Ααντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Κριμαίας
Η Ολγα Κοβιτίδου με τον συνεργάτη του BHMAgazino Γιώργο Ευφραιμίδη.
Το ραντεβού με την ελληνίδα αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της Κριμαίας Ολγα Κοβιτίδου δόθηκε στο εστιατόριο «Σαντορίνη» στο κέντρο της Σεβαστούπολης. Βλέποντάς τη, θα αναγνώριζα φυσιογνωμικά με δυσκολία την ελληνική καταγωγή της. Οι πρώτες κουβέντες μας, όμως, αποκάλυψαν γρήγορα το ελληνικό πάθος του χαρακτήρα της και την αγάπη για την πατρίδα των προγόνων της. «Η ελληνική μου καταγωγή μού προσέφερε το πιο σημαντικό. Το πάθος να μάχομαι για την ελευθερία και την ικανότητα να αγαπώ αληθινά. Η Ρωσία με έμαθε να διατηρώ και να διαφυλάσσω αυτά τα ιδανικά. Ελληνες και Ρώσοι έχουμε πολλά κοινά. Ετσι και μέσα μου κυλάει αίμα το οποίο δεν μπορώ να διαχωρίσω ως ελληνικό ή ρωσικό». Καταλαβαίνει σε ικανοποιητικό βαθμό ελληνικά, αλλά της είναι δύσκολο να τα χρησιμοποιήσει στην ομιλία. «Η Ουκρανία καταλήφθηκε από εθνικιστές που διακήρυτταν ως υπέρτατο ιδανικό ότι κανένας άλλος πλην του ουκρανικού έθνους δεν πρέπει να ζει στη χώρα. Με σύνθημα “Η Ουκρανία για την Ουκρανία” προκάλεσαν πραξικόπημα, προκειμένου να αναλάβουν την εξουσία».
Η κυρία Κοβιτίδου δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει αιχμηρούς χαρακτηρισμούς για να περιγράψει πώς έφτασαν τα πράγματα στη διάσπαση. «Αντιλαμβανόμασταν πως η χούντα και ο φασισμός που αναπτύχθηκαν στην Ουκρανία ήταν ικανά να απλώσουν τα πλοκάμια τους στην Κριμαία. Ξεσηκωθήκαμε για να υπερασπιστούμε τον τόπο μας». Της επισημαίνω πως οι διαδικασίες του δημοψηφίσματος έγιναν χωρίς τη νόμιμη έγκριση της ουκρανικής κυβέρνησης και μου υπογραμμίζει πως δεν επρόκειτο για μια νόμιμη και αιρετή κυβέρνηση. «Πράξαμε σύμφωνα με τους επίσημους κανόνες του ΟΗΕ που αφορούν το δικαίωμα ενός λαού για αυτοδιάθεση. Το δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε σφράγισε με συντριπτική πλειοψηφία τη θέλησή μας». Η ελληνίδα πολιτικός, έπειτα από την ένταξη της Κριμαίας στη Ρωσία, έχει πρωτοστατήσει σε μια σειρά ενεργειών κατά της ουκρανικής κυβέρνησης Ποροσένκο. «Με δική μου πρωτοβουλία και επιμονή, πρότεινα την παραπομπή της κυβέρνησης Ποροσένκο στο Διεθνές Δικαστήριο για τα εγκλήματα που διέπραξαν. Για τους ανθρώπους που έκαψαν στην Οδησσό, για τα παιδιά που βασάνισαν και τις εγκύους που κακομεταχειρίστηκαν. Θα απαιτήσω μια δεύτερη δίκη της Νυρεμβέργης για αυτούς τους εγκληματίες πολέμου. Στη μνήμη των προγόνων μου, του παππού μου που βασανίστηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της αντάρτισσας γιαγιάς μου, και παρά τις απειλές που δέχθηκα εγώ και η οικογένειά μου κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος, θα επιμένω και θα απαιτώ τη διεθνή καταδίκη τους για όσα δεινά προκάλεσαν στην ανθρωπότητα».
