Για μία ακόμη χρονιά το αστρονομικό 2015 θα αρχίσει με μια βροχή διαττόντων αστέρων, τους Τεταρτίδες (Quadrantids), που διαρκούν από την 1η έως τις 5 Ιανουαρίου και κορυφώνονται το βράδυ του Σαββάτου και τα χαράματα της Κυριακής (γύρω στις 04:00 ώρα Ελλάδας).
Δυστυχώς, επειδή φέτος θα υπάρχει πανσέληνος τη Δευτέρα 5 Ιανουαρίου, ο νυχτερινός ουρανός – ακόμη κι αν δεν έχει σύννεφα – θα είναι πολύ φωτισμένος και έτσι θα είναι ορατά μόνο τα λαμπρότερα μετέωρα.
Οι Τεταρτίδες είναι καλύτερα ορατές στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, ιδίως σε κατεύθυνση βορειοανατολική στον ουρανό, μετά τα μεσάνυχτα και έως τα χαράματα.
Εφ’ όσον οι κατά τόπους καιρικές συνθήκες επιτρέπουν την παρατήρησή τους, εμφανίζουν συνήθως στο αποκορύφωμά τους έως 40 μετέωρα ανά ώρα, που διαπερνούν την ατμόσφαιρα της Γης με μεγάλη ταχύτητα άνω των 42 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, ενώ έχουν αναφερθεί έως και 120 μετέωρα κάποιες φορές.
Η συγκεκριμένη βροχή από «πεφταστέρια» έχει πάρει το όνομά της από έναν αχνό αστερισμό -Quadrans Muralis ή Επιτοίχιος Τετράς (ήταν αρχαίο αστρονομικό εργαλείο πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου)- που είχε ανακαλύψει το 1795 ο γάλλος αστρονόμος Ζερόμ Λαλάντ, αλλά δεν υπάρχει πια. Σήμερα, η πηγή προέλευσης των μετεώρων φαίνεται να είναι ο αστερισμός του Βοώτη, στον οποίο η Επιτοίχιος Τετράς ενσωματώθηκε το 1922, όταν η Διεθνής Αστρονομική Ένωση προσδιόρισε τους 88 αστερισμούς που υπάρχουν σήμερα.
Οι αστρονόμοι δεν είναι σίγουροι ποιος ήταν ο διερχόμενος κομήτης, ο οποίος άφησε πίσω του την ουρά σκόνης και σωματιδίων, που μετατρέπονται σε μετέωρα κάθε φορά που η Γη διασταυρώνεται με την τροχιά τους. Είναι πιθανό να πρόκειται για τον κομήτη «2003 ΕΗ1», που επίσημα ανακαλύφθηκε το 2003, αλλά τον οποίο πιθανότατα είχαν παρατηρήσει πρώτοι οι Κινέζοι, Ιάπωνες και Κορεάτες αστρονόμοι ήδη από το 1490.
Κι ένας περαστικός κομήτης
Εκτός από τις Τεταρτίδες, οι «εραστές» του ουρανού θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν με τα επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά τηλεσκόπιά τους τον πράσινης απόχρωσης κομήτη «Λαβτζόι», ο οποίος περνά αυτή την εβδομάδα κοντά από τη Γη.
Σύμφωνα με τη NASA, ο κομήτης θα βρεθεί στο κοντινότερο σημείο από τον πλανήτη μας στις 7 Ιανουαρίου, σε απόσταση περίπου 70,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Θα είναι ορατός από το βόρειο ημισφαίριο, άρα και από την Ελλάδα, εφ’ όσον ο κατά τόπους νυχτερινός ουρανός είναι καθαρός.
Ο κομήτης, γνωστός και ως C/2014 Q2, ανακαλύφθηκε τον Αύγουστο του 2014 από τον Αυστραλό ερασιτέχνη αστρονόμο Τέρι Λαβτζόι, από τον οποίο πήρε και το όνομά του.
