Όταν η 20χρονη Ετγκετζάν Ασλάν δέχθηκε χτυπήματα με μαχαίρι και ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου αφού προσπάθησε να απωθήσει την επίθεση ενός άνδρα που αποπειράθηκε να τη βιάσει ενώ επέβαιναν σε ένα μίνι λεωφορείο, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε τη βία εναντίον των γυναικών την ανοιχτή πληγή της Τουρκίας.
Όμως, δύο μήνες μετά τη δολοφονία της, οργανώσεις που διεξάγουν εκστρατείες εδώ και χρόνια για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους διότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να τις παραγκωνίζει καθώς προτιμά να συνεργάζεται με οργανώσεις που έχουν ιδρυθεί πιο πρόσφατα περιλαμβανομένης μίας όπου η κόρη του έχει ηγετική θέση.
Οι οργανώσεις προάσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών και στελέχη των κομμάτων της αντιπολίτευσης έχουν ασκήσει κριτική στον Ερντογάν, έναν ευσεβή μουσουλμάνο, καθώς έχει καταδικάσει την άμβλωση, χαρακτηρίζει τον έλεγχο των γεννήσεων «προδοσία», υποδεικνύει στις γυναίκες πόσα παιδιά να κάνουν και απορρίπτει την ιδέα της Δύσης σχετικά με την ισότητα των δύο φύλων.
Αντίθετα ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι επικριτές του θέλουν να επιβάλουν τις φιλελεύθερες ιδέες της Δύσης σε μια βαθιά θρησκευόμενη χώρα, καταφέρεται εναντίον των φεμινιστριών κατηγορώντας τις ότι αδυνατούν να κατανοήσουν την τουρκική κουλτούρα, σύμφωνα με την οποία – όπως άλλωστε και ο ίδιος είπε λίγο μετά τη δολοφονία της Ασλάν – «ο Θεός εμπιστεύτηκε τις γυναίκες στους άνδρες».
«Το να αποκλείει τις ανεξάρτητες οργανώσεις προάσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών αποτελεί εδώ και πολύ καιρό στρατηγική της κυβέρνησης διότι δεν έχουμε τους ίδιους στόχους με εκείνους (που είναι) μόνο, οι γυναίκες να κάνουν παιδιά» είπε η Τάντζα Βόλκερ, μια κοινωνική λειτουργός στην φιλανθρωπική οργάνωση κατά της ενδοοικογενειακής βίας Mor Cati.
Η Ελίφ Σαφάκ, μία από τις πλέον επιφανείς γυναίκες συγγραφείς της Τουρκίας, διαβλέπει ότι η ρητορική του Ταγίπ Ερντογάν έχει οξυνθεί.
«Οι φεμινίστριες τώρα διασύρονται εντός της πολιτικής ζωής» επισήμανε η Σαφάκ.
«Ο Ερντογάν συνήθιζε να μιλάει πιο θερμά, υποστηρίζοντας ότι είναι ο ηγέτης όλων των πολιτών είτε τον ψήφιζαν είτε όχι.. (Τώρα) ακούγεται σαν να δημιουργεί ένα χάσμα μεταξύ εκείνου και του μισού έθνους».
Αν και η Τουρκία έχει καθιερώσει επίσημα τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους, οι παραδοσιακές ιδέες του προέδρου βρίσκουν απήχηση σε εκατομμύρια συντηρητικούς μουσουλμάνους υποψήφιους που επανειλημμένα υποστηρίζουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που ίδρυσε.
Η Νουργκούλ, φοιτήτρια μαθηματικών που σπουδάζει στην Αντιόχεια θεωρεί ότι για εκατομμύρια ευσεβείς γυναίκες σαν κι εκείνη η ζωή είναι καλύτερη με το AKP στην εξουσία.
