Η λογοκρισία του Internet από τις κυβερνήσεις είναι ένα παιχνίδι γάτας και ποντικιού. Και παρά τις πιο επιθετικές τακτικές των τελευταίων μηνών, τα ποντίκια φαίνεται να ξεφεύγουν.
Αλλά το 2015 που μόλις ξεκίνησε αναμένεται να αυξηθούν οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Silicon Valley, ιδίως λόγω των προσπαθειών δύο κυβερνήσεων, της Ρωσίας και της Τουρκίας, να εντείνουν τους ελέγχους σε ιστοσελίδες όπως το Facebook, το Twitter και η Google.
Στις 31 Δεκεμβρίου ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε νόμο που υποχρεώνει τις ξένες εταιρείες, όπως οι παραπάνω, να αποθηκεύουν στοιχεία για τους ρώσους χρήστες σε υπολογιστές εντός της Ρωσίας όπου θα έχει ευκολότερη πρόσβαση η ρωσική κυβέρνηση. Καθώς ελάχιστες εταιρείες θα συμμορφωθούν με τον νόμο αυτόν, που θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Σεπτεμβρίου, αναμένεται αντιπαράθεση με το Κρεμλίνο.
Το πόσο αδέξιες είναι οι προσπάθειες λογοκρισίας φάνηκε στα μέσα Δεκεμβρίου, όταν η Μόσχα απαίτησε από το Facebook να αφαιρέσει σελίδα που προωθούσε αντικυβερνητική διαδήλωση. Το Facebook μπλόκαρε τη σελίδα για τους 10 εκατ. ρώσους χρήστες του αλλά αμέσως ξεφύτρωσαν δεκάδες όμοιες σελίδες σε όλα τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter. Αυτό έδωσε ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα στη διαδήλωση της 25ης Ιανουαρίου.
Οδηγίες γραμμένες με σπρέι στους τοίχους

Η τουρκική κυβέρνηση ήρθε σε εξίσου δύσκολη θέση όταν προσπάθησε να σταματήσει τη διάδοση εγγράφων και υποκλεμμένων συνομιλιών που διέρρευσαν στο Twitter τον Μάρτιο. Η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διέταξε να κλείσει το Twitter εντός Τουρκίας επειδή η εταιρεία αρνήθηκε να μπλοκάρει τις αναρτήσεις που αφορούσαν την ανάμειξη κυβερνητικών στελεχών σε υποθέσεις διαφθοράς. Η τουρκική κυβέρνηση όχι μόνο έχασε τη μάχη στα δικαστήρια αλλά και όσο παρέμεινε μπλοκαρισμένο το Twitter στρατιές τούρκων χρηστών δίδαξαν ο ένας στον άλλον τεχνικά κόλπα για να αποφεύγουν την απαγόρευση, ενώ οι οδηγίες γράφτηκαν ακόμη και με σπρέι στους τοίχους κτιρίων !
«Γίναμε όλοι μας χάκερ» λέει ο Ασλί Τουντς, από το Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης. «Και όλοι μας μπήκαμε στο Twitter».
Αλλά δεν είναι μόνο τα αυταρχικά καθεστώτα που πιέζουν για να περιοριστεί η ελευθερία του λόγου. Στην ΕΕ καθιερώθηκε με δικαστική απόφαση πέρυσι «το δικαίωμα στη λήθη» το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να ζητήσουν από μηχανές αναζήτησης όπως η Google να αφαιρέσει τα links προς αρνητικό υλικό για το πρόσωπό τους.
Ενδίδει σε πιέσεις το Facebook, αντιδρά η Google

Οι ακτιβιστές της ελευθερίας του λόγου θεωρούν ότι το Facebook, η μεγαλύτερη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης παγκοσμίως με 1,35 δισ. μηνιαίους χρήστες, είναι η πιο δεκτική ιντερνετική εταιρεία στο να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των κυβερνήσεων. Η εταιρεία το δικαιολογεί ως εξής: «Το Facebook είναι αρκετά σημαντικό για τους ανθρώπους που το χρησιμοποιούν, γι’ αυτό προσπαθούμε να βεβαιωνόμαστε ότι θα παραμένει προσβάσιμο».
Ως ο μεγαλύτερος παίκτης, η Google, της οποίας η υπηρεσία YouTube προσελκύει περισσότερο την οργή των κυβερνήσεων, έχει συρθεί σε διαμάχες σε διάφορα μέτωπα. Ορισμένοι θεωρούν «ηρωική» την απόφασή της να αποσυρθεί τελείως από την Κίνα το 2010 αντί να συνεχίσει να λογοκρίνει τα αποτελέσματα της αναζήτησης.
Αν και η Κίνα παραμένει αγκάθι στο πλευρό των περισσότερων δυτικών ιντερνετικών εταιρειών –το Facebook και το Twitter συνεχίζουν να είναι μπλοκαρισμένα εκεί -, η Ρωσία αποτελεί το σημερινό σημείο ανάφλεξης στον πόλεμο της λογοκρισίας.
Η πίεση θα ενταθεί από τον Σεπτέμβριο του 2015 με την εφαρμογή του νέου νόμου που θα αναγκάσει τις ξένες εταιρείες τεχνολογίας να αποθηκεύουν τα δεδομένα που αφορούν ρώσους χρήστες σε υπολογιστές εντός Ρωσίας και να έχουν το «κλειδί» του λογισμικού στη διάθεση της κυβέρνησης η οποία θα μπορεί να παρακολουθεί τις ιδιωτικές ιντερνετικές επικοινωνίες. Οι περισσότερες δυτικές εταιρείες δεν διαθέτουν κέντρα δεδομένων στη Ρωσία ούτε είναι ανάμεσα στα σχέδιά τους να αποκτήσουν.
«Ολα τα κέντρα δεδομένων μας βρίσκονται στις ΗΠΑ» λέει εκπρόσωπος του Twitter. «Είναι απίθανο ότι το πρώτο κέντρο δεδομένων μας εκτός ΗΠΑ θα βρίσκεται στη Ρωσία».

HeliosPlus