Φατίχ Ακίν: «Στο σινεμά μετρά μόνο το πάθος»

To χαμόγελό του σε σκλαβώνει. Γιατί προέρχεται από την καρδιά του, δεν έχει ίχνος ψευτιάς. Μιλά και σε κοιτάζει έντονα στα μάτια, σε ακούει με προσοχή. Ο Φατίχ Ακίν, η μεγαλύτερη ίσως κινηματογραφική δύναμη της Γερμανίας αυτή τη στιγμή, ο σκηνοθέτης του «Μαζί/Ποτέ», της «Ακρης του ουρανού» και του «Soul kitchen», είναι «ένας από εμάς».

«Χειροκρότημα από όρθιους!» μου είπε την περασμένη Τρίτη στο Ινστιτούτο Γκαίτε για την υποδοχή της ταινίας του «Η μαχαιριά» από το κοινό του Δαναού τη Δευτέρα. «Ποιος θα το περίμενε; Αλλά και πάλι, ξέρω φασίστες Τούρκους που είδαν την ταινία και μου είπαν ότι άλλαξαν γνώμη. Η δύναμη του κινηματογράφου βλέπεις…».

Η «Μαχαιριά», λόγος της επίσκεψης του Aκίν στην Ελλάδα (χώρα που αγαπά πάρα πολύ), ασχολείται με το απόλυτο ταμπού στην Τουρκία: τη σφαγή των Αρμενίων. Στο φιλμ, που θα αρχίσει να παίζεται στην Ελλάδα από την ερχόμενη Πέμπτη, παρακολουθούμε την πορεία ενός ξεριζωμένου Αρμένη (ο γαλλοαλγερινός ηθοποιός Ταχάρ Ραχίμ), ο οποίος αφού γλίτωσε παρά τρίχα από τη γενοκτονία, προσπαθεί να ανακαλύψει τα ίχνη που άφησαν τα μοναδικά πρόσωπα της οικογένειάς του που κατάφεραν να σωθούν· οι δύο κόρες του. Μια οδύσσεια με δεκάδες σταθμούς (Ευρώπη, Αφρική, Κεντρική Αμερική, ΗΠΑ) και με μεγαλύτερο εμπόδιο την έλλειψη φωνής του ήρωα αφού οι Τούρκοι έκοψαν τις φωνητικές χορδές του.

Είχα μιλήσει με τον Ακίν στο φεστιβάλ Βενετίας πέρυσι, όπου η «Μαχαιριά» έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της. Δεν είχε καλή υποδοχή από τους κριτικούς αλλά αγαπήθηκε από το κοινό. «Ναι, η ταινία για κάποιον λόγο κατάφερε να επικοινωνήσει με τον κόσμο» μου είπε ο Ακίν, όχι πικραμένος όσο απορημένος. «Για ποιον λόγο δεν ξέρω. Τι είδους ταινία είναι; Είναι πολιτική; Είναι φιλοσοφική; Είναι η δυναμική της; Είναι απομίμηση φτηνού Χόλιγουντ; Δεν ξέρω. Ξέρω μόνον ότι είναι μια συναισθηματική ταινία, φτιαγμένη με όλη μου την καρδιά και όλο μου το πάθος. Στο σινεμά μετρά μόνο το πάθος».

Το πάθος ξεκινά από τον εγκέφαλο. Από μικρός ο Ακίν είχε έντονους προβληματισμούς για το ζήτημα των Αρμενίων. Ανήσυχο παιδί, δεν μπορούσε να δεχτεί αυτό που του έλεγαν όλοι, συμπεριλαμβανομένων των δικών του: δεν υπήρξε ποτέ γενοκτονία. Η μελέτη βιβλίων έριξε φως στο σκοτάδι και στην απόφασή του να γυρίσει τελικά τη «Μαχαιριά» σημαντικό ρόλο έπαιξε η δολοφονία του τούρκου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ (1954-2007) έπειτα από σχετικό άρθρο του στον τουρκικό Τύπο. Ο Ακίν διάβασε το άρθρο μετά τον θάνατο του Ντινκ, τον οποίο δεν παρακολουθούσε. «Δεν ήταν δημοφιλής διότι δεν ταυτιζόταν με συγκεκριμένες πολιτικές κινήσεις, οπότε ούτε οι Τούρκοι, ούτε όμως και οι Αρμένιοι τον είχαν με το μέρος τους. Κι εγώ, μέσα από τη «Μαχαιριά» προσπάθησα να ακολουθήσω την παράδοση αυτού του ανθρώπου. Η «Μαχαιριά» δεν γίνεται αντικείμενο χειραγώγησης, όπως και ο ίδιος ο Ντινκ δεν χειραγωγήθηκε ποτέ».

Κλείνοντας τη σύντομη κουβέντα τον ρώτησα πώς του φαίνεται η «νέα Ελλάδα» του ΣΥΡΙΖΑ. «Α, παραείναι νέα για να πω» απάντησε ο σκηνοθέτης. «Θα σου πω όμως, μου αρέσει που οι τύποι δεν φορούν γραβάτες. Αυτό είναι το καλύτερό τους ως τώρα».