«Η Τουρκική Αριστερά από την οποία προέρχομαι έχει μια δογματική αντίληψη που είναι συγγενής με το Ισλάμ» πιστεύει ο Γερμανός, τουρκικής καταγωγής σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν. «Από εδώ ως εκεί είσαι Μουσουλμάνος. Παραπέρα δεν είσαι Μουσουλμάνος. Τι σημαίνει αυτό; Κάπως έτσι λειτουργεί και η Αριστερά_ όπως την έχω βιώσει εγώ. Με δογματισμό. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι δεν υπάρχει ένα πολιτικό ιδανικό σήμερα. Δεν υπάρχει κάποιος «ισμός» σήμερα με τον οποίο να μπορώ να ταυτιστώ απόλυτα.»
Ποιά λοιπόν είναι η δική του απάντηση σε όλα αυτά; «Εγώ είμαι καλλιτέχνης» μας είπε ο Ακίν το μεσημέρι της Τετάρτης στο Ινστιτούτο Γκέτε της Αθήνας. «Γιατί πιστεύω ότι η Τέχνη πρέπει να ξεπερνά τα όρια. Ο κινηματογράφος πρέπει να είναι μια εναλλακτική προς την θέση και την αντίθεση, να είναι πολύ πιο φιλοσοφικός. Ο Γιλμάζ Γκιουνέι τον οποίο λατρεύω ήταν μαοϊκός αλλά όσο αιρετικό και αν ακούγεται αυτό, θα έκανε πολύ καλύτερο κινηματογράφο αν ξεπερνούσε τα πολιτικά εμπόδια τα οποία ο ίδιος είχε θέσει στον εαυτό του.»
Όπως άλλωστε επεσήμανε ο Ακίν, «η δημοκρατία δεν έρχεται με το ταχυδρομείο. Δημοκρατία δεν σημαίνει να ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια. Πρέπει να την υπερασπίζεται καθημερινά κανείς την Δημοκρατία. Δεν υπάρχει εγγύηση. Το βλέπουμε στη Γαλλία, το βλέπουμε και στην Γερμανία. Και αυτό είναι το θέμα με το οποίο με την δουλειά μου θέλω να καταπιαστώ στο μέλλον. Και δεν θέλω να το κάνω ούτε με το twitter, ούτε με το facebook, ούτε με τα demos. Θέλω να το κάνω με την Τέχνη.»
Απέναντι σε ένα πολύ ενδιαφέρον κοινό σε ότι τουλάχιστον αφορούσε τις ερωτήσεις που του έθεσε, ο σκηνοθέτης των επιτυχιών «Μαζί/Ποτέ», «Η άκρη του ουρανού» και «Soul kitchen», μίλησε εφ’ όλης της ύλης το μεσημέρι της Τετάρτης στο auditorium του Γκέτε. Αφορμή της επίσκεψής του, μόλις για λίγες ώρες αυτή την φορά στην Αθήνα, ήταν η τελευταία ταινία του, «Η μαχαιριά» που από την ερχόμενη εβδομάδα θα προβάλλεται στις αίθουσες σε διανομή Rosebud21.
Με την «Μαχαιριά», ένα έπος γυρισμένο σε πολλά σημεία του κόσμου όχι όμως και στην Τουρκία, ο Ακίν καταπιάνεται με την γενοκτονία των Αρμενίων και ολοκληρώνει την τριλογία του «Αγάπη, Θάνατος και Διάβολος» την οποία συμπληρώνουν οι ταινίες «Μαζί/ Ποτέ» (Αγάπη) και «Η άκρη του ουρανού» (Θάνατος). Ο Διάβολος είναι η «Μαχαιριά»: παρακολουθούμε την πορεία ενός Αρμένη, του Ναζαρέτ Μανουγκιάν (Ταχάρ Ραχίμ), ο οποίος, έχοντας γλιτώσει στο παρά πέντε από τη γενοκτονία του λαού του, προσπαθεί πια να ανακαλύψει τα ίχνη των μοναδικών προσώπων της οικογένειάς του που κατάφεραν να σωθούν, των δύο κορών του.
