Νερό: πηγή ζωής και πολιτισμού. Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό. Ανάμεσα σε δύο ποταμούς, τον Τίγρη και τον Ευφράτη, γεννήθηκε η γραφή και εφευρέθηκε ο τροχός. Στη Μεσοποταμία, όπως την ονόμασαν οι αρχαίοι Ελληνες, οι πόλεις-κράτη αναπτύχθηκαν ταχύτατα, καλλιέργησαν τα εύφορα εδάφη τους και έγιναν γρήγορα πλούσιες και ισχυρές. Στη Μεσόγειο, το κέντρο του αρχαίου κόσμου, διασταυρώθηκαν οι δρόμοι εμπόρων, λαών και πολιτισμών. Στις όχθες της άνθησε ο ελληνικός πολιτισμός.
Η δύναμη του νερού επηρέασε και την ελληνική μυθολογία, όπου αρκετοί ποταμοί παρουσιάζονταν ως θεοί. Ο Ωκεανός ήταν ο τεράστιος ποταμός που ρέει γύρω από τη Γη, ο γιος του, ο Αχελώος, ήταν ο πιο μεγαλοπρεπής από τους ποταμούς. Είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται άλλοτε σε δράκο και άλλοτε σε ταύρο. Ο Ασωπός, ο Κηφισός, ο Πηνειός, ο Αλφειός, ο Ιλισός θεοποιήθηκαν επίσης.
Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρήθηκαν και στις μυθολογίες άλλων λαών, όπως στην αιγυπτιακή και στη νορβηγική. Ομως και στον χριστιανισμό ο ρόλος του νερού είναι σημαντικός, ως σύμβολο εξαγνισμού και καθαρμού. Ο κατακλυσμός του Νώε στην Παλαιά Διαθήκη και ο αγιασμός των υδάτων κατά τη γιορτή των Θεοφανίων είναι μόνο δύο παραδείγματα.
Νερό: φυσικό και κοινωνικό-πολιτισμικό αγαθό
Με θεωρητική αφετηρία ότι το νερό είναι ένα αγαθό φυσικό, κοινωνικό και πολιτισμικό, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν οι ανθρώπινες κοινωνίες, το εφετινό Θερινό Σχολείο Τζουμέρκων και Νοτιοανατολικής Πίνδου θα έχει θέμα το υδάτινο στοιχείο.
Πρόκειται για την τέταρτη διοργάνωση του Θερινού Σχολείου, που θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 23-29 Αυγούστου 2015, στη Νεράιδα του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα και απευθύνεται σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες και τελειόφοιτους προπτυχιακούς φοιτητές, από τον ευρύτερο χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών. Η υποβολή αιτήσεων θα διαρκέσει ως τις 30 Ιουνίου.
«Στόχος μας είναι να επιλέγουμε θέματα επίκαιρα, που απασχολούν ευρύτερα όχι μόνο την τοπική κοινωνία, αλλά τη χώρα μας και τον πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι εάν γινόταν σήμερα πόλεμος στην περιοχή της αρχαίας Μεσοποταμίας, αυτός θα ήταν με αφορμή και επίκεντρο το νερό» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο εμπνευστής και υπεύθυνος του Θερινού Σχολείου Τζουμέρκων και Νοτιοανατολικής Πίνδου κ. Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Στόχος των θερινών μαθημάτων είναι να ευαισθητοποιήσουν και να εξοικειώσουν τους φοιτητές με τα ζητήματα διαχείρισης του νερού και προστασίας των υδάτινων πόρων.Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εκτροπή του Αχελώου που ακόμη και δεκαετίες μετά τον πρώτο σχεδιασμό της ανάβει και σήμερα «φωτιές». Επίσης, το πρόβλημα του ελλείμματος αρδευτικού νερού στον μεγαλύτερο κάμπο της χώρας, τον Θεσσαλικό, όπου η αλόγιστη ανάπτυξη έχει οδηγήσει στη μόλυνση του Πηνειού, είναι πραγματικό και χρειάζεται άμεση λύση. Στην ίδια περιοχή, οι προσπάθειες δημιουργίας νέων ταμιευτήρων στη λίμνη Κάρλα, που είχε αποξηρανθεί, συνεχίζονται αποσπασματικά εδώ και χρόνια. «Η αδυναμία μας να καταλάβουμε ότι ρίχνοντας απόβλητα και τοξικές ουσίες από τα φυτοφάρμακα στις λίμνες και στα ποτάμια μας μολύνουμε τις υδάτινες διαδρομές όλης της χώρας έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα. Μας γυρίζει μπούμερανγκ» σχολιάζει ο κ. Αυδίκος.
