Στην πορεία παρακμής ενός έθνους υπάρχουν δύο σημεία κρισιμότερα των άλλων. Το ένα αφορά τη συνειδητοποίηση των αιτίων της που, σε συνδυασμό με την αδήριτη ανάγκη για επιβίωση, είναι δυνατόν να οδηγήσει έναν λαό σε αναστροφή προς μια νέα ανοδική πορεία. Το άλλο είναι εκείνο πέραν του οποίου δεν υπάρχει επιστροφή. Δυστυχώς, στο ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο φαίνεται ότι προσεγγίζουμε ταχύτατα το δεύτερο σημείο. Ενώ η κρίση που εδώ και έξι χρόνια συνταράσσει τη χώρα θα έπρεπε να είχε γίνει αφορμή να συνειδητοποιήσουμε τον ακραία αυτοκαταστροφικό ανορθολογισμό που μας οδήγησε σε αυτήν, αντιθέτως γίνεται αφορμή για την όλο και μεγαλύτερη βύθισή μας στην πλήρη συλλογική παράνοια.
Οι αιτίες της κακοδαιμονίας μας έχουν βάθος χρόνου, ναι. Αλλά η χαριστική βολή της οικονομικής, ηθικής και πολιτικής καταστροφής της ελληνικής κοινωνίας δόθηκε στη δεκαετία 2000-2009. Τα εγκλήματα που έλαβαν χώρα τότε θα τα πληρώνουν τα παιδιά μας για πολλές δεκαετίες. Και όμως. Ενα μέρος των εγκλημάτων συντελείται ακόμη και σήμερα από όσους επιχειρούν να συσκοτίσουν την πραγματικότητα και να μεταθέσουν τις ευθύνες αλλού, ώστε να διατηρηθούν άθικτες οι δομές της καταστροφικής φαυλοκρατίας.
Είναι γνωστό ότι στην εν λόγω δεκαετία το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά ένα ποσό που προσεγγίζει τα 200 δισ. ευρώ. Τα 120 σχεδόν από αυτά οφείλονται στη διαχείριση της εξαετίας 2004-2009. Εν τούτοις, οι απολογητές τής εν λόγω περιόδου εμφανίζονται, εσχάτως, να διακηρύσσουν την «αθωότητά» τους με προκλητική προπέτεια και αναίδεια, προβάλλοντας το απίστευτο επιχείρημα ότι μόνο 50 δισ. εξ αυτών ήταν «νέο χρέος», ενώ τα υπόλοιπα ήταν, «απλά», πληρωμές τόκων! Ετσι μια συμπεριφορά εγκληματικής ανευθυνότητας σε βάρος του έθνους προβάλλεται ως απόδειξη «αθωότητας» για την κρίση χρέους!
Ο μέσος πολίτης είναι φυσιολογικό να μην έχει εξειδικευμένες γνώσεις οικονομικών. Υπάρχουν όμως κάποια βασικά στοιχεία που θα πρέπει να γνωρίζει (και που θα έπρεπε, για παράδειγμα, να του τα διδάσκουν οι πολιτικοί από την τηλεόραση, πριν μιλήσουν για οτιδήποτε άλλο). Το βασικότερο, ίσως, εξ αυτών είναι το εξής: από τη στιγμή που ένα άτομο, ένα νοικοκυριό, μια επιχείρηση ή μια χώρα δανείζεται για να αποπληρώνει τους τόκους προηγουμένων δανείων, τότε βρίσκεται αναπόδραστα σε πορεία χρεοκοπίας και πτώχευσης.
Σε επίπεδο ατόμου μία παρόμοια συμπεριφορά υποδηλώνει τυχοδιωκτική ανευθυνότητα ή ψυχολογική αστάθεια. Σε επίπεδο χώρας, όμως, το λιγότερο που υποδηλώνει είναι εγκληματική αμέλεια και πλήρη αδιαφορία των κυβερνώντων για τους πολίτες και το μέλλον τους. Ειδικά μάλιστα εάν ο συγκεκριμένος, εγκληματικός, δανεισμός συμπληρώνεται και με επιπλέον ανεξέλεγκτο δανεισμό για να χρηματοδοτηθούν εκτεταμένες καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου.
