τα ελληνικά σύνορα αναζητώντας καλύτερη τύχη (το μυθιστόρημα αρχίζει με μια δολοφονία ενός Ελληνα στην Αθήνα, όπου είναι ανακατεμένοι Πακιστανοί). Ωστόσο η ενδιαφέρουσα ιστορία της, μολονότι δείχνει να αφορά και τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, συνδέεται κυρίως με την Αριστερά της Κατοχής και του Εμφυλίου –οι πολλοί ήρωες ενδέχεται να μπερδέψουν τον αναγνώστη -, θέμα που την είχε απασχολήσει και στο προηγούμενο μυθιστόρημά της, το Η μνήμη της πολαρόιντ. Τελικά, Η Πηνελόπη των τρένων, καρπός πολυετούς έρευνας και μόχθου, δείχνει πως η σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία δεν τέρπει μόνο με τα μυστήρια που επιζητούν λύση αλλά και δίνει την ευκαιρία για προβληματισμούς πάνω στην Ιστορία, στην κοινωνία, στην πολιτική.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