Συζητάμε για τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Κριμαία από την ΕΕ και τις ΗΠΑ τον τελευταίο χρόνο και της ζητώ να μου εξηγήσει τις πραγματικές επιπτώσεις στην περιοχή. «Η χρονιά που πέρασε ήταν πολύ δύσκολη και μάλλον οι συνθήκες θα παραμείνουν ίδιες για καιρό. Αντιληφθήκαμε το σχέδιο αποκλεισμού μας. Οι κυρώσεις, όμως, είναι ένα ταξίδι στο πουθενά. Δεν είναι ευρωπαϊκό θέμα, αλλά επιδίωξη των ΗΠΑ. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ΕΕ δεν λειτουργεί αυτόνομα στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία στοίχισαν 21 δισ. δολάρια στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ δεν έχασαν ούτε δολάριο. Δείτε, επίσης, τους δείκτες ανεργίας που επηρεάστηκαν από αυτή την κατάσταση στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία. Τις επιπτώσεις στον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή».
Χαμογελά όταν τη ρωτώ για το ενδεχόμενο ύπαρξης της Κριμαίας ως ανεξάρτητο κράτος στη διεθνή σκηνή. Μακριά από την αγκαλιά της Ρωσίας. «Η πρώτη απόφαση που πήρε η Κριμαία ήταν η ανεξαρτησία της. Δεν μας αναγνώρισαν, όμως, ως ισότιμο μέλος, επειδή αξιώσαμε το δικαίωμά μας στην ελευθερία. Επειτα, ως ανεξάρτητη δημοκρατία, υπαχθήκαμε στη Ρωσική Ομοσπονδία. Αν για μια μόνο ημέρα ήμασταν ανεξάρτητο κράτος, πιστέψτε με, δεν θα υπήρχαμε σήμερα. Θα μας είχαν αφανίσει». Κατέχει την τέχνη της ρητορικής και είναι πολύ εύκολα κατανοητή η υψηλή δημοτικότητά της τόσο στην Κριμαία όσο και στους κύκλους της κυβέρνησης Πούτιν. «Στην πραγματικότητα ο Πούτιν έσωσε την κατάσταση. Βάζουμε τη φωτογραφία του δίπλα σε εκείνη των παιδιών μας επειδή έσωσε τη ζωή τους. Γνωρίζουμε ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να πολεμούν σε ξένα εδάφη. Είναι έτοιμες να πολεμήσουν με τη Ρωσία ανά πάσα στιγμή, αρκεί να υπάρχει το κατάλληλο άλλοθι, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Ουκρανία».
Το μέγεθος της ηρωοποίησης του Πούτιν είναι εντυπωσιακό. Τι συμβαίνει με την οικονομία όμως; «Η Κριμαία είναι μια ελεύθερη οικονομική ζώνη. Πολλοί φορολογικοί συντελεστές είναι στο μηδέν. Είμαι βέβαιη, όμως, ότι μπορούμε να αναπτύξουμε δεσμούς και με την Ελλάδα. Να προωθήσουμε τον θρησκευτικό τουρισμό και να συνδέσουμε ακτοπλοϊκά τη Γιάλτα με τον Πειραιά ως προορισμούς κρουαζιέρας».
Οταν αναφέρομαι στην ελληνική πραγματικότητα, δείχνει ιδιαίτερα ενημερωμένη. «Με πονούν όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι εξαπάτησαν και έκλεψαν μια χώρα με σπουδαία κουλτούρα και πολιτισμό. Πού είναι ο πατριωτισμός των κυβερνήσεων που έφτασε τη χώρα σε αυτή την κατάσταση; Την απάντηση έδωσε ο λαός, προσφέροντας την ευκαιρία στη νέα κυβέρνηση, η οποία όμως πρέπει να αντιληφθεί ότι η πολιτική απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Οφείλει να διατηρεί επαφές με όλους». Μιλώντας για τον Αλέξη Τσίπρα, αναγνωρίζει στον έλληνα πρωθυπουργό την πρόθεσή του να αντιταχθεί στις κυρώσεις κατά της Μόσχας: «Ο Τσίπρας είναι ένας φωτισμένος πολιτικός, μια μεγάλη εθνική ευκαιρία για την Ελλάδα, μια σπουδαία πολιτική κληρονομιά για το μέλλον. Στηρίζω τις ελπίδες μου στον Τσίπρα και ελπίζω να μην απογοητευτώ. Αν χρειαστεί τη βοήθειά μου, θα την προσφέρω απλόχερα».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΝΟΣ: «Οι τιμές έχουν αυξηθεί έως και 300%»
Σεφ
Η συνάντηση γίνεται σε μια από τις οργανωμένες λαϊκές αγορές της Σεβαστούπολης, όπου συχνά επισκέπτεται για να προμηθευτεί προϊόντα για τη δουλειά του. Οι ιδιοκτήτες των πάγκων αναπολούν το ιστορικό παρελθόν που συνδέει την Ελλάδα με την Κριμαία, όταν αντιλαμβάνονται την παρουσία του Χρήστου, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής από τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις σε τοπικούς σταθμούς. «Τρέφουν πράγματι μεγάλη εκτίμηση για την Ελλάδα. Ηταν κάτι που μου έκανε εντύπωση από την αρχή. Και η καθημερινότητά τους, όμως, μοιάζει πολύ με τη δική μας. Το κλίμα, η νοοτροπία, τα διάσπαρτα αρχαία μνημεία υπενθυμίζουν την ελληνικότητα του τόπου».
