Πριν από δύο εβδομάδες, μεσήλικος εκπαιδευτικός μπήκε σε κεντρικό σχολείο της Θεσσαλονίκης με γλυκά και λουλούδια. Αφού χαιρέτησε τους έκπληκτους συναδέλφους του, δεν ενημέρωσε για κάποιο ευτυχές προσωπικό γεγονός το οποίο θα ταίριαζε στην εικόνα ενός γκριζομάλλη δασκάλου που κερνάει τους συναδέλφους του. Τους εξήγησε απλώς ότι κατεβαίνει στις εκλογές για διευθυντής του σχολείου τους. Η σκηνή δεν προέρχεται από ελληνική ταινία της δεκαετίας του ’60 αλλά από ελληνικό σχολείο τον Ιούνιο του 2015.
Λίγα εικοσιτετράωρα νωρίτερα σε σχολείο στις Σέρρες εκπαιδευτικοί διαπληκτίστηκαν δημόσια σχολιάζοντας με αρνητικούς χαρακτηρισμούς ο ένας τα προσόντα του άλλου καθώς κατέβαιναν αντίπαλοι στο ίδιο σχολείο για τη θέση του διευθυντή του.
Εν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, μια περίοδος που πρέπει να περιβάλλεται από ηρεμία και σωστή οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, γίνονταν περιοδείες εκπαιδευτικών σε σχολεία για να διατυπώσουν το… προεκλογικό τους πρόγραμμα, επισκέψεις και ομιλίες, η «ομάδα του Α» και η «ομάδα του Β», τραπέζια σε σπίτια σε εκλέκτορες, σε μια «μικρογραφία» των βουλευτικών εκλογών.
Επένδυση στην αρχαιότητα
Ολα αυτά για ένα σύστημα που τελικά από τη συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών αποδοκιμάστηκε. Στις εκλογές που έγιναν στις 10 Ιουνίου στα δημοτικά σχολεία της χώρας εξελέγη το 92% των παλαιών διευθυντών!
«Ανθρακες ο θησαυρός» έλεγε χαριτολογώντας συνδικαλιστής των δασκάλων μιλώντας στο «Βήμα». Και αυτό διότι ο κλάδος των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης φαίνεται τελικά ότι είπε «όχι» με τον χαρακτηριστικότερο τρόπο στις αλλαγές του υπουργείου Παιδείας, επιλέγοντας ακριβώς τους ίδιους διευθυντές που είχαν εκλεγεί με το προηγούμενο σύστημα. Ωστόσο και αυτό δεν ήταν «άγιο». Αν με το νέο σύστημα βασικό κριτήριο και κυρίαρχα μοριοδοτούμενο για την επιλογή των νέων διευθυντών είναι η… αρχαιότητα, με το παλαιό η προϋπηρεσία ήταν υποτιμημένη.
Ολα αυτά στα δημοτικά σχολεία. Εάν και στις 19 Ιουνίου που ψηφίζουν οι καθηγητές στα γυμνάσια και στα λύκεια εκλεγούν οι ίδιοι που διοικούσαν τα προηγούμενα χρόνια, το σώμα των εκπαιδευτικών φαίνεται ότι θα έχει καταθέσει πέραν αμφισβήτησης την άποψή του απέναντι στις αλλαγές του υπουργείου Παιδείας. «Αυτό είναι το αυτοδιαχειριζόμενο σχολείο των ηλικιωμένων» σχολίαζε εκπαιδευτικός που κατεβαίνει και ο ίδιος στις εκλογές για να επανεκλεγεί διευθυντής σε κεντρική περιοχή της Αθήνας.
Οπως λένε εκπαιδευτικοί που μίλησαν στο «Βήμα», οι κυβερνήσεις πάντα ήθελαν να ελέγχουν τη διοίκηση στην εκπαίδευση και είχαν τον τρόπο τους να το εφαρμόσουν.
