Ερευνητές της Σχολής Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι οι άνδρες είναι κατά μέσο όρο πιο ναρκισσιστές από τις γυναίκες. Η σχετική μελέτη, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Psychological Bulletin», έδειξε ότι σε μια περίοδο 31 ετών οι άνδρες είχαν σταθερά υψηλότερα σκορ σε τεστ ναρκισσισμού σε σύγκριση με τις γυναίκες –και μάλιστα η παρατήρηση αυτή αφορούσε πολλές και διαφορετικές γενιές καθώς και άτομα πολλών και διαφορετικών ηλικιών.
«Ο ναρκισσισμός συνδέεται με πολλές διαπροσωπικές δυσλειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων της ανικανότητας του ατόμου να διατηρήσει υγιείς μακροχρόνιες σχέσεις, της επίδειξης ανήθικων συμπεριφορών και της επιθετικότητας» αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης Εμιλι Γκριτζάλβα, επίκουρη καθηγήτρια Οργάνωσης και Ανθρώπινου Δυναμικού στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο και προσθέτει: «Την ίδια στιγμή, αποδεικνύεται ότι ο ναρκισσισμός ενισχύει την αυτοεκτίμηση, χαρίζει συναισθηματική σταθερότητα ενώ συνδέεται και με ηγετικές τάσεις».
Σύμφωνα με την ερευνήτρια, εξετάζοντας τις διαφορές σε ό,τι αφορά τον ναρκισσισμό μεταξύ των δύο φύλων, μπορούμε να ρίξουμε φως και στις διαφορές που εμφανίζουν στις σχέσεις τους και στη συμπεριφορά τους.
Μεγάλη μετα-ανάλυση μελετών
Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ειδικοί προχώρησαν σε μετα-ανάλυση περισσότερων από 355 δημοσιευμένων σε επιθεωρήσεις επιστημονικών άρθρων, τεχνικών εγχειριδίων, χειρογράφων και δοκιμίων βασιζόμενοι σε τρεις πτυχές του ναρκισσισμού: ηγετική συμπεριφορά / εξουσιαστικές τάσεις, πομπώδης συμπεριφορά / επιδειξιομανία, αίσθημα ότι το άτομο είναι ξεχωριστό και αξίζει ιδιαίτερη μεταχείριση.
Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ειδικοί προχώρησαν σε μετα-ανάλυση περισσότερων από 355 δημοσιευμένων σε επιθεωρήσεις επιστημονικών άρθρων, τεχνικών εγχειριδίων, χειρογράφων και δοκιμίων βασιζόμενοι σε τρεις πτυχές του ναρκισσισμού: ηγετική συμπεριφορά / εξουσιαστικές τάσεις, πομπώδης συμπεριφορά / επιδειξιομανία, αίσθημα ότι το άτομο είναι ξεχωριστό και αξίζει ιδιαίτερη μεταχείριση.
Το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των δύο φύλων εντοπίστηκε στον τελευταίο άξονα του… ανώτερου όντος, γεγονός που μαρτυρεί ότι οι άνδρες έχουν μεγαλύτερη τάση από τις γυναίκες να εκμεταλλεύονται τους άλλους και να νιώθουν ότι δικαιούνται να έχουν ειδικά προνόμια.
Ηγετικές τάσεις και ματαιοδοξία
Η δεύτερη μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο φύλων αφορούσε τις ηγετικές τάσεις. «Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες δείχνουν περισσότερη επιθυμία για εξουσία» σημείωσε η δρ Γκριτζάλβα, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι δεν εμφανίστηκαν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων σε ό,τι αφορούσε την επιδειξιομανία. «Αυτό δείχνει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να δείξουν ματαιοδοξία».
Η δεύτερη μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο φύλων αφορούσε τις ηγετικές τάσεις. «Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες δείχνουν περισσότερη επιθυμία για εξουσία» σημείωσε η δρ Γκριτζάλβα, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι δεν εμφανίστηκαν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων σε ό,τι αφορούσε την επιδειξιομανία. «Αυτό δείχνει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να δείξουν ματαιοδοξία».
Επιπλέον, οι επιστήμονες μελέτησαν στοιχεία που αφορούσαν φοιτητές κατά την περίοδο 1990-2013. Δεν βρήκαν καμία ένδειξη σχετικά με το ότι κάποιο από τα δύο φύλα έχει γίνει πιο ναρκισσιστικό με την πάροδο του χρόνου.