Ο έλληνας σεφ μεγάλωσε στον Μαραθώνα Αττικής και μόλις πριν από τρία χρόνια βρέθηκε στην Κριμαία. «Είχα μια πρόταση από έναν επιχειρηματία της περιοχής, ήθελε να ανοίξει ένα καλό ελληνικό εστιατόριο στη Σεβαστούπολη. Με προσκάλεσε, ήρθα, παντρεύτηκα τη γυναίκα μου, που είναι από τη Ρωσία, και αποκτήσαμε έναν γιο». Μιλάει με ενθουσιασμό για τον νέο τόπο διαμονής του, ταυτόχρονα όμως δείχνει προβληματισμένος για όσα συμβαίνουν τον τελευταίο χρόνο. «Τα κλειστά σύνορα με την Ουκρανία έχουν ως συνέπεια την αισθητή αύξηση στις τιμές των ντόπιων προϊόντων. Προμηθευόμουν, για παράδειγμα, έναν χρόνο πριν, μοσχάρι γάλακτος με 60 γρίβνα το κιλό (2,60 ευρώ), σήμερα κοστίζει 450 ρούβλια (6,60 ευρώ). Αν το παραπάνω συνδυαστεί με το εμπάργκο που έχει κηρύξει η Ρωσία, αντιλαμβάνεστε το μέγεθος του προβλήματος. Τα προϊόντα που εισάγονται από το τελωνείο είναι πανάκριβα. Πρόκειται για αυξήσεις τιμών από 200% έως 300%».
Η άνοδος των τιμών αποτυπώνεται και στους καταλόγους των εστιατορίων και έχει αποθαρρύνει τον κόσμο και από την έξοδο για φαγητό.
«Μέχρι και πέρυσι η περιοχή εξαρτιόταν κυρίως από τον τουρισμό της Ουκρανίας. Οι Ρώσοι δεν έρχονται εύκολα. Πρώτον, λόγω του πολέμου που διεξάγεται βορειότερα και δεύτερον, λόγω του ελλιπούς δικτύου μεταφοράς. Δεν υπάρχει σιδηροδρομική σύνδεση και αυτοκινητόδρομος που να μας συνδέει με τη Ρωσία. Από άποψη τουρισμού, το εφετινό καλοκαίρι θα κρίνει αν τα πράγματα είναι καλύτερα επί ουκρανικής ή ρωσικής διακυβέρνησης».
