Στην αρχή του ακαδημαϊκού μου έτους παρατήρησα μερικούς πρωτοετείς φοιτητές να παρουσιάζουν μια σύγχυση μεταξύ της απλούστευσης των αλγεβρικών εκφράσεων και της επίλυσης αλγεβρικών εξισώσεων. Χρειάστηκαν μόλις 15 λεπτά για να φτάσω στη ρίζα του προβλήματος: δεν καταλάβαιναν την έννοια της ισότητας. Ξέρετε, τον πανταχού παρόντα και φαινομενικά καλοήθη φίλο μας: «=». Και τότε είδα το ίδιο πρόβλημα σε ορισμένους δευτεροετείς φοιτητές και, στη συνέχεια, ακόμη και σε μικρούς μαθητές.
Το πρώτο μου ένστικτο ήταν να αναρωτηθώ αν ίσως είχαν μια μαθησιακή δυσκολία κάποιου είδους που κατάφερνε να τους παρεμποδίσει όλα αυτά τα χρόνια από την κατανόηση βασικών μαθηματικών εννοιών. Στη συνέχεια όμως είδα ότι διάβαζαν μια χαρά, έγραφαν μια χαρά, μέτραγαν μια χαρά… Ναι, αλλά τι συνέβαινε όμως;
Λοιπόν, είμαι διατεθειμένος να πιστεύω ότι αν ένας έφηβος που μπαίνει στο γυμνάσιο δεν καταλαβαίνει το σύμβολο της ισότητας, ορισμένοι πιστοποιημένοι «δάσκαλοι» εκεί έξω τους έχουν κάνει ένα μεγάλο, ένα μνημειώδες κακό (και συνεχίζουν να το κάνουν σε πολλά άλλα παιδιά).
Λένε ότι χρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί. Αν οι γονείς / κηδεμόνες είναι οι αρχηγοί του χωριού, οι εκπαιδευτικοί τότε κατατάσσονται στη δεύτερη θέση ιεραρχίας όσο αφορά την επιρροή τους στα παιδιά, με γνώμονα πάντα το πόσο πολύ χρόνο ξοδεύουν τα παιδιά στο σχολείο. Το παιδί μιας μέσης αμερικανικής οικογένειας ξοδεύει 1.260 ώρες στο σχολείο ετησίως. Οι εκπαιδευτικοί απλά δεν έχουν την πολυτέλεια να μη νοιάζονται για τη δουλειά τους.
Καλά, ίσως μπορούν να αντέξουν τη δουλειά τους. Αλλά όμως τα παιδιά δεν μπορούν να αντέξουν να έχουν δασκάλους που διεξάγουν ημιτελή μαθήματα. Οι γονείς δεν μπορούν να αντέξουν να έχουν τα παιδιά τους εκτεθειμένα σε ένα απαίσιο πρότυπο ρόλου κάθε μέρα. Και η κοινωνία μας δεν μπορεί να αντέξει τα αποτελέσματα των αιθουσών διδασκαλίας, που τρέχουν νωχελικά και μηχανικά.
Ως δάσκαλοι δεν μπορείτε να έχετε την πολυτέλεια να μη σας αρέσει η δουλειά σας. Υπάρχουν πολλές άλλες θέσεις εργασίας όπου μπορείτε να υπερέχετε χωρίς να είστε ιδιαίτερα λάτρης των καθηκόντων σας. Αυτό συμβαίνει επειδή τα φύλλα του Excel και οι διαφάνειες του Powerpoint δεν πρόκειται να καταστραφούν, γιατί τα έχετε πληκτρολογήσει σε μια ώρα, όταν έπρεπε να το είχατε κάνει σε τρεις. Μπορείτε να εκτυπώσετε πάντα ένα νέο σύνολο, αν ας πούμε χυθεί καφές σε όλα αυτά που περιέχονται στους δερματόδετους φακέλους σας, και οι πελάτες σας απλά δεν θα καταλάβουν τι συνέβη. Όμως τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ανθρώπινα όντα. Μπορείτε να αφήσετε μόνιμα τα αποτυπώματά σας στο μυαλό, τους χαρακτήρες, τα ιδανικά, τις αξίες, τις φιλοδοξίες τους και γενικά σε ολόκληρη τη ζωή τους.
Για κάθε αφοσιωμένο στις ασχολίες του δάσκαλο εκεί έξω ενδέχεται μερικοί από αυτούς να είναι κακοί μόνο και μόνο επειδή δεν είναι ιδιαίτερα προικισμένοι στη διδασκαλία ή επειδή βαρύνονται από ένα γραφειοκρατικό και μή υποστηρικτικό σύστημα. Αυτά είναι λυπηρά, και θα πρέπει οπωσδήποτε να καθοριστούν, αλλά το πιο τρομακτικό ερώτημα είναι το εξής: Για κάθε δάσκαλο που κάνει μια καλή και διεξοδική δουλειά, πόσοι άλλοι είναι τεμπέληδες με τίτλο και αδιάφοροι; Δεν νομίζω ότι υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία γι’ αυτό, και θα ήθελα πολύ να βρω την απάντηση οπουδήποτε.
Είχαμε έναν καθηγητή Ιστορίας που καθόταν στο πολυτελές γραφείο του, ενώ εμείς αντιγράφαμε τις σημειώσεις από την οθόνη. Δεκατριών χρόνων αποφάσισα ότι μισούσα την Ιστορία και ότι ποτέ δεν θα επέλεγα άλλη κατηγορία της Ιστορίας. Τότε υπήρξε ένας δάσκαλος Οικονομικών που έριξε τα μάτια του στις ερωτήσεις μας, που με έκανε να προσδιορίσω το πότε δεν πρέπει να κάνω μια ερώτηση στην τάξη. Αλλά ήμουν τυχερός που ο αριθμός των καλών δασκάλων αντιστάθμισαν τον αριθμό των κακών, και έτσι βγήκα συνολικά απόλυτα ικανοποιημένος.
Ελπίζω ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί αγαπούν τη δουλειά τους. Τι σημαίνει να αγαπάει κάποιος τη δουλειά του στο πλαίσιο της διδασκαλίας; Δεν σημαίνει ότι πρέπει απλά να αισθάνεται σαν τον ήλιο και τα ουράνια τόξα όλη την ώρα, καθώς το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι προφανώς δύσκολο έργο με πολλά σκαμπανεβάσματα. Εγώ δεν έχω (ακόμη) μεγάλη εμπειρία στον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά πιστεύω ότι αν κάποιος αγαπά τη δουλειά του έρχεται και αυτό σε συνδυασμό με τα ακόλουθα:
1. Αναγνωρίζοντας την ευθύνη και το προνόμιο ότι θα πρέπει ένας δάσκαλος να σχεδιάζει τη ζωή του με τους μαθητές του.
2. Αναγνωρίζοντας την αξία ότι το κάθε νεαρό άτομο βοηθά τη διδασκαλία σε καθημερινή βάση.
Και φυσικά, ενεργώντας και αποφασίζοντας ο εκπαιδευτικός βάσει αυτών των αναγνωρίσεων.
Ο κ. Λιάκας Παντελής είναι φιλόλογος
Ο κ. Λιάκας Παντελής είναι φιλόλογος