Μία εβδομάδα στη Νεράιδα
Η περιοχή της Λίμνης Πλαστήρα, έχοντας συνδέσει τη μοίρα της με το υδάτινο στοιχείο, αποτελεί έναν προνομιακό χώρο για αναζήτηση. Οι συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική εβδομάδα θα έχουν την ευκαιρία όχι μόνο να παρακολουθήσουν μαθήματα από διακεκριμένους καθηγητές, οι οποίοι συμμετέχουν εθελοντικά, αλλά και να ακούσουν τις εμπειρίες επαγγελματιών της περιοχής όπως ιδιοκτήτες νερόμυλων, επαγγελματίες του τουρισμού, ασχολούμενοι με αθλητικές δραστηριότητες.
Οι θεματικοί άξονες του Θερινού Σχολείου είναι οι εξής: το φυσικό/οικολογικό πλαίσιο, νερό και παραγωγικά συστήματα, ο «πολιτισμός του νερού» και αναψυχή & τουρισμός.
Επίσης, τρεις ημέρες είναι αφιερωμένες στην επιτόπια έρευνα στις γύρω περιοχές, επισκέψεις σε χωριά και συζητήσεις με τους κατοίκους, σε μια προσπάθεια γεφύρωσης των γενεών. Στη διάρκεια των ασκήσεων θα γίνουν καταγραφές όπως λαογραφική-ανθρωπολογική έρευνα γύρω από το νερό και τα ιστορικά τεχνικά έργα.
«Η υποδοχή από τους κατοίκους είναι κάθε χρόνο συγκινητική. Πολλοί μάλιστα από τους κατοίκους μάς προσφέρουν χειροποίητες πίτες, μας καλοδέχονται με ένα ουζάκι. Υπάρχει περίσσευμα αγάπης» λέει ο κ. Αυδίκος.
Μετά το τέλος των μαθημάτων οι συμμετέχοντες καλούνται να αποτυπώσουν τις εμπειρίες τους σε μια εργασία, απαραίτητη για την επίδοση της βεβαίωσης παρακολούθησης. «Αυτό που βλέπουμε από όλους τους συμμετέχοντες είναι ότι μιλούν για μια αξέχαστη εμπειρία. Από επιστημονικής πλευράς, ίσως η σημαντικότερη συμβολή του Θερινού Σχολείου είναι πως αντιλαμβάνονται ότι τα θέματα δεν είναι μονοδιάστατα, αυτό εξελίσσει και ωριμάζει την επιστημονική τους σκέψη» επισημαίνει ο κ. Αυδίκος.
Το κόστος συμμετοχής για τους συμμετέχοντες ανέρχεται σε 80 ευρώ, καλύπτοντας το σύνολο της διαμονής, της διατροφής, της παρακολούθησης των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων καθώς και τις μετακινήσεις για τις ασκήσεις επιτόπιας έρευνας. Οι συμμετέχοντες θα είναι το ανώτερο 25 και όσοι ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν μπορούν να κάνουν την αίτησή τους στη σελίδα του Θερινού Σχολείου Τζουμέρκων και Νοτιοανατολικής Πίνδου.
HeliosPlus