Αξιολογεί την κατάσταση με μεγαλύτερη ψυχραιμία από τους Ελληνες που μεγάλωσαν στην Κριμαία, αφού οι συναισθηματικοί του δεσμοί με την περιοχή είναι χαλαρότεροι. «Σήμερα δεν με συμφέρει η παραμονή μου εδώ. Τα πράγματα για την ώρα είναι χειρότερα από ό,τι έναν χρόνο πριν. Τουλάχιστον 1.000 ρώσοι μετανάστες έχουν έρθει το τελευταίο διάστημα στην Κριμαία από το Ντονιέτσκ και το Λουγκάνσκ χωρίς να υπάρχει μελετημένο πρόγραμμα ένταξής τους. Δεν υπάρχει ισορροπία και είμαι πολύ επιφυλακτικός για το μέλλον». Μου αναφέρει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτές τις ημέρες προκειμένου να ταξιδέψει στην Αθήνα με τον γιο του. «Το ελληνικό διαβατήριο του μικρού έχει λήξει. Επικοινώνησα με το προξενείο στη Μόσχα, αφού στην Κριμαία δεν υπάρχει καμία υπηρεσία του ελληνικού κράτους. Με παρέπεμψαν στην Ουκρανία, αναφέροντας ότι η Κριμαία είναι ουκρανική. Ο γιος μου, όμως, δεν μπορεί να περάσει τα σύνορα της Ουκρανίας με ληγμένο διαβατήριο. Αντιλαμβάνεστε την παράνοια! Είναι εγκλωβισμένος μεταξύ δύο χωρών και η ανανέωση του διαβατηρίου είναι αδύνατη. Το ίδιο θα ισχύσει για καθέναν από τους 2.500 Ελληνες που μένουν εδώ, όταν χρειαστεί να ανανεώσουν τα διαβατήριά τους προκειμένου να ταξιδέψουν στην Ελλάδα ή οπουδήποτε αλλού».
ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ: «Μας δίδασκαν ότι ο Χριστός και ο Αδάμ είναι Ουκρανοί»
Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας
Με τη Βικτώρια συναντηθήκαμε στην πλατεία Ναχίμοφ της Σεβαστούπολης. Είναι 23 Φεβρουαρίου, ημέρα μεγάλης γιορτής, αφού σε όλη τη Ρωσία είναι η «Γιορτή του υπερασπιστή της πατρίδας». Μου εξηγεί πως ο περισσότερος κόσμος την τιμά επί της ουσίας ως τη «Γιορτή του άνδρα». Βγάζει από την τσέπη της και μου δείχνει με καμάρι το παράσημο που της απονεμήθηκε για την προσφορά της στην εύρυθμη διαδικασία του δημοψηφίσματος. «Ο παππούς μου ήταν Ουκρανός. Η διαφοροποίηση μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών είναι τεχνητή. Πρόκειται για ένα έθνος. Η όλη αντιπαράθεση γίνεται για πολιτικούς λόγους».
Είναι νωρίς το πρωί και έχει αρχίσει να συγκεντρώνεται αρκετός κόσμος μπροστά από την εξέδρα. Ενα μουσικό συγκρότημα ντυμένο στα χρώματα της ρωσικής σημαίας τραγουδά θριαμβευτικά: «Η Σεβαστούπολή μας είναι πόλη ηρώων, υποδεχόμαστε τους στόλους μας με πυροτεχνήματα…». Τονωτική ένεση στον ήδη ενισχυμένο πατριωτισμό των κατοίκων της Κριμαίας, σε μια περιοχή που έχει ανάγκη από συναισθηματικό ντοπάρισμα. «Η οικονομική κατάσταση έναν χρόνο μετά είναι δευτερεύουσα. Το βασικό που νιώθουμε είναι μεγάλη ικανοποίηση. Γλιτώσαμε από έναν πόλεμο ή από έναν μεγάλο διωγμό, όπως εκείνος των Ελλήνων της Κύπρου. Φοβόμασταν ανοιχτά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Νιώθουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη για το γεγονός ότι μας έσωσε η Ρωσία, ταυτόχρονα όμως και μεγάλη στεναχώρια για όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Ουκρανία».
