Ελληνικό άρωμα στον εκσυγχρονισμό του Αλβανικού Σιδηρόδρομου

Συγκεκριμένα, πρόσφατα, υπεγράφη σύμβαση ανάμεσα στην Αλβανική κυβέρνηση και την κοινοπραξία ελληνικών επιχειρήσεων JV RAILCON για την μελέτη εφαρμογής της σιδηροδρομικής γραμμής «Δυρράχιο – Τίρανα – Αεροδρόμιο Μητέρα Τερέζα» καθώς και την χρηματοοικονομική αξιολόγηση του συνόλου του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.

Η «JV RAILCON» αποτελεί σύμπραξη των ελληνικών εταιρειών ΔΡΟΜΟΣ ΑΕ, ΔΟΜΗ Α.Ε. (γέφυρες), ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΤΕ (γεωτεχνικά) και ENVECO AE (περιβαλλοντικά), ενώ συμμετέχει ως υπεργολάβος και η ΕΜΠΕΙΡΙΑ A.E. για θέματα σήμανσης και σηματοδότησης. Το τίμημα της σύμβασης ανέρχεται σε 1,1 εκατ. ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).

Στόχος της σύμβασης είναι η αναβάθμιση των Αλβανικών Σιδηρόδρομων και η ανάπτυξη των σιδηροδρομικών μεταφορών, η βελτίωση της υποδομής και της λειτουργίας, αλλά και η ασφάλεια και διαλειτουργικότητα του δικτύου. Η κοινοπραξία θα παραδώσει Σχέδιο Αναδιοργάνωσης των Αλβανικών Σιδηρόδρομων και Στρατηγική Μελέτη Ανάπτυξης.

Η κοινοπραξία των μελετητών θα αναλάβει τον σχεδιασμό για την αναβάθμιση της γραμμής Δυρράχιο – Τίρανα – Διεθνής Αερολιμένας, που αποτελεί προτεραιότητα στο δίκτυο, αλλά και την χρηματοοικονομική αξιολόγηση του υπόλοιπου δικτύου για τις ανάγκες τεκμηρίωσης των επενδύσεων στην υποδομή μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Το αλβανικό σιδηροδρομικό δίκτυο, το οποίο είναι απαρχαιωμένο, έχει μήκος 423 χλμ και περιλαμβάνει τέσσερις κύριες γραμμές: Δυρράχιο – Τίρανα, Σκοζέτ – Αυλώνα, Βόρα – Χάνι Χότι και Ρογκοζίνα –Πόγραδετς.

Σήμερα, οι υφιστάμενες σιδηροδρομικές γραμμές της Αλβανίας δεν έχουν σύστημα τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών, ενώ αντιμετωπίζουν πρόβλημα διασυνδεσιμότητας. Πρόσβαση στο δίκτυο έχουν τα λιμάνια του Αυλώνα και του Δυρραχίου, ενώ η μόνη διεθνής σύνδεση βρίσκεται στο μεθοριακό πέρασμα Χάνι Χότιτ, στα σύνορα με το Μαυροβούνιο.

Η γραμμή Δυρράχιο – Τίρανα θεωρείται η πλέον βιώσιμη, καθώς συνδέει τις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Αλβανίας και έχει υπολογίσιμα φορτία για τις εμπορευματικές μεταφορές. Επίσης, μελέτες έχουν τεκμηριώσει ότι απαιτείται μία νέα διακλάδωση από τα Τίρανα προς το διεθνές αεροδρόμιο «Μητέρα Τερέζα», μήκους 5-8 χλμ, ανάλογα το σημείο διασύνδεσης με την υφιστάμενη γραμμή.

Στο μεταξύ, το υπουργικό συμβούλιο της Αλβανίας έχει εξουσιοδοτήσει το υπουργείο Οικονομικών να αιτηθεί χρηματοδότηση για την ανακατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Τίρανα – Δυρράχιο από το Ταμείο του Επενδυτικού Πλαισίου Δυτικών Βαλκανίων, που αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Παράλληλα, η μεγαλύτερη Κινεζική ιδιωτική κατασκευαστική εταιρεία, China Pacific Construction Group (CPCG) έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της για επενδύσεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής και μάλιστα έχει υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας με την Αλβανική κυβέρνηση.

