Το δέντρο της ζωής μοιάζει με γιγάντιο… γλειφιτζούρι

Φαίνεται τελικά ότι το εξελικτικό δέντρο της ζωής μοιάζει περισσότερο με ένα γιγάντιο στρογγυλό γλειφιτζούρι παρά με… δέντρο.

Επιστήμονες δημιούργησαν το πιο μεγάλο ως σήμερα και ακριβές χρονολόγιο της ζωής στη Γη το οποίο περιέχει περισσότερα από 50.000 διαφορετικά είδη (πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι και πάλι το νέο χρονολόγιο δεν μπορεί να είναι απολύτως ακριβές καθώς περιέχει λίγα είδη σε σύγκριση με τα περισσότερα από 8 εκατομμύρια που υπάρχουν στη Γη). Σε κάθε περίπτωση, νέο TimeTree of Life, όπως ονομάστηκε, αποκάλυψε ότι η ποικιλομορφία της ζωής στη Γη δεν επετεύχθη με… ξεσπάσματα αλλά αυξανόταν με σταθερό ρυθμό.

Το εύρημα αυτό έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη περί ποικιλίας των ειδών στη Γη. Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, η ποικιλομορφία των ειδών επιβραδύνεται όσο οι συνθήκες στον πλανήτη είναι τέτοιες που οι οικολογικές «φωλιές» γεμίζουν με είδη ενώ εμφανίζει «έκρηξη» μόνο αμέσως μετά από μια μεγάλη εξαφάνιση ειδών.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι απαιτούνται κατά μέσο όρο περί τα δύο εκατομμύρια έτη προκειμένου να εμφανιστεί ένα νέο είδος από μια υπάρχουσα ομάδα ζώων. Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους χρησιμοποίησαν στοιχεία από σχεδόν 2.300 μελέτες οι οποίες εξέταζαν τη μοριακή βιολογία και τη γενετική ποικιλία διαφορετικών ειδών.

Οσο πιο σκούρα είναι η απόχρωση του γκρι τόσο νωρίτερα υποτίθεται ότι εμφανίστηκε στη Γη μια ομάδα ειδών. ΠΗΓΗ: TEMPLE UNIVERSITY

Το αποτέλεσμα αυτής της μεγάλης ανάλυσης είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων στην οποία μπορεί ο οποιοσδήποτε να ανατρέξει προκειμένου να ανακαλύψει πότε τα διαφορετικά είδη διαχωρίστηκαν το ένα από το άλλο στο πλαίσιο της εξελικτικής ιστορίας καθώς και πότε μοιράστηκαν έναν κοινό πρόγονο.

Ο καθηγητής Μπλερ Χέτζις, διευθυντής του Κέντρου Βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο Τεμπλ στη Φιλαδέλφεια που ήταν εκ των επικεφαλής της νέας μελέτης, ανέφερε ότι το δέντρο που προέκυψε από την ανάλυση έχει σπειροειδή μορφή. «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι διαφοροποιήσεις νέων ειδών λειτουργούν περισσότερο σαν ρολόι. Ο σταθερός ρυθμός διαχωρισμού νέων ειδών που εντοπίσαμε μαρτυρεί ότι οι οικολογικές φωλιές της ζωής δεν γεμίζουν με αποτέλεσμα να εμφανίζεται κορεσμός. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το δημοφιλές μοντέλο που προβλέπει ότι η δημιουργία νέων ειδών επιβραδύνεται όσο οι φωλιές γεμίζουν με είδη».

Οι ερευνητές των οποίων η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Molecular Biology and Evolution» χρησιμοποίησαν τα αποκαλούμενα μοριακά ρολόγια προκειμένου να παραγάγουν το σπειροειδές δέντρο της ζωής. Αυτά αναζητούν μεταλλάξεις στο DNA προκειμένου να υπολογίσουν τον ρυθμό τους και τελικώς τον χρόνο που χρειάστηκε κάθε είδος για να εξελιχθεί. Η μέθοδος μπορεί επίσης να δείξει πότε τα διαφορετικά είδη διαχωρίστηκαν το ένα από το άλλο.

Σε συνδυασμό με το αρχείο απολιθωμάτων, η τεχνολογία αυτή βοηθά στο να έχουμε μια πολύ πιο λεπτομερή εικόνα σχετικά με το πώς εξελίχθηκε η ζωή στη Γη.

«Ψαχουλεύοντας» στη βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε από τους επιστήμονες και η οποία είναι διαθέσιμη ως δωρεάν εφαρμογή στο iPhone (ΤimeTree) αλλά και online (https://www.timetree.org), o οποιοσδήποτε μπορεί να δει πότε δύο είδη διαχωρίστηκαν στην εξελικτική ιστορία.

Για παράδειγμα, ο Homo sapiens και ο σκύλος διαχωρίστηκαν από έναν κοινό πρόγονό τους πριν από 94,2 εκατομμύρια έτη ενώ οι σκύλοι και οι γάτες μοιράζονταν έναν κοινό πρόγονο μέχρι και πριν από περίπου 55,1 εκατομμύρια έτη.

Το κοράκι –ένα πτηνό που έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει ευφυΐα αντίστοιχη με εκείνη των χιμπαντζήδων, ακόμη και των μικρών παιδιών –διαχωρίστηκε από τους χιμπαντζήδες και την υπόλοιπη οικογένεια των πρωτευόντων ειδών πριν από 296 εκατομμύρια χρόνια.

Η μελέτη αυτή έδειξε επίσης ότι μια από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες σχετικά με το τι δίνει ώθηση στην εξέλιξη, πιθανότατα δεν είναι απολύτως ακριβής. Οι βιολόγοι πίστευαν επί μακρόν ότι η ζωή στη Γη έχει εμφανίσει κατά καιρούς «εκρήξεις» στη διαφοροποίηση ειδών. Μεγάλα γεγονότα εξαφανίσεων, όπως ο αφανισμός των δεινοσαύρων, εκτιμάται ότι ήταν καταλυτικά σε ό,τι αφορούσε την εμφάνιση νέων ειδών τα οποία εμφανίζονταν μαζικά για να γεμίσουν τα κενά που είχαν αφήσει πίσω τους όσα χάθηκαν.

Ωστόσο, η νέα μελέτη έδειξε ότι η εξέλιξη έλαβε χώρα σε έναν σχετικώς σταθερό ρυθμό. Οπως σημείωσε ο καθηγητής Χέτζις «συνολικά, τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η διαφοροποίηση των ειδών και η ποικιλομορφία τους αποτελούν ξεχωριστές διαδικασίες από την προσαρμογή των ειδών. Η προσαρμογή σίγουρα λαμβάνει χώρα, κάτι που δεν έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του Δαρβινισμού. Ωστόσο τα όσα βρήκαμε έρχονται σε αντίθεση με τη δημοφιλή άποψη ότι η προσαρμογή οδηγεί στη διαφοροποίηση των ειδών. Εκτιμούμε ότι παίζουν ρόλο τυχαίες γενετικές μεταλλάξεις καθώς και η γεωγραφική απομόνωση».