Τι έχει αλλάξει όμως έναν χρόνο μετά; «Η ποιότητα ζωής είναι σαφώς καλύτερη και γενικά η αίσθηση ότι ανήκουμε σε μια μεγάλη πατρίδα. Εχουν αυξηθεί μισθοί και συντάξεις. Το σημαντικότερο είναι πως η ιατρική περίθαλψη έχει γίνει δημόσια. Επί ουκρανικής κυβέρνησης πληρώναμε και την παραμικρή ένεση. Και αν δεν είχες τη δυνατότητα, είχες πρόβλημα». Η Βικτώρια διδάσκει ελληνικά στην ελληνική κοινότητα. Οι μαθητές της δεν είναι πολλοί και στην πλειονότητά τους δεν είναι Ελληνες: «Η πλειονότητα των μαθητών μου είναι ρώσοι ορθόδοξοι, που δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο για τα ελληνικά. Τα Ελληνόπουλα για να μάθουν τη γλώσσα χρειάζονται κίνητρα και αυτά είναι ανύπαρκτα. Με την υπάρχουσα κατάσταση και αδιαφορία εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας, πιθανώς να είμαστε η τελευταία γενιά Ελλήνων που ασχολούμαστε με τη διάδοση του πολιτισμού και της γλώσσα μας». Η Κριμαία, παράλληλα με όλες τις αλλαγές, μετέβη και από το ουκρανικό στο ρωσικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η Βικτώρια, μητέρα δύο παιδιών, φαίνεται πως γνωρίζει καλά και τις δύο εκδοχές. «Τα ουκρανικά βιβλία της Ιστορίας περιείχαν αναρίθμητα γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ. Συνεχή διαστρέβλωση της αντικειμενικής αλήθειας. Μπορεί να ακουστούν ακραία, αλλά ανέφεραν ότι ο Χριστός και ο Αδάμ ήταν Ουκρανοί ή ότι τα πρώτα υποβρύχια ήταν ουκρανικά». Μήπως υπερβάλλει; Η απάντησή της ακαριαία: «Ηταν τόσο ακραία! Σκεφτείτε ότι απαγόρευα στις κόρες μου να τα διαβάζουν. Δεν υπάρχει ουκρανική Ιστορία. Πρόκειται για την Ιστορία της μεγάλης Ρωσίας». Κλείνοντας, της ζητάω να μου μιλήσει για την Ελλάδα. Πώς έχει αντιμετωπίσει την περιοχή και τους Ελληνες; «Το παράπονό μας είναι ότι έναν χρόνο πριν, όταν κινδυνέψαμε σοβαρά, η Ελλάδα δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον. Σήμερα, έναν χρόνο μετά, δεν έχουμε ούτε ελληνικό προξενείο στην Κριμαία».
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΕΣΜΕΤΖΗΣ: «Ο κόσμος ήταν ήδη φοβισμένος, δεν είχε τίποτε άλλο να φοβηθεί»
Δημοσιογράφος στη δημόσια ραδιοτηλεόραση
Με τον Αλέξανδρο συναντηθήκαμε στην πλατεία Λένιν στο κέντρο της Συμφερόπολης. Στο μέρος όπου οι κάτοικοι της Κριμαίας πανηγύρισαν το αποτέλεσμα του περυσινού δημοψηφίσματος. Καθόμαστε σε ένα καφέ που θυμίζει σύγχρονη εκδοχή καφενείου σε μεγάλο χωριό της Ελλάδας. Κατακόκκινο εσωτερικό και εξαιρετικός εσπρέσο. Μιλάει άπταιστα ελληνικά με μια διφορούμενη νησιώτικη προφορά. «Σπούδασα Θεατρολογία, ενώ το δεύτερο πτυχίο μου είναι στην Αγγλική Φιλολογία. Σήμερα εργάζομαι ως δημοσιογράφος στη δημόσια ραδιοτηλεόραση της Κριμαίας. Τόσο το τηλεοπτικό όσο και το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του σταθμού περιλαμβάνει εκπομπές για διάφορες εθνότητες που κατοικούν στη χερσόνησο. Εκπομπές για Αρμένιους, Βούλγαρους, Ελληνες, Γερμανούς και Τατάρους». Γεννήθηκε στη Συμφερόπολη επί Σοβιετικής Ενωσης, ενηλικιώθηκε ως πολίτης Ουκρανίας και εφέτος, σε ηλικία 37 ετών, απέκτησε ρωσικό διαβατήριο. Του εξηγώ πως η ΕΕ δεν αναγνωρίζει το δημοψήφισμα της Κριμαίας, θεωρώντας πως έγινε υπό την πίεση των