Τα λιπαρά αλλάζουν τον εγκέφαλο

Είναι γνωστό ότι η πλούσια σε λιπαρά διατροφή βλάπτει σοβαρά τη σωματική υγεία αυξάνοντας μεταξύ άλλων τον κίνδυνο καρδιοπαθειών και εγκεφαλικού. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερα στοιχεία προκαλούν ανησυχία καθώς τη συνδέουν και με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών.

Τώρα μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Βiological Psychiatry» μαρτυρεί ότι η γεμάτη λιπαρά διατροφή προκαλεί αλλαγές όχι μόνο στη σωματική υγεία αλλά και στη νοητική υγεία και στη συμπεριφορά, εν μέρει εξαιτίας μεταβολών στο «μείγμα» των βακτηρίων του εντέρου που είναι γνωστό ως μικροβίωμα.

Το ανθρώπινο μικροβίωμα αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, πολλοί εκ των οποίων «κατοικοεδρεύουν» στον σωλήνα του εντέρου. Αυτή η τεράστια… μικροβιακή κοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για τη φυσιολογική λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει ότι μεταβολές στο μικροβίωμα του εντέρου μπορούν να αυξήσουν την τάση για εμφάνιση νόσων, ακόμη και νευροψυχιατρικών.

Αυτές οι ενδείξεις οδήγησαν ειδικούς του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα να ελέγξουν αν ένα μικροβίωμα που είναι το αποτέλεσμα ανθυγιεινής λιπαρής διατροφής μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά και τη γνωστική κατάσταση, ακόμη και χωρίς να υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας.

Στο πλαίσιο των πειραμάτων τους οι ειδικοί μελέτησαν ενήλικα ποντίκια τα οποία ακολουθούσαν φυσιολογική διατροφή αλλά είχαν λάβει μεταμόσχευση βακτηρίων του εντέρου άλλων ποντικών τα οποία είχαν ακολουθήσει είτε κανονική διατροφή είτε διατροφή πλούσια σε λιπαρά. Τα ποντίκια-λήπτες των «μικροβιομοσχευμάτων» αξιολογήθηκαν για μεταβολές στη συμπεριφορά και στη γνωστική ικανότητά τους.

Τα ζώα που έλαβαν το μικροβίωμα το οποίο είχε διαμορφωθεί από διατροφή πλούσια σε λιπαρά εμφάνισαν πολλαπλά προβλήματα συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων του αυξημένου άγχους, της φθοράς της μνήμης αλλά και της εμφάνισης επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών. Επιπλέον, τα πειραματόζωα παρουσίασαν και σωματικά προβλήματα όπως αυξημένη διαπερατότητα του εντέρου και δείκτες φλεγμονής. Παρατηρήθηκαν επίσης σημάδια φλεγμονής στον εγκέφαλο τα οποία, κατά τους ερευνητές, πιθανότατα συνεισέφεραν στην εμφάνιση αλλαγών στη συμπεριφορά των ζώων.

«Η μελέτη αυτή μαρτυρεί ότι η πλούσια σε λιπαρά διατροφή επηρεάζει αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου διαταράσσοντας τη συμβιωτική σχέση του ανθρώπινου οργανισμού και των μικροοργανισμών που καταλαμβάνουν το γαστρεντερικό σύστημα» σχολίασε ο δρ Τζον Κρίσταλ, διευθυντής σύνταξης στο «Biological Psychiatry».

Πράγματι τα νέα ευρήματα παρέχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το ότι οι αλλαγές που προκαλούνται στο μικροβίωμα του εντέρου εξαιτίας της διατροφής είναι ικανές να αλλάξουν τη λειτουργία του εγκεφάλου ακόμη και αν δεν υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας. Αυτό συνάδει με προηγούμενες μελέτες οι οποίες έχουν δείξει σύνδεση μεταξύ μεγάλου αριθμού ψυχιατρικών παθήσεων και γαστρεντερικών συμπτωμάτων. Δυστυχώς, όμως, οι μηχανισμοί με τους οποίους τα μικρόβια του εντέρου επηρεάζουν τη συμπεριφορά δεν είναι κατανοητοί –τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Για τον λόγο αυτόν απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, ωστόσο τα ευρήματα μαρτυρούν σε κάθε περίπτωση ότι το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί πιθανώς να αποτελέσει θεραπευτικό στόχο για τις νευροψυχιατρικές διαταραχές.

Οι περίπου 100 τρισ. μικροοργανισμοί που ζουν εντός μας –υπολογίζεται ότι το σώμα μας περιέχει 10 φορές περισσότερα βακτήρια από ό,τι κύτταρα –αποδεικνύεται μέρα με τη μέρα από ολοένα και περισσότερες μελέτες ότι αποτελούν ρυθμιστές της υγείας αλλά και της ασθένειας του ανθρώπινου οργανισμού. Στοιχεία μαρτυρούν ότι το μικροβίωμα συνδέεται, εκτός από τις ψυχικές διαταραχές, με αυτοάνοσα νοσήματα (καθόλου τυχαίο αφού το 80% του ανοσοποιητικού μας συστήματος βρίσκεται στο έντερο), με καρδιαγγειακές παθήσεις (πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι ορισμένα βακτήρια παράγουν υψηλότερα επίπεδα ΤΜΑΟ –Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης το οποίο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακού επεισοδίου), με διαβήτη τύπου 2, με δερματολογικά προβλήματα, με αύξηση του σωματικού βάρους και παχυσαρκία, με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, με μορφές καρκίνου, με άσθμα και χρόνιες ιγμορίτιδες. Ως φαίνεται, στα χρόνια που έρχονται ολοένα και περισσότερες παθήσεις θα συνδέονται με τον δεύτερο «εγκέφαλο» που κατοικεί μέσα στην κοιλιά μας.