«Πρόκειται για ένα γερασμένο σύστημα» δηλώνει ο κ. Δημήτρης Αργύρης, διευθυντής σε σχολείο του κέντρου της Αθήνας, που θα ξαναβάλει υποψηφιότητα για να βγει για μία ακόμη φορά διευθυντής στο σχολείο του. Θεωρητικά έχει όλα τα προσόντα. Είναι νέος, με 17 χρόνια στην εκπαίδευση, διοικητική εμπειρία και τυπικά προσόντα (μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτλους). Με το νέο σύστημα όμως οι πιθανότητές του είναι περιορισμένες. Γιατί; Γιατί με το νέο σύστημα ένας εκπαιδευτικός με τέσσερα χρόνια μόνο μεγαλύτερης προϋπηρεσίας σε σχολείο και κανένα άλλο προσόν παίρνει τα ίδια μόρια με αυτόν. Μάστερ και πτυχίο με το νέο σύστημα του υπουργείου Παιδείας που «ήρθε για να ανατρέψει κατεστημένα», 4,5 μόρια κατ’ ανώτερον!
«Θα μπορούσε κάποιος να σκεφθεί «κρίμα τα χρόνια που σπούδαζα»» λέει ο κ. Αργύρης, που ωστόσο είναι ένας εκπαιδευτικός δημοκρατικά σκεπτόμενος, και κρίνει ως σημάδι δημοκρατίας την επιλογή του να εκφράζει γνώμη για την επιλογή των διευθυντών το σώμα των δασκάλων και καθηγητών. Με αυτά τα κριτήρια όμως;
«Είναι μια μορφή δημοκρατίας οι εκλογές, ωστόσο σε άλλα σχολεία μπορεί να βρεις πέντε ικανά στελέχη και σε άλλα κανένα» λέει ο κ. Αργύρης. «Κακά τα ψέματα, όμως, ο σύλλογος των καθηγητών ψηφίζει αυτόν που ξέρει. Μοιάζει με μια μορφή δημοκρατίας η δυνατότητα των εκπαιδευτικών να ψηφίζουν, αλλά από την άλλη πλευρά μια γενική εποπτεία και κρίση για τα ικανά στελέχη δεν μπορεί να την έχει ένας σύλλογος καθηγητών» προσθέτει ο κ. Αργύρης.
Μια μορφή αξιολόγησης
«Το εκπαιδευτικό σώμα γερνάει» λέει ο κ. Κώστας Θεριανός, διευθυντής ως το 2012 σε σχολείο του Αγ. Παντελεήμονα. Με βάση τα προσόντα του ο κ. Θεριανός είχε γίνει διευθυντής στα 45 του χρόνια. «Αν έβαζα σήμερα που είμαι 49, με κόπο θα έβγαινα» λέει χαριτολογώντας ο ίδιος μιλώντας στο «Βήμα».
«Είναι θετικό το ότι εμπλέκεται στη διαδικασία επιλογής διευθυντών ο σύλλογος διδασκόντων. Ωστόσο έπρεπε να υπάρχει μια σωστή αναλογία προσόντων και ψήφων των εκπαιδευτικών. Τώρα μπορεί εύκολα να προκύψει απαξίωση των προσόντων ενός εκπαιδευτικού αλλά και της βούλησης τελικά των διδασκόντων».
«Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η αθέατη πλευρά του συστήματος: ότι έστω και με τη μορφή των εκλογών, έστω και με την προτίμηση του συλλόγου, ξεκινάει μια μορφή αξιολόγησης μέσα στο σχολείο. Θα είναι δύσκολο από τη στιγμή που μπαίνει το ερώτημα «επίλεξε τον καλό διευθυντή» να μην ακολουθήσει το ερώτημα «ποιος είναι ο καλός εκπαιδευτικός». Διότι σύστημα που κάποιος/α να είναι πάντα κρίνων και ποτέ κρινόμενος δεν υπάρχει» αναφέρει ο κ. Θεριανός. «Ενδεχομένως να ήταν πιο ορθολογικό να υπάρχουν συμβούλια επιλογής τα οποία θα κρίνουν τους υποψηφίους με κριτήριο τα προσόντα αλλά και την άποψη συντεταγμένα των σωματείων, αν δηλαδή κάποιοι διευθυντές παραβίασαν την εργατική νομοθεσία, φέρθηκαν αυταρχικά κ.τ.λ. Η ψηφοφορία υποβιβάζει ένα ζήτημα τήρησης του καθηκοντολογίου και σεβασμού του εκπαιδευτικού κινήματος σε θέμα αξιολόγησης καθημερινών συμπεριφορών και πώς τις εκλαμβάνει ο καθένας» συνεχίζει.