ρωσικών στρατευμάτων που είχαν κατακλύσει την περιοχή. «Ο κόσμος ήταν ήδη φοβισμένος από καιρό. Δεν είχε κάτι περισσότερο να φοβηθεί. Οι κάτοικοι της Κριμαίας δεν αισθάνθηκαν ποτέ κομμάτι της Ουκρανίας. Ωστόσο δεν ένιωσαν ποτέ σε επίπεδο κουλτούρας και πολιτισμού τον διαχωρισμό που έγινε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης σε Λευκορωσία, Ουκρανία, Ρωσία. Νιώθαμε αδέλφια και εξακολουθούμε να αισθανόμαστε έτσι, ζώντας σε μια πολυπολιτισμική περιοχή. Εχουμε μάθει να συνυπάρχουμε. Είναι καταγεγραμμένο στο DNA μας» λέει.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η τοποθέτησή του για τις αλλαγές που βλέπει έναν χρόνο μετά την προσάρτηση στη Ρωσία, έξω από ασφυκτικά οικονομικά πλαίσια. «Μεγάλες οικονομικές ή κοινωνικές αλλαγές δεν υπάρχουν. Ναι, οι μισθοί έχουν αυξηθεί, αλλά το ζητούμενο είναι καθαρά ηθικό και πνευματικό. Ο κόσμος περίμενε την ψυχική ανάταση από καιρό. Ολόκληρες γενιές μεγάλωσαν επί ουκρανικής κυβέρνησης διδασκόμενοι ότι η σοβιετική εποχή ήταν μια μοχθηρή περίοδος. Καλλιεργούνταν μια πρωτόγνωρη έχθρα που είχε σκοπό τη διχόνοια. Φανταστείτε να πολεμούν και Ελληνες και Κύπριοι. Είναι το ίδιο παράδειγμα μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών». Εξηγεί πως με τα χρόνια έχει καλλιεργηθεί ένας αρνητικός μύθος για τους Ρώσους, που αποτυπωνόταν αταβιστικά σε κάθε νέα γενιά ως θέσφατο. «Tι ακούμε τα τελευταία χρόνια για τους Ελληνες διεθνώς; Είναι τεμπέληδες, αγενείς, κακομαθημένοι. Ισχύει; Αντίστοιχους μύθους καλλιέργησαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης για τη Ρωσία, στην προσπάθειά τους να διασπάσουν το πολυπληθέστερο κομμάτι του πληθυσμού».
Ο ίδιος, ως δημοσιογράφος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, την οποία μήνες πριν χρηματοδοτούσε το ουκρανικό κράτος, επιβεβαιώνει την ύπαρξη μιντιακής προπαγάνδας. «Δεχόμασταν πιέσεις να μεταφέρουμε απόψεις της ουκρανικής κυβέρνησης στους πολίτες της Κριμαίας. Επειτα άρχισαν οι απολύσεις σε όσους προσπαθήσαμε να έχουμε μια ουδέτερη άποψη. Ζούμε στον 21ο αιώνα και γνωρίζουμε πως ολοκληρωτικά ανεξάρτητη γνώμη στη δημοσιογραφία δεν υπάρχει, αλλά εκεί η κατάσταση οδηγούνταν στο άλλο άκρο». Του ζητάω να μου εξηγήσει τι περιμένει έναν χρόνο μετά από τη Ρωσία. «Υπάρχει οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία. Επί Σοβιετικής Ενωσης στην Κριμαία ήταν ανεπτυγμένη η αγροτική παραγωγή. Σήμερα είναι ανύπαρκτη. Εισάγουμε φρούτα και κρέας από το εξωτερικό και πίνουμε εισαγόμενο γάλα, αμφιβόλου ποιότητας».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ: «Περιμένουμε να έρθουν οι επενδύσεις»
Δικηγόρος, σύμβουλος επιχειρήσεων
Ο Γιώργος είναι 31 ετών. Ενας σύγχρονος Ευρωπαίος που έχει ταξιδέψει και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, σπούδασε στο Λονδίνο και χρησιμοποιεί με μεγαλύτερη ευχέρεια τα αγγλικά από τα ελληνικά. «Ξεκίνησα στο σχολείο επί ΕΣΣΔ όταν δεν διδασκόμασταν την ουκρανική γλώσσα. Λίγα χρόνια μετά, το ουκρανικό καθεστώς κατήργησε σταδιακά τη ρωσική γλώσσα, χρησιμοποιώντας μόνο τα ουκρανικά. Ξαφνικά, απέκτησα πολύ κακούς βαθμούς. Επρεπε να σκέφτομαι σε μια γλώσσα που δεν