Ποιος είναι πραγματικά «Charlie Hebdo»;

Να είναι κανείς Σαρλί ή να μην είναι; Το σύνθημα «Je suis Charlie» («Είμαι Σαρλί») κυριαρχεί διεθνώς μετά την τρομοκρατική επίθεση ισλαμιστών στο γαλλικό σατιρικό έντυπο «Charlie Hebdo». Τι σημαίνει όμως; Είναι Σαρλί ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ή ο τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου που διαδήλωσαν την περασμένη Κυριακή στο Παρίσι με αυτό το σύνθημα ενώ η Ρωσία και η Τουρκία δεν σέβονται την ελευθερία του Τύπου και ρίχνουν τους δημοσιογράφους στη φυλακή;

Είναι Σαρλί οι γαλλικές Αρχές που μόνο μέσα στο επταήμερο που ακολούθησε το μακελειό στο «Charlie Hebdo» συνέλαβαν 70 και πλέον άτομα για εκθειασμό της τρομοκρατίας και επέβαλαν αυστηρότατες ποινές με συνοπτικές διαδικασίες σε μερικούς από αυτούς; Ενας ήταν μεθυσμένος, τρεις είναι ανήλικοι, άλλος έχει νοητική υστέρηση. Ενας από τους συλληφθέντες ούρλιαζε μόνος του στον δρόμο: «Είμαι υπερήφανος που είμαι μουσουλμάνος, δεν μου αρέσει το Charlie, καλά του έκαναν».

Είναι Σαρλί ο Τζορτζ Κλούνεϊ και η Αμάλ Αλαμουντίν που εμφανίστηκαν με κονκάρδες «Je suis Charlie» στις Χρυσές Σφαίρες την περασμένη Κυριακή αλλά δεν είπαν τίποτα για τους 2.000 αμάχους που έσφαξε η ισλαμιστική οργάνωση Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία τις ίδιες πάνω-κάτω ημέρες με την αποκαλούμενη «Γαλλική 11η Σεπτεμβρίου»;

Είναι Σαρλί η Σαουδική Αραβία που έσπευσε να καταδικάσει την επίθεση στο «Charlie Hebdo» αλλά δύο ημέρες αργότερα επέβαλε τα πρώτα 50 μαστιγώματα στον σαουδάραβα μπλόγκερ Ραΐφ Μπαντάουι (θα μαστιγώνεται δημοσίως 50 φορές κάθε Παρασκευή ώσπου να φθάσει τα 1.000 μαστιγώματα) ο οποίος εκτίει 10ετή ποινή φυλάκισης για προσβολή του Ισλάμ;

Εν τέλει είναι Σαρλί το ίδιο το «Charlie Hebdo»; Το 2008 ο σκιτσογράφος Μορίς Σινέ, που υπογράφει ως Σινέ, έγραψε με αφορμή τον γάμο του γιου του τότε προέδρου Νικολά Σαρκοζί: «Δήλωσε ότι επιθυμεί να ασπαστεί τον ιουδαϊσμό προτού παντρευτεί τη μνηστή του που είναι Εβραία και κληρονόμος μεγάλης περιουσίας. Θα πάει μπροστά στη ζωή του ο μικρός!». Δύο εβδομάδες αργότερα τον απέλυσε ο τότε διευθυντής του «Charlie Hebdo» Φιλίπ Βαλ, ο οποίος στη συνέχεια έγινε διευθυντής του ραδιοφώνου France Inter, διορισμένος από τον Σαρκοζί. Ο Σινέ πήγε το «Charlie Hebdo» στα δικαστήρια για καταχρηστική απόλυση. Ο Βαλ υποστήριξε ότι τα επίμαχα λόγια του Σινέ «μπορούσαν να ερμηνευθούν ως ότι έκαναν τη σύνδεση μεταξύ του προσηλυτισμού στον ιουδαϊσμό και της κοινωνικής ανέλιξης». Το δικαστήριο, που δεν έχει καταδικάσει ποτέ το «Charlie Hebdo» τις πάμπολλες φορές που σύρθηκε κατηγορούμενο για την προσβολή όλων των θρησκειών (12 φορές κατέθεσε μήνυση εναντίον του μόνο η Καθολική Εκκλησία, τρεις φορές μηνύθηκε για τα σκίτσα του Μωάμεθ κ.ά.), καταδίκασε το σατιρικό έντυπο για την απόλυση του Σινέ επιβάλλοντάς του να πληρώσει αποζημίωση 40.000 ευρώ στον απολυμένο.