Η μοριοδότηση της… αρχαιότητας ξεκινάει από τα οκτώ χρόνια προϋπηρεσίας και άνω. Με το προηγούμενο καθεστώς με πέντε χρόνια προϋπηρεσίας και τα προσόντα του ένας εκπαιδευτικός μπορούσε να διεκδικήσει τη διοίκηση του σχολείου του. Πάντως, όπως λέει ο κ. Θεριανός, στα σχολεία πλέον η θέση του διευθυντή αποτελεί μια κοπιαστική δουλειά με πολλή γραφειοκρατία και ανύπαρκτες υποστηρικτικές δομές. Ο ίδιος, όπως λέει, ξεκίνησε τη δουλειά του με δύο υποδιευθύντριες και μία γραμματέα και τελικά παραιτήθηκε έχοντας… μισή υποδιευθύντρια (αφού δίδασκε αρκετές ώρες παράλληλα με τη διοικητική της θέση) και καμία γραμματέα. «Δεν ξέρω πώς θα είναι η επόμενη χρονιά για τους διευθυντές των σχολείων» προσθέτει ο κ. Θεριανός. «Στα σχολεία δεν υπάρχουν πια υποστηρικτικές δομές και όλα τα προγράμματα κόβονται σιγά-σιγά».
«Με το νέο σύστημα παραμένει ανοιχτό πώς θα διαχειριστεί τη θέση του ο σύλλογος διδασκόντων σε κάθε σχολείο. Η μοριοδότηση της αρχαιότητας σε ένα σχολείο είναι υπερβολική. Δεν εξυπηρετείται έτσι ούτε η αξιοκρατία ούτε η δημοκρατία και τελικά θα προκύψουν άνθρωποι κοντά στη σύνταξη για να διοικήσουν τα σχολεία σε περίοδο κρίσης. Και αυτό ενώ οι νέοι εκπαιδευτικοί που έχουν μπει στον κλάδο είναι σε μεγάλο βαθμό ικανοί και με προσόντα» καταλήγει ο κ. Θεριανός.
Προεκλογική εκστρατεία
«Ψηφίζουμε για πρωθυπουργό!»
Στην ιδιότυπη προεκλογική περίοδο στα σχολεία προέκυψαν κυρίως αντιδράσεις των άκρων. Αλλού κατατέθηκαν 9 αιτήσεις για μία θέση (Περιστέρι) και αλλού μία μόνο. Σε άλλα σχολεία γίνονται εκλογές που σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι «πάμε για τον πρωθυπουργό της χώρας» και σε άλλα κανείς δεν ασχολείται. Μέσα σε όλα αυτά το υπουργείο Παιδείας έστελνε μέρα παρά μέρα διαφορετική εγκύκλιο στα σχολεία με νέες προϋποθέσεις, παρατάσεις ημερομηνιών, διαδικασίες που δεν είχαν προβλεφθεί, προβλήματα που διαπιστώθηκαν. Πολλοί πιστεύουν ότι στο 60% των σχολείων της χώρας θα βγουν οι ίδιοι διευθυντές, εφόσον βέβαια δεν έχουν «γηραιότερο» ανταγωνιστή. Τελικά, στα δημοτικά σχολεία οι διευθυντές παρέμειναν οι ίδιοι σε ποσοστό 92%. Στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γ’ Αθήνας (Δυτική Αθήνα) υποβλήθηκαν 194 αιτήσεις για θέσεις διευθυντή για 130 σχολεία. Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Α’ Αθήνας κατατέθηκαν λίγο περισσότερες από 300 αιτήσεις για 181 σχολεία. Στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση της ίδιας περιφέρειας κατατέθηκαν 277 αιτήσεις. Στην Περιφέρεια Δυτικής Θεσσαλονίκης κατατέθηκαν 272 αιτήσεις στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση για 182 σχολεία.