Ερευνες έχουν δείξει ότι διαφορές στην προσωπικότητα όπως ο ναρκισσισμός «αναδύονται» από στερεότυπα και προσδοκίες συνυφασμένα με τα δύο φύλα. Οι συγγραφείς της νέας μελέτης υποπτεύονται ότι η μόνιμη απουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις οφείλεται ως έναν βαθμό στα στερεότυπα που θέλουν τη θηλυκότητα να μη συνάδει με την ηγεσία.
Τα στερεότυπα
«Οι άνθρωποι τείνουν να παρατηρούν και να μαθαίνουν τους ρόλους του φύλου από μικρή ηλικία και έτσι μπορεί να αντιμετωπίσουν πολύ επιθετικές συμπεριφορές αν παρεκκλίνουν από τις προσδοκίες της κοινωνίας. Ιδίως οι γυναίκες γίνονται συχνά αντικείμενο έντονης κριτικής όταν εμφανίζουν επιθετικότητα και τάσεις εξουσίας. Αυτό το πλαίσιο δημιουργεί πίεση στις γυναίκες περισσότερο από όσο στους άνδρες και τις αναγκάζει να καταστείλουν εκφάνσεις ναρκισσιστικής συμπεριφοράς» γράφουν οι ερευνητές και καταλήγουν ότι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να διερευνήσουν περαιτέρω τους κοινωνικούς, πολιτισμικούς και βιολογικούς παράγοντες που συντελούν σε αυτές τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.
«Οι άνθρωποι τείνουν να παρατηρούν και να μαθαίνουν τους ρόλους του φύλου από μικρή ηλικία και έτσι μπορεί να αντιμετωπίσουν πολύ επιθετικές συμπεριφορές αν παρεκκλίνουν από τις προσδοκίες της κοινωνίας. Ιδίως οι γυναίκες γίνονται συχνά αντικείμενο έντονης κριτικής όταν εμφανίζουν επιθετικότητα και τάσεις εξουσίας. Αυτό το πλαίσιο δημιουργεί πίεση στις γυναίκες περισσότερο από όσο στους άνδρες και τις αναγκάζει να καταστείλουν εκφάνσεις ναρκισσιστικής συμπεριφοράς» γράφουν οι ερευνητές και καταλήγουν ότι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να διερευνήσουν περαιτέρω τους κοινωνικούς, πολιτισμικούς και βιολογικούς παράγοντες που συντελούν σε αυτές τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.
Ο Νάρκισσος και ο ναρκισσισμός
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Νάρκισσος ήταν ένας νεαρός, γιος της νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού, ο οποίος ήταν τόσο όμορφος ώστε όλες οι νύμφες τον ήθελαν για σύντροφό τους. Ο ίδιος όμως απέρριπτε όλες τις υποψήφιες λόγω της υπεροψίας του. Λέγεται μάλιστα ότι μεταξύ άλλων απέρριψε και τη νύμφη Ηχώ η οποία απελπισμένη φώναζε συνεχώς το όνομά του μέχρι που η φωνή της έσβησε με αποτέλεσμα να ακούγεται πλέον μόνο η κατάληξη του ονόματος.
Ο όμορφος Νάρκισσος τελικά ερωτεύθηκε μόνο το είδωλό του και αυτό τον κατέστρεψε. Σύμφωνα με τον μύθο, μια ημέρα, καθώς περιφερόταν στον ποταμό πρόσεξε το είδωλό του στο νερό. Ηταν το πιο όμορφο πρόσωπο που είχε δει. Αρχισε να περνά ημέρες ολόκληρες θαυμάζοντας το όμορφο είδωλο στο ποτάμι. Θεωρώντας πως αυτό που έβλεπε ήταν άλλη μία από τις νύμφες που τον κυνηγούσαν, ερωτεύτηκε σφόδρα το είδωλό του και καθόταν με τις ώρες και το θαύμαζε, ενώ ταυτόχρονα παραπονιόταν που το πρόσωπο μέσα στο νερό δεν του έλεγε τίποτα, αλλά μόνο τον κοιτούσε.
Ο Νάρκισσος περνούσε ημέρες ολόκληρες θαυμάζοντας την ομορφιά του στο ποτάμι. Μια ημέρα όμως, στην προσπάθειά του να φιλήσει αυτό που θεωρούσε πως ήταν νύμφη, έπεσε στο νερό και πνίγηκε.
Ο Νάρκισσος της μυθολογίας έδωσε έτσι το όνομά του στην ψυχολογική διαταραχή προσωπικότητας που ονομάστηκε ναρκισσισμός και η οποία έχει ως κύρια χαρακτηριστικά την αλαζονεία, το αίσθημα ανωτερότητας και την έλλειψη ενσυναίσθησης.
HeliosPlus