Ακριβώς αυτό το έγκλημα συνετελέσθη στην Ελλάδα στην αναφερόμενη περίοδο. Οι αυτουργοί του δεν μπορούν ούτε καν να ισχυρισθούν ότι απλά συνέχισαν μία υφιστάμενη κακή ελληνική παράδοση διότι, αφενός μεν, η τάξη μεγέθους των δανεικών δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλη του παρελθόντος, αφετέρου δε, η πρακτική που ακολουθήθηκε (με σωρευτικές πλαστογραφίες στατιστικών στοιχείων, αναθεωρήσεις ΑΕΠ κ.λπ.) ήταν πρωτοφανής. Και ο πραγματικός σκοπός της δανειακής αυτής υπερκινητικότητας; Δυστυχώς, όπως όλοι ξέρουν και θυμούνται, η ίδια αυτή περίοδος ήταν, επίσης, μία περίοδος ανεξέλεγκτης κατασπατάλησης και λεηλάτησης του δημοσίου χρήματος. Δεκάδες χιλιάδες «δικά μας παιδιά» πλήθυναν τις γραμμές υπεράριθμων αέργων του Δημοσίου, με τις γνωστές διαδικασίες της «συνέντευξης» ενώ, την ίδια στιγμή, τα σκάνδαλα έπεφταν βροχή, το ένα μετά το άλλο. Σκάνδαλα, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν ήδη ξεχασθεί και οι πρωταγωνιστές τους απολαμβάνουν, ήσυχοι πλέον, τα προϊόντα της «ευρηματικότητάς» τους. Ενώ όμως η χώρα βυθίζεται εξ αιτίας των εγκλημάτων αυτών, συμβαίνει κάτι πραγματικά εξωφρενικό: όχι μόνο οι αυτουργοί τους απολαμβάνουν μια ακατανόητη, πολύπτυχη, ασυλία, αντιμετωπιζόμενοι εν πολλοίς ως εθνικά κεφάλαια, αλλά και το ίδιο το έγκλημα εξαγνίζεται συμβολικά και ιδεολογικά. Ο έλληνας πολίτης πληροφορείται ότι, αντί για τη διερεύνησή του, η Βουλή διερευνά τις ευθύνες για την πορεία της οικονομίας από το 2010 και εντεύθεν! Δηλαδή δεν ενδιαφέρει να κολάσουμε εκείνον που έκανε την απόπειρα δολοφονίας, αλλά τον γιατρό που έδωσε στο θύμα τις πρώτες βοήθειες και του έσωσε τη ζωή!
Είναι όλα αυτά καλός οιωνός; Φυσικά και όχι. Υποδηλώνουν την πλήρη επικράτηση άλογων και αυτοκαταστροφικών ροπών για τη χώρα. Από τα δεινά που υφιστάμεθα θα έπρεπε όλοι να έχουμε εξαγάγει κάποια προφανή συμπεράσματα και να έχουμε συμφωνήσει στα πρόδηλα. Χωρίς περαιτέρω «επιτροπές» και «ξένους ειδικούς» για το χρέος, που συσκοτίζουν την αλήθεια και αποπροσανατολίζουν τους απλούς πολίτες, αναζητώντας τις ευθύνες στο εξωτερικό και ομαδοποιώντας την Ελλάδα με τον Ισημερινό. Η αλήθεια είναι μία και απλή: ο δανεισμός για την πληρωμή τόκων και την ταυτόχρονη κάλυψη καταναλωτικών δαπανών του Δημοσίου είναι μία εγκληματική πρακτική, που δεν μας την επέβαλε κανείς ξένος, και γι’ αυτό, αφενός μεν, θα πρέπει να κολασθούν όσοι ενήργησαν έτσι στο πρόσφατο παρελθόν, αφετέρου δε, θα πρέπει να ληφθούν όλα τα απαιτούμενα θεσμικά μέτρα για να μην είναι δυνατόν να επαναληφθεί στο μέλλον η ίδια πρακτική (προσαρμόζοντας, παρεμπιπτόντως, αναλόγως και τα διαπραγματευτικά μας αιτήματα προς τους εταίρους όσον αφορά το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος). Θα έπρεπε δηλαδή, μέσω του έστω και συμβολικού κολασμού του εγκλήματος, να είχε προκύψει μία θετική, κανονιστικού περιεχομένου συναίνεση για αποφυγή επανάληψης των «σφαλμάτων» του παρελθόντος.
Αντί τούτου, απαλλάσσονται από κάθε πολιτική, ιδεολογική και συμβολική ευθύνη και απαξία οι αυτουργοί και, κυριότερα, η ίδια η εγκληματική πρακτική που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία. Και συνεχίζουμε να επιτείνουμε τη σύγχυση της κοινωνικής συνείδησης για το τι ακριβώς έχει συμβεί, εμποδίζοντάς την έτσι να καταλάβει και το τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα. Τι μπορεί να σημαίνει όμως αυτό; Μήπως ότι είμαστε έτοιμοι να περάσουμε το σημείο χωρίς επιστροφή;
Ο κ. Κωνσταντίνος Γάτσιος είναι πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο κ. Δημήτρης Α. Ιωάννου είναι οικονομολόγος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