«Ψηφίζουμε για πρωθυπουργό!»
Στην ιδιότυπη προεκλογική περίοδο στα σχολεία προέκυψαν κυρίως αντιδράσεις των άκρων. Αλλού κατατέθηκαν 9 αιτήσεις για μία θέση (Περιστέρι) και αλλού μία μόνο. Σε άλλα σχολεία γίνονται εκλογές που σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι «πάμε για τον πρωθυπουργό της χώρας» και σε άλλα κανείς δεν ασχολείται. Μέσα σε όλα αυτά το υπουργείο Παιδείας έστελνε μέρα παρά μέρα διαφορετική εγκύκλιο στα σχολεία με νέες προϋποθέσεις, παρατάσεις ημερομηνιών, διαδικασίες που δεν είχαν προβλεφθεί, προβλήματα που διαπιστώθηκαν. Πολλοί πιστεύουν ότι στο 60% των σχολείων της χώρας θα βγουν οι ίδιοι διευθυντές, εφόσον βέβαια δεν έχουν «γηραιότερο» ανταγωνιστή. Τελικά, στα δημοτικά σχολεία οι διευθυντές παρέμειναν οι ίδιοι σε ποσοστό 92%. Στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γ’ Αθήνας (Δυτική Αθήνα) υποβλήθηκαν 194 αιτήσεις για θέσεις διευθυντή για 130 σχολεία. Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Α’ Αθήνας κατατέθηκαν λίγο περισσότερες από 300 αιτήσεις για 181 σχολεία. Στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση της ίδιας περιφέρειας κατατέθηκαν 277 αιτήσεις. Στην Περιφέρεια Δυτικής Θεσσαλονίκης κατατέθηκαν 272 αιτήσεις στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση για 182 σχολεία.
Να σημειωθεί ότι η νέα αυτή διαδικασία έχει ήδη κατηγορηθεί από πολλούς εκπαιδευτικούς πως έχει στόχο να ασκήσει κομματικό έλεγχο και της σχολικής πραγματικότητας.
Οπως προβλέπεται από τον νόμο, για να θεωρηθεί πάντως έγκυρη η ψηφοφορία απαιτείται αυξημένο ποσοστό συμμετοχής (65%), ενώ υποψήφιος που συγκεντρώνει ποσοστό μικρότερο του 20% αποκλείεται της περαιτέρω διαδικασίας. Το ποσοστό ψήφων καθενός επί του συνόλου των έγκυρων ψήφων ανάγεται σε ποσοστό επί των 12 µορίων που μπορεί να λάβει κατά ανώτατο όριο από τη διαδικασία των εκλογών. Αυτά αποτελούν περίπου ένα τρίτο του συνόλου της συνολικής μοριοδότησης,που είναι 37 μόρια για την Πρωτοβάθμια και 35 για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Η διαδικασία και τα παράδοξα
Τα ποσοστά, τα στρατόπεδα και η θετική ψήφος
Η αρχαιότητα παραβιάζει και τη δημοκρατία! Εκπαιδευτικός με 12 χρόνια προϋπηρεσία και το 75% των ψήφων του συλλόγου διδασκόντων παίρνει λιγότερα μόρια από άλλον με 20 χρόνια προϋπηρεσία και λιγότερες ψήφους. Για παράδειγμα, σε ένα σχολείο με 20 καθηγητές θέτουν υποψηφιότητα δύο καθηγητές. Ο ένας έχει 12 χρόνια προϋπηρεσίας, το 70% των ψήφων και μεταπτυχιακό τίτλο. Παίρνει σύνολο 14,5 μόρια από αυτή τη διαδικασία. Ο δεύτερος, με 20 χρόνια προϋπηρεσία, κανένα προσόν και το 30% των ψήφων του συλλόγου καθηγητών, παίρνει 15 μόρια!
«Σε κάθε περίπτωση παίζει ρόλο η προσωπικότητα του κάθε συναδέλφου. Πρέπει όμως να λαμβάνουμε υπόψη και τα προσόντα του. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιον να μην τον συμπαθείς αλλά να έχει τα προσόντα και τις ικανότητες που απαιτούνται για αυτή τη θέση» δηλώνει.