ήταν η μητρική μου». Ο Γιώργος είναι δικηγόρος και διατηρεί τη δική του νομική και συμβουλευτική εταιρεία στη Συμφερόπολη. Αναγνωρίζει πως ο κόσμος τόσο στην Κριμαία όσο και στην Ουκρανία είναι ιδιαίτερα πολωμένος και προσπαθεί, όπως μου εξηγεί, να βλέπει τα πράγματα πιο αντικειμενικά. «Μεγάλωσα στη Σοβιετική Ενωση σε μια πραγματικότητα που δεν διαχώριζε τους Ρώσους από τους Ουκρανούς. Ωστόσο, περίπου μία δεκαετία πριν άρχισαν οι εθνοτικές διακρίσεις. Εσύ είσαι Ουκρανός, Ρώσος, Ελληνας, Τάταρος. Σήμερα οι Ουκρανοί που κατοικούν στην Ουκρανία δέχονται τεράστια πλύση εγκεφάλου και ισχυρή αντιρωσική προπαγάνδα». Είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα ανθρώπου για να μιλήσουμε για το μέλλον της Κριμαίας με οικονομικούς όρους. Τις επενδύσεις, το νέο ρωσικό φορολογικό σύστημα, τις αλλαγές που έχουν επέλθει. «Μας ενδιαφέρει να έρθουν επενδύσεις στην Κριμαία. Υπάρχει πολύ θετικό επενδυτικό κλίμα. Η φορολογία είναι χαλαρή. Πρόκειται για μια ελεύθερη οικονομική ζώνη με δυνατότητα επέκτασης των επιχειρηματικών πλάνων, άφθονο εργατικό δυναμικό και σημαντική αγορά διάθεσης προϊόντων. Το ρωσικό φορολογικό σύστημα είναι απλούστερο σε σχέση με το ουκρανικό αλλά το βασικότερο: είναι σταθερό. Στην Ουκρανία άλλαζε διαρκώς η νομοθεσία». Μου αναφέρει πως παρέχεται δυνατότητα διευκόλυνσης και ρυθμίσεων σε τυχόν επενδυτές, ανεξάρτητα από τη ρωσική νομοθεσία.
Ποιοι είναι όμως οι τομείς που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον; «Οτιδήποτε έχει σχέση με την οινοποιία, την ξυλουργία, την αγροτική παραγωγή ευρύτερα και τον τουρισμό. Ωστόσο υπάρχουν κάποια προβλήματα λόγω της απομόνωσης που έχουμε υποστεί. Τα σύνορα με την Ουκρανία είναι κλειστά και μοναδική διέξοδος είναι η Ρωσία. Στην αρχή μάλιστα η ουκρανική κυβέρνηση μας αποσυνέδεε το ρεύμα αλλά και το αρδευτικό νερό». Η συζήτηση μοιραία έρχεται στην Ελλάδα. «Πριν από την εκλογή Τσίπρα αισθανόμουν ότι η χώρα είχε γίνει μια μικρή αποικία της ΕΕ. Η Γερμανία γέμισε την Ελλάδα με δανεικά και ο ελληνικός πληθυσμός έγινε φτωχότερος κατά 40%. Εύχομαι η νέα κυβέρνηση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της ώστε να τελειώσει η σκλαβιά της ΕΕ που προωθεί η Ανγκελα Μέρκελ. Είμαι βέβαιος πως η ΕΕ δεν επιθυμεί την πραγματική πρόοδο της Ελλάδας». Εχουμε συναντηθεί σε ένα παραθαλάσσιο εστιατόριο, στο οποίο απαγορεύεται ρητά το κάπνισμα, όπως σε όλα τα καφέ και εστιατόρια της Ρωσίας. Βγαίνοντας, μου εξηγεί πως τους θερινούς μήνες ο δρόμος μπροστά μας κατακλύζεται από τουρίστες. «Η περιοχή προσελκύει τουρίστες από όλες τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Οι ρώσοι τουρίστες είναι από τους πιο “αποδοτικούς” οικονομικά, όπου και αν ταξιδέψουν. Οι κυρώσεις όμως που έχουν επιβληθεί απαγορεύουν τη μετάβαση στην Ελλάδα αλλά και σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Ειδικά η Ελλάδα θα πρέπει να επανεξετάσει το θέμα. Αφορά άμεσα τον τουρισμό της, που αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της».
* Φωτογραφίες: Sasha Udod
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 15 Μαρτίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