«Στο παρελθόν οι γυναίκες με μαντίλα δε μπορούσαν να πάνε στο πανεπιστήμιο και τώρα μπορούν και σπουδάζουν και μπορούν να έχουν μια επιτυχημένη καριέρα» είπε η Νουργκούλ, αναφερόμενη στην άρση της απαγόρευσης της μαντίλας σε δημόσιο χώρο, μια απόφαση που έλαβε το κυβερνών κόμμα το 2013.
Πολλές ακτιβίστριες αναγνωρίζουν ότι το AKP έχει σημειώσει πρόοδο στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά υποστηρίζουν ότι πρόσφατα κάθε μεταρρύθμιση έχει «παγώσει».
«Οι νόμοι μας είναι καλύτεροι από δεκάδες χώρες» είπε η Ζελάλ Αϊμάν, συντονίστρια της οργάνωσης Women for Women’s Human Rights, μια οργάνωση κατά των διακρίσεων που δραστηριοποιείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
«Το πρόβλημα ωστόσο είναι η εφαρμογή τους και το πνεύμα του νόμου».
Η ίδια τόνισε ότι την ώρα που η ρητορική του Ταγίπ Ερντογάν για τις γυναίκες εκτραχύνει περαιτέρω την κατάσταση ο ποινικός κώδικας της χώρας προβλέπει μείωση των ποινών κάθειρξης των ανδρών που υποστηρίζουν ότι «τους προκάλεσαν» για αυτό και επιτέθηκαν.
Σύμφωνα με μια έκθεση που συνέταξε ο ΟΗΕ το 2011, η μη σεξουαλική σωματική βία που διαπράττεται από τους συντρόφους είναι 10 φορές πιθανότερη στην Τουρκία, σε σύγκριση με ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Η οργάνωση Bianet αποκάλυψε ότι 281 γυναίκες δολοφονήθηκαν το 2014, ήτοι μια άνοδος 31% σε σύγκριση με πέρυσι.
Τον περασμένο Δεκέμβριο η κυβέρνηση είχε οργανώσει μια συνάντηση κατά την οποία θα επέλεγε τρεις μη κυβερνητικές οργανώσεις προκειμένου να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της βίας εναντίον των γυναικών.
Η πλειονότητα των οργανώσεων αποχώρησε από τις συνομιλίες και δεκάδες οργανώσεις εξέδωσαν μία ανακοίνωση όπου εξέφραζαν τα παράπονά τους ότι η συνεισφορά τους είχε αγνοηθεί.
Μία από τις οργανώσεις που επιλέχθηκαν ήταν η KADEM, Women and Democracy Association, αντιπρόεδρος της οποίας είναι η κόρη του Ταγίπ Ερντογάν, Σουμεγιέ.
Σε μια ομιλία που εκφώνησε τον περασμένο μήνα η ίδια είχε δηλώσει ότι είναι φυσιολογικό οι γυναίκες να κληρονομούν λιγότερα από τους άνδρες καθώς οι άνδρες είναι οι «κουβαλητές» της οικογένειας.
Η KADEM διατείνεται ότι προσφέρει στήριξη προκειμένου οι γυναίκες να είναι παραγωγικές προς την οικογένειά τους και την κοινωνία.
Η πρόεδρός της Σάρε Αϊντίν είπε στο πρακτορείο Ρόιτερς ότι πρόκειται για μια ανεξάρτητη οργάνωση και κατηγόρησε τις φεμινιστικές οργανώσεις ότι δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν τις θρησκευόμενες γυναίκες.
Ωστόσο ένας ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα του θέματος, επιβεβαίωσε ότι το θέμα των δικαιωμάτων των γυναικών έχει πολιτικοποιηθεί.
Σχετικά εξάλλου με τις απόψεις του προέδρου, ο αξιωματούχος αυτός επισήμανε ότι: «Είναι ειλικρινής στις προσπάθειές του να αντιμετωπίσει την ενδοοικογενειακή βία, αλλά ενδεχομένως δεν κατανοεί την ισότητα των φύλων».