«Το κριτήριο της αρχαιότητας μηδενίζει όλα τα άλλα κριτήρια» λέει από την πλευρά του το μέλος του ΔΣ της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος κ. Τριαντ. Οικονόμου.
«Είναι πιθανότατο δε να έχουμε και βροχή προσφυγών στα διοικητικά δικαστήρια που θα παρατείνουν ακόμη περισσότερο τη διαδικασία» συνεχίζει. «Στα προηγούμενα συστήματα δε υπήρχε αιτιολόγηση της θέσης του συλλόγου διδασκόντων, πλέον δεν υπάρχει» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η διαδικασία και τα παράδοξα
Τα ποσοστά, τα στρατόπεδα και η θετική ψήφος
Η αρχαιότητα παραβιάζει και τη δημοκρατία! Εκπαιδευτικός με 12 χρόνια προϋπηρεσία και το 75% των ψήφων του συλλόγου διδασκόντων παίρνει λιγότερα μόρια από άλλον με 20 χρόνια προϋπηρεσία και λιγότερες ψήφους. Για παράδειγμα, σε ένα σχολείο με 20 καθηγητές θέτουν υποψηφιότητα δύο καθηγητές. Ο ένας έχει 12 χρόνια προϋπηρεσίας, το 70% των ψήφων και μεταπτυχιακό τίτλο. Παίρνει σύνολο 14,5 μόρια από αυτή τη διαδικασία. Ο δεύτερος, με 20 χρόνια προϋπηρεσία, κανένα προσόν και το 30% των ψήφων του συλλόγου καθηγητών, παίρνει 15 μόρια!
Ο κ. Χρήστος Πολυζωγόπουλος, υποδιευθυντής σχολείου στην περιοχή της Κυψέλης, κρίνει θετικά την ύπαρξη ψήφου των καθηγητών. Στο σχολείο του, όπου ο ίδιος δεν θέτει υποψηφιότητα, υπάρχουν έξι υποψήφιοι για τη θέση του διευθυντή.
«Σε κάθε περίπτωση παίζει ρόλο η προσωπικότητα του κάθε συναδέλφου. Πρέπει όμως να λαμβάνουμε υπόψη και τα προσόντα του. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιον να μην τον συμπαθείς αλλά να έχει τα προσόντα και τις ικανότητες που απαιτούνται για αυτή τη θέση» δηλώνει.
«Το κριτήριο της αρχαιότητας μηδενίζει όλα τα άλλα κριτήρια» λέει από την πλευρά του το μέλος του ΔΣ της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος κ. Τριαντ. Οικονόμου.
«Είναι πιθανότατο δε να έχουμε και βροχή προσφυγών στα διοικητικά δικαστήρια που θα παρατείνουν ακόμη περισσότερο τη διαδικασία» συνεχίζει. «Στα προηγούμενα συστήματα δε υπήρχε αιτιολόγηση της θέσης του συλλόγου διδασκόντων, πλέον δεν υπάρχει» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ν. Παπαχρήστου από το ΔΣ της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) λέει ότι «στη συνέχεια και μέσα στον Ιούλιο ακολουθούν και οι εκλογές των διευθυντών Εκπαίδευσης κάθε περιοχής, όπου εκεί αντίστοιχα θα ψηφίσουν διευθυντές και υποδιευθυντές. Σε κάποιες περιοχές δε ακούμε ότι κατεβαίνουν υποψήφιοι υποστηριζόμενοι από συγκεκριμένα κόμματα, προκαλώντας έτσι και τα υπόλοιπα να «χρίσουν» τον υποψήφιό τους» συνεχίζει. «Τα πολιτικά χαρακτηριστικά είναι ξεκάθαρα σε αυτές τις εκλογές και η κομματικοποίηση σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης μια επικίνδυνη παρενέργεια για την εκπαιδευτική διαδικασία. Στα σχολεία δε το κλίμα βαραίνει και οι υποψήφιοι φτιάχνουν στρατόπεδα μέσα στα σχολεία» συμπληρώνει ο κ. Παπαχρήστου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
