Mπορεί το σχολείο να είναι πρωτίστως θεσμός, μπορεί να γίνεται ενίοτε πολιτική αρένα αντιπαραθέσεων – σχεδόν πάντα άγονων- μπορεί με την ατολμία ή την αδυναμία όλων να παραμένει χρόνια δέσμιο στείρων απόψεων και πρακτικών αλλά στην ουσία ένα σχολείο ήταν και είναι πάντα οι άνθρωποί του. Αυτοί που ξεπερνούν κακά ή δυσκίνητα υπουργεία, ανελαστικά προγράμματα, άκαμπτους πολιτικούς, μικροπολιτικούς χειρισμούς και σκοπιμότητες που μόνο το παιδί και τη μάθηση δε λαμβάνουν υπ όψη.
Στην έκθεση που διοργανώθηκε την περασμένη Κυριακή 14 Ιουνίου στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων από το 1ο και το 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών με τη συμμετοχή μαθητών από το 3ο Γυμνάσιο Ζωγράφου, το 3ο ΓΕΛ Ν. Ιωνίας, το Λύκειο Αγίου Νικολάου Λεμεσού Κύπρου και την Ευαγγελική Σχολή Ν. Σμύρνης με τίτλο “ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΘΑΛΑΣΣΑ” δεν είδαμε μόνο μια πολυθεματική έκθεση για τη Μεσόγειο διανθισμένη απο ποικίλες άλλες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και δρώμενα (στρογγυλή τράπεζα, αφήγηση παραμυθιών, βιντεοπροβολές κλπ). Είδαμε κάτι πολύ περισσότερο: Παιδιά που συνεργάστηκαν δημιουργικά, πρωτίστως μεταξύ τους, αλλά και με τους καθηγητές, τους γονείς, τους φίλους τους όπως και με άλλα σχολεία για να δώσουν τη δική τους ερμηνεία στον υδάτινα προσδιορισμένο Μεσογειακό πολιτισμό. Για μήνες παιδιά του Γυμνασίου, – ξέρετε… αυτά που όλο λέμε πως δεν έχουν ενδιαφέροντα, πως ξημεροβραδιάζονται στο διαδίκτυο, πως δεν τα απασχολεί τίποτα- αναρωτήθηκαν, αναζήτησαν, ανακάλυψαν, δημιούργησαν και διαμόρφωσαν άποψη, τη δική τους άποψη, όχι μόνο για ιστορικά και πολιτικά γεγονότα που τα βιβλία –ειδικά το ένα και μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο- δε θα τους μάθουν ποτέ αλλά και για τον πολιτισμό, τους ανθρώπους που κατοικούν αιώνες τώρα τη λεκάνη της Μεσογείου. Διερεύνησαν θρησκείες, ήθη και έθιμα, γεύσεις και αρώματα, μύθους και αλήθειες όλων – όχι μόνο των Ελλήνων- και προσκάλεσαν το κοινό για να τους κοινωνήσουν όσα γνώρισαν. Στο εργαστήρι γραφής αυτά τα παιδιά της “γενιάς του πληκτρολόγιου και το auto correct” παιδεύτηκαν αρκετή ώρα να γράψουν κείμενα σε γραφή αραβική, φοινικική, βυζαντινή! Διερευνώντας την ιστορία της Μαθηματικής επιστήμης μας κάλεσαν να μας εξηγήσουν πώς χτίστηκαν οι πυραμίδες. Στην πολιτισμική ανάγνωση των λαών μας ταξίδεψαν μέσα από τον Ελ Γκρέκο και τον Πλάτωνα στις χώρες της Μεσογείου, «το πεδίο συνάντησης λαών, ταξιδιωτών, εμπόρων και πειρατών”.
Έμαθαν. Ένιωσαν. Έμαθαν επειδή ένιωσαν.
Προσωπικά ξεχώρισα- αν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει- την ιδιαίτερα δημιουργική στο στήσιμό της έκθεση- διάδρομος των μεταναστών μέσα από τη Μεσόγειο-δραματική αναφορά στη Μεσόγειο της μετανάστευσης σήμερα- (3ο ΓΕΛ Ν. Ιωνίας) και τις φωνές της χορωδίας του 1ου Πειραματικού Αθήνας που αγκάλιασαν τη βραδιά με τον τρόπο που μόνο η μουσική και τα παιδιά μπορούν. (πάντα γενναιόδωρα τα παιδιά έστειλαν ενθουσιασμένα, το χειροκρότημα στον δάσκαλό τους).
Οι δεκατριάχρονοι και δεκαπεντάχρονοι ξεναγοί αυτής της έκθεσης βρίσκονταν εκεί δύο μέρες, στήνοντας την έκθεση μαζί με τους καθηγητές τους. Κουβάλησαν, βίδωσαν, ξεβίδωσαν, σκούπισαν και υπήρξαν θερμοί και επαρκέστατοι οικοδεσπότες- περήφανοι ξεναγοί του έργου τους, που θέλησαν οι ίδιοι με κέφι να παρουσιάσουν.
Τέτοια σχολεία εξακολουθούν να υπάρχουν σκορπισμένα σα σπάνια πετραδάκια σε μια μεγάλη έρημο αδιαφορίας και τελματώδους απραξίας. Τέτοια σχολεία, αυτά και όσα άλλα παλεύουν με μεράκι και έγνοια για τα παιδιά- ας μη τα καπηλευτεί κανένα υπουργείο που έτσι κι αλλιώς δεν έκανε τον κόπο καν να τα γνωρίσει- ανήκουν μονάχα στους ανθρώπους τους που τα γεννούν και μεταλαμπαδεύουν τη γνώση και το συναίσθημα στα παιδιά.
Υπάρχει ακόμα σε αυτή τη χώρα μια άλλη Ελλάδα, μικρή δυστυχώς όμως υπάρχει, που αντιστέκεται όσο μπορεί στο φαιδρό στο λίγο και στο εύκολο. Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν στο σχολείο όχι απλά μια δουλειά, όχι ένα σύστημα. Βλέπουν παιδιά. Βλέπουν ζωή. Τη ζωή και το δικαίωμα στο αύριο!
ΥΓ. Κύριοι του Υπουργείου Παιδείας! Τη διαπολιτισμική κουλτούρα που ανέπτυξαν αυτά τα παιδιά μέσα από αυτή τη δουλειά, δε θα την πετύχουν ποτέ οι διαλέξεις και τα ευχολόγια των γραφειοκρατικών σας προσεγγίσεων. Η προσέγγιση του σχολείου είναι –θάπρεπε να το γνωρίζετε- βαθιά και προσωπικά ανθρώπινη.
Η κ. Μαργαρίτα Μανσόλα είναι εκπαιδευτική Ψυχολόγος CPsychol