Μάλιστα, οι Κινέζοι ενδιαφέρονται για την υλοποίηση του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου VIII, ο οποίος διατρέχει τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία, προϋπολογισμού άνω των 5 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για μία Σιδηροδρομική «παρα-Εγνατία».

Η διασύνδεση του Ελληνικού και του Αλβανικού σιδηροδρομικού δικτύου είναι μία παλιά ιστορία, που ξεκινά από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Αθήνα οραματιζόταν δίκτυα που θα επεκτείνονταν παράλληλα με την Μεγάλη Ιδέα και θα έφταναν μέχρι το Δυρράχιο.

Η επέκταση του ελληνικού δικτύου επανήλθε την δεκαετία του 1920, όταν ήταν η ατάληψη της Βόρειας Ηπείρου ήταν ακόμη νωπή, στο πλαίσιο του οράματος της Σιδηροδρομικής Εγνατίας που θα ένωνε Βορρά, Νότο, Ανατολή και Δύση, όμως τίποτε από όλα αυτά δεν προχώρησε.

Πολλές δεκαετίες αργότερα, το 2014 ο ΟΣΕ πρότεινε για ένταξη στο νέο ΕΣΠΑ, μεταξύ άλλων, την δημιουργία μίας νέας σιδηροδρομικής γραμμής Φλώρινα – Κρυσταλλοπηγή – Φλώρινα – Κρυσταλλοπηγή – Καψτίτσε με ηλεκτροκίνηση και σηματοδότηση, μήκους 50 χλμ κι εκτιμώμενο προϋπολογισμό 397 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, λόγω στενότητας, το έργο «κόπηκε», όπως και όλα τα έργα αναβάθμισης της γραμμής της Δυτικής Μακεδονίας.

Η Καψτίτσε είναι το χωριό που βρίσκεται στην άλλη πλευρά των συνόρων, μετά την Κρυσταλλοπηγή, και δεν έχει πρόσβαση στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Ο κοντινότερος σταθμός βρίσκεται έξω από το Πόγραδετς, όπου τα δρομολόγια έχουν διακοπεί εδώ και χρόνια.

Παράλληλα, άλλη ελληνική κοινοπραξία ελληνικών συμφερόντων, που αποτελείται από την Εγνατία Οδό ΑΕ και την EuroConsultants, υπέγραψε σύμβαση με την Αλβανική κυβέρνηση για την μελέτη του καθορισμού και της χωροθέτησης των διοδίων στο οδικό δίκτυο της χώρας, με στόχο την χρηματοδότηση της συντήρησης και αναβάθμισης των αυτοκινητόδρομων μέσα από τα έσοδα από διόδια.

Συγκεκριμένα, η κοινοπραξία θα αναλάβει την ανάλυση σε επίπεδο πολιτικής, τον καθορισμό της βέλτιστης χρήσης των οδικών διοδίων, καθώς και τον εντοπισμό των κατάλληλων σημείων για την κατασκευή σταθμών διοδίων, σε μία μελέτη που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη.

Επίσης, άλλη ελληνική κοινοπραξία, που αποτελείται από την Εγνατία Οδό και την Planet, έχει αναλάβει την επίβλεψη του έργου της κατασκευής παρακαμπτήριας οδού της Αυλώνας, μήκους 29 χλμ και προϋπολογισμού 53 εκατ. ευρώ, με ανάδοχο την Serenissima Construction International.

Στο μεταξύ, πρόσφατα η Αλβανία προχώρησε σε σύμβαση παραχώρησης του αυτοκινητόδρομου Arber στην κρατική κινεζική εταιρεία China State Construction Company, μήκους 27 χλμ και προϋπολογισμού 205 εκατ. ευρώ.

Οι Κινέζοι προσφέρουν έκπτωση 25% και υπόσχονται να χρηματοδοτήσουν την επένδυση μέσω δανείου από την Κινεζική Τράπεζα Εξαγωγών, ενώ θα πληρώνονται με πληρωμές διαθεσιμότητας από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Σημειωτέον ότι η ίδια κινεζική εταιρία ενδιαφέρεται για την ανάληψη του έργου του νέου διεθνούς αερολιμένα στο Καστέλι της Κρήτης.