Παρά το γεγονός ότι ο Νταβούτογλου ήταν ανάμεσα στους ξένους ηγέτες που διαδήλωσαν την περασμένη Κυριακή στο Παρίσι βροντοφωνάζοντας «Je suis Charlie», τρεις ημέρες αργότερα έστειλε την αστυνομία στο τυπογραφείο όπου τυπωνόταν η εφημερίδα «Τζουμχουριέτ» η οποία θα αναδημοσίευε ένα τετρασέλιδο από το τεύχος των επιζώντων του «Charlie Hebdo», διότι, όπως δήλωσε, «δεν μπορούμε να δεχθούμε τις προσβολές προς τον Προφήτη». Τελικά η «Τζουμχουριέτ» τη γλίτωσε και κυκλοφόρησε κανονικά την Τετάρτη επειδή το επίμαχο σκίτσο του Μωάμεθ που δακρύζει λέγοντας «Συγχωρεμένα όλα!» δεν εμφανιζόταν ούτε στην πρώτη σελίδα ούτε στο τετρασέλιδο του «Charlie Hebdo» αλλά ήταν χωμένο στις σελίδες 5 και 12.

Πάλι στην Τουρκία, δικαστήριο απαίτησε από τέσσερις ιστοσελίδες που αναδημοσίευσαν τα σκίτσα του «Charlie Hebdo» να σβήσουν το πρόσωπο του Μωάμεθ. Παρ’ όλα αυτά, ο Νταβούτογλου είναι «πιο Σαρλί» από τον Λαβρόφ διότι η Τουρκία είναι η μοναδική μουσουλμανική χώρα στον κόσμο όπου ένα έντυπο τόλμησε να δημοσιεύσει σκίτσο του Μωάμεθ. Στη Ρωσία, αντιθέτως, η αστυνομία συνέλαβε δύο άτομα που κρατούσαν πλακάτ «Je suis Charlie» έξω από το Κρεμλίνο, ενώ δεν ενόχλησε καθόλου θρησκευόμενους που κρατούσαν πανό τα οποία έγραφαν: «Οι βλάσφημοι της Γαλλίας έλαβαν την τιμωρία που τους άξιζε».

Αλλά και στην ίδια τη Γαλλία είναι όλοι Σαρλί; Αν και οι γαλλικές μουσουλμανικές οργανώσεις καταδίκασαν την επίθεση στο «Charlie Hebdo», οι αραβικής καταγωγής νέοι των προαστίων δεν συμμετείχαν μαζικά στις διαδηλώσεις της περασμένης Κυριακής. Στην πραγματικότητα αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο «Είμαι Σαρλί» και στο «Δεν είμαι Σαρλί», στην αλληλεγγύη προς τα θύματα και στην απόρριψη των σκίτσων του Μωάμεθ.

Οπως έγραψε στον «Monde» ο Ντιντιέ Φασέν, καθηγητής Κοινωνικών Επιστημών στο Πρίνστον, οι νέοι αυτοί μπαίνουν αυτομάτως στην ίδια κατηγορία με τους αδελφούς Κουασί που διέπραξαν το μακελειό: είναι «νέοι των προαστίων». «Ζουν σε γειτονιές-γκέτο με υψηλή ανεργία, δυσκολεύονται να βρουν δουλειά ή να νοικιάσουν σπίτι λόγω του χρώματος ή του ονόματός τους, ακούνε καθημερινά ρατσιστικές και ισλαμοφοβικές δηλώσεις από πολιτικούς, αν είναι μουσουλμάνοι προσεύχονται σε υπόγεια ή λυόμενα γιατί δεν πήραν άδεια να χτίσουν τζαμί στην περιοχή τους, έχουν αργία τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, της Αναλήψεως, την Πεντηκοστή και των Αγίων Πάντων, αλλά τους επαναφέρουν αυστηρά στην κοσμικότητα αν τολμήσουν να λείψουν από το σχολείο ή τη δουλειά ανήμερα του Εΐντ».