Αποφασισμένος να τροποποιήσει τη σύμβαση παραχώρησης του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) υπέρ των συμφερόντων του Δημοσίου είναι ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών κ. Χρήστος Σπίρτζης, ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, θα φέρει μέσα στο καλοκαίρι σχέδιο νόμου για την αλλαγή των όρων της σύμβασης.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει «Το Βήμα», το υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Τουρισμού και Ναυτιλίας προσανατολίζεται στην πρόσθεση ρήτρας στον νόμο που κύρωσε τη σύμβαση παραχώρησης του ΟΑΣΘ, η οποία θα ορίζει ότι το ποσοστό επιδότησης του Οργανισμού της συμπρωτεύουσας δεν θα μπορεί να ξεπερνά τα όρια της αντίστοιχης επιχορήγησης του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ –Συγκοινωνίες Αθηνών), δηλαδή θα κινείται στο πλαίσιο του οικονομικού προγράμματος της Ελλάδας.
Προηγούμενες απόπειρες εξορθολογισμού
Δεν είναι η πρώτη φορά που έχει επιχειρηθεί εξορθολογισμός της σύμβασης παραχώρησης του ΟΑΣΘ. Όπως πληροφορείται «Το Βήμα», το πρώην υπουργείο Υποδομών είχε προωθήσει τουλάχιστον τρεις φορές κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του κ. Αντώνη Σαμαρά τροπολογία που όριζε ότι:
–Καταργείται η αντισταθμιστική εισφορά του ΟΑΣΘ, με επίκληση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος
–Το ύψος της επιδότησης θα αποφασίζεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους με βάση τις οικονομικές δυνατότητες του ελληνικού Δημοσίου
–Αφαιρείται το δικαίωμα του ΟΑΣΘ για προσφυγή στη διαιτησία.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη ρύθμιση χάθηκε στην «πολυπλεξία» της προηγούμενης κυβέρνησης. Μάλιστα, ακολούθησε νέα συμφωνία μεταξύ Δημοσίου και ΟΑΣΘ, με την οποία ο Οργανισμός παραιτήθηκε από το δικαίωμα προσφυγής στη διαιτησία για τα έτη 2012-17, όπου διεκδικούσε επιπρόσθετα 180 εκατ. ευρώ (για την περίοδο 2012-14, στην οποία του αναλογούσαν επιδοτήσεις 96 εκατ., 76,5 εκατ. και 48 εκατ. ευρώ κατ’ έτος αντίστοιχα). Σύμφωνα με τη ρύθμιση, ο ΟΑΣΘ αρκείται σε επιδοτήσεις ύψους 47,1 εκατ., 41,6 εκατ. και 39 εκατ. ευρώ για τα έτη 2015, 2016 και 2017 αντίστοιχα, ενώ έλαβε πρόσθετη αποζημίωση 175 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2009-14.
Σύμβαση με εγγυημένο επιχειρηματικό κέρδος
Σύμφωνα με απόρρητη έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, την οποία αποκάλυψε «Το Βήμα της Κυριακής» στις 26 Ιανουαρίου 2014, την περίοδο 2007-13 οι αστικές συγκοινωνίες της Αττικής έλαβαν συνολική επιχορήγηση 980 εκατ. ευρώ, την ώρα που το άθροισμα των επιδοτήσεων του ΟΑΣΘ και των αποφάσεων που πέτυχε στα διατητικά δικαστήρια έφτασε τα 910 εκατ. ευρώ.
Η μέση ετήσια επιδότηση των λεωφορείων και των τρόλεϊ της Αθήνας για 143 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα έφτασε τα 140 εκατ. ευρώ, όταν ο ΟΑΣΘ για 42 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα (δηλαδή λιγότερο από το 1/3 του συγκοινωνιακού έργου) έλαβε 130 εκατ. ευρώ. Κάθε όχημα της ΟΣΥ ΑΕ (λεωφορεία – τρόλεϊ) λαμβάνει επιδότηση περίπου 55.000 ευρώ, όταν κάθε όχημα του ΟΑΣΘ επιδοτείται με 210.000 ευρώ κατ’ έτος.
Αντίστοιχα, η επιδότηση ανά εργαζόμενο στην ΟΣΥ είναι 16.000 ευρώ τον χρόνο, όταν στη Θεσσαλονίκη φτάνει τα 50.000 ευρώ, ενώ η επιχορήγηση ανά επιβάτη, η οποία φτάνει τα 20 λεπτά στην ΟΣΥ, κυμαίνεται στα 80 λεπτά στον ΟΑΣΘ και φτάνει στο 100% της αξίας του κομίστρου, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.
Το προβληματικότερο σημείο για το Δημόσιο είναι πως η σύμβαση παραχώρησης προβλέπει ότι η επιδότηση του ΟΑΣΘ ισούται με τη διαφορά μεταξύ των εσόδων από κόμιστρα και των δαπανών, συν ένα εγγυημένο επιχειρηματικό κέρδος, το οποίο περνά de facto στα έξοδα. Έτσι ο ΟΑΣΘ μπορεί να αυξάνει τις δαπάνες του και να μετακυλίει το κόστος στον φορολογούμενο, και μάλιστα να δικαιώνεται πανηγυρικά στα διαιτητικά δικαστήρια λόγω της σχετικής πρόνοιας του νόμου.
Μη υποβολή ισολογισμού = παύση επιδότησης
Στο μεταξύ, η ΕΛΣΤΑΤ έχει εντάξει από το 2014 τον ΟΑΣΘ στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, κάτι που σημαίνει ότι βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Σύμφωνα με τον νόμο, η μη υποβολή ισολογισμών και οικονομικών στοιχείων στο ΓΛΚ αποτελεί αιτία για παύση της κρατικής χρηματοδότησης και επιβολή κυρώσεων στις διοικήσεις των φορέων, ενώ προβλέπει και διακοπή της επιδότησης για όσους δεν υποβάλλουν στοιχεία στο υπουργείο Οικονομικών.
Ο νόμος ορίζει ότι ότι εάν νομικά πρόσωπα παρουσιάσουν αδικαιολόγητες αποκλίσεις από τους τριμηνιαίους στόχους, θα εφαρμόζονται διορθωτικές παρεμβάσεις μείωσης των αποκλίσεων στην κατεύθυνση για «εδραίωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας».
Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με δηλώσεις της διοίκησης του ΟΑΣΘ, οποιαδήποτε περικοπή της επιδότησης θα οδηγήσει σε νέα αύξηση του κομίστρου για τους Θεσσαλονικείς.
Σύμφωνα με έγγραφο του πρώην υπουργείου Υποδομών, που ζητήθηκε από τον κοινουβουλευτικό έλεγχο, αλλά ουδέποτε διαβιβάστηκε στην Εθνική Αντιπροσωπεία, ο ΟΑΣΘ έχει 1.887 μετόχους οι οποίοι ελέγχουν 346 μετοχές. Κάθε μετοχή αποδίδει ετήσιο μέρισμα 39.804 ευρώ. Το μετοχολόγιο του ΟΑΣΘ είναι άγνωστο.