Για τον Ακίν (και φυσικά όχι μόνον), μια από τις παθογένειες της τουρκικής Ιστορίας είναι η γενοκτονία των Αρμενίων. «Εφτασα σε ένα σημείο που είπα «φτάνει πια, δεν πάει άλλο, πρέπει να αφηγηθώ κάτι γι’ αυτό το θέμα».» Δεν ήθελε να κάνει κάτι σύγχρονο όπως το δράμα των Κούρδων, ήθελε να κάνει κάτι για την σφαγή των Αρμενίων, το απόλυτο ταμπού στην χώρα του. Ετσι προέκυψε η «Μαχαιριά». «Κάθε ταινία με την οποία ασχολούμαι αντανακλά ένα status quo με το οποίο αντιπαρατίθεμαι όταν την κάνω» είπε ο σκηνοθέτης σημειώνοντας όμως ότι η τριλογία του Αγάπη, Θάνατος , Διάβολος είναι μια «προσωπική ματιά μου για την Τουρκία».
Στην απόφασή του να γυρίσει την «Μαχαιριά» ρόλο έπαιξε και η δολοφονία του Τούρκου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ (1954-2007) μετά από σχετικό άρθρο του που δημοσιεύθηκε στον τουρκικό Τύπο. Ο Ακίν το διάβασε μετά τον θάνατο του Ντινκ τον οποίο δεν παρακολουθούσε. «Δεν ήταν δημοφιλής όσο ζούσε» είπε ο σκηνοθέτης για τον δημοσιογράφο. «Καθότι δεν ταυτιζόταν με συγκεκριμένες πολιτικές κινήσεις, ούτε οι Τούρκοι αλλά ούτε και οι Αρμένιοι τον είχαν με το μέρος τους. Κι εγώ, μέσα από την «Μαχαιριά» προσπάθησα να ακολουθήσω την παράδοση αυτού του ανθρώπου. Η «Μαχαιριά» δεν γίνεται αντικείμενο χειραγώγησης όπως και ο ίδιος ο Ντινκ δεν χειραγωγήθηκε ποτέ.»
Σε ότι αφορά την σχέση της Ελλάδας με την Γερμανία, ο Ακίν είπε ότι δεν είναι εξπέρ οικονομολόγος και ότι δεν έχει ιδέα για το τι ακριβώς συμβαίνει ανάμεσα στις δυο χώρες. «Δεν ξέρω ποιος έδωσε σε ποιόν λεφτά, ποιός έκλεψε από ποιον λεφτά, ή δεν του τα’ κλεψε, ή του τα επέστρεψε ή δεν του τα επέστρεψε. Δεν έχω ιδέα για τις ιδιωτικοποιήσεις. Ξέρω μόνον ότι υπάρχει πίεση.»
Γιατί δεν έχει εικόνα όμως παρότι διαβάζει και προσπαθεί να ενημερώνεται καθημερινά από τις εφημερίδες. «Διότι η εικόνα που αποκομίζει κανείς στην Γερμανία τα ΜΜΕ, από την κίτρινη Bild ως τις μεγάλες εφημερίδες, είναι μονόπλευρη. Μονοσήμαντη. Λείπουν κομμάτια από την γενική εικόνα. Γράφονται ρητορικές όπως «να πληρώσουν τα λεφτά». Είναι όμως μόνον ζήτημα χρημάτων; Αν είναι θέμα ιμπεριαλισμού, ε τότε ας φέρουμε πίσω τον Τσε Γκεβάρα. Δεν νομίζω όμως ότι την λύση έχει ο Τσε. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα γιατί σε όλα υπάρχουν 50 αποχρώσεις του γκρι.»
Και το καλύτερο στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; «Δεν φοράνε γραβάτες» είπε ο Ακίν.
