Ντίνος Ηλιόπουλος: Ο αέρινος και συνεσταλμένος υπηρέτης της τέχνης του

«Είναι ένα ελαφρολαϊκό βιβλίο για όσα με σταμάτησαν λίγο να σκεφθώ φιλοσοφικά. Μια φιλοσοφία προσπέκτους και ντεκαφεϊνέ». Μερικά από τα λόγια με τα οποία ο Ντίνος Ηλιόπουλος συστήνει το αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Ενας Ηλιόπουλος ονόματι Ντίνος» που εκδόθηκε το 1999 (Αγκυρα), δύο μόλις χρόνια πριν από τον θάνατό του στις 4 Ιουνίου 2001. Είναι λόγια που δηλώνουν χιούμορ, ήθος και καλλιέργεια: όλα χαρακτηριστικά του Ηλιόπουλου, μαζί με το χορευτικό ταλέντο του φυσικά αλλά και την άνεσή του μπροστά στην κινηματογραφική μηχανή ή πάνω στο σανίδι του θεάτρου. Η ελαστικότητα του σώματός του έδινε την εντύπωση ότι ο άνθρωπος δεν περπατούσε αλλά πετούσε. Σαν ξωτικό.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια και αν ζούσε σήμερα θα ήταν 100 χρόνων. Να σημειωθεί όμως ότι, σύμφωνα με το λεξικό «Ελληνες ηθοποιοί –«Αναζητώντας τις ρίζες»» του Θεόδωρου Εξαρχου, από τις εκδόσεις Δωδώνη, έτος γέννησης του Ντίνου Ηλιόπουλου από το παλιό μητρώο του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών προκύπτει να είναι το 1913. Είναι λάθος. Σωστό έτος γέννησής του είναι το 1915, κάτι που διασταυρώσαμε με τη μία από τις δύο κόρες του Ηλιόπουλου, τη Χίλντα. Η άλλη είναι η Εβίτα. Τέκνα και τα δύο του Ηλιόπουλου και της αυστριακής συζύγου του Χίλντεργκαρντ, την οποία παντρεύτηκε το 1963.

Ο πατέρας του Ντίνου Ηλιόπουλου ήταν από την Πελοπόννησο, η μητέρα του από την Υεμένη. Οι δουλειές του έμπορου πατέρα του οδήγησαν την οικογένεια Ηλιόπουλου στη Νότια Γαλλία. Ο Ντίνος τελείωσε το Λύκειο στη Μασσαλία με πρώτη γλώσσα τα γαλλικά. Αν δούμε μια φωτογραφία του σε παιδική ηλικία, στο μυαλό μας έρχεται η εικόνα του Χάρι Πότερ…

Εμπορικές σπουδές στην Αθήνα, εξοικείωση με την ελληνική γλώσσα, στρατός, αργότερα αναζήτηση εργασίας. Οταν ο πατέρας του πέθανε, όλοι έπρεπε να δουλέψουν. Ο Ντίνος βρήκε δουλειά στα «Καλλυντικά των αδελφών Μαγγριώτη», αργότερα αλλού –«αλλάζω δουλειές σαν τα ξυραφάκια μου», όπως το θέτει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του. Μόνο που για τον Ντίνο οι εισαγωγικές της σχολής του Εθνικού Θεάτρου εν έτει 1939 δεν ήταν απλό ξυραφάκι. Ηταν «η τελευταία ζιλέτ του Λουδοβίκου του 16ου», ο οποίος είπε όταν ξύπνησε την ημέρα που θα αποκεφαλιζόταν: «Σήμερα η μέρα δεν αρχίζει καθόλου καλά…».

Η μέρα δεν άρχισε καλά και για τον Ηλιόπουλο, ο οποίος δέχθηκε «χαστούκι» στην πρώτη δοκιμασία του. Αλλά επέμεινε. Η επιμονή ήταν ένα ακόμη θαυμαστό χαρακτηριστικό του. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου υπηρέτησε ως ασυρματιστής, ο Ηλιόπουλος έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Σαραντίδη, πέρασε, αρίστευσε και μπήκε στον χορό του επαγγέλματος προτού η Κατοχή τελειώσει! Κυρία Κατερίνα (Κατερίνα Ανδρεάδη), Αιμίλιος Βεάκης, Θάνος Κωτσόπουλος, Μαρίκα Κοτοπούλη, Βασίλης Λογοθετίδης, Μαίρη Αρώνη, Δημήτρης Χορν, ένας μικρός ρόλος δίπλα στη Μελίνα Μερκούρη στο «Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα». Σε εκείνη την παράσταση είχε ένα ρολάκι όπου τραγουδούσε τέσσερις στίχους του Μάνου Χατζιδάκι που τότε έκανε και εκείνος το ντεμπούτο του. «Καμαρώνω λοιπόν για την τιμή που είμαι ο πρώτος του τραγουδιστής» γράφει και συνεχίζει: «Και ο μόνος που δεν του εμπιστεύτηκε τίποτε άλλο».

Ο Ντίνος Ηλιόπουλος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο το 1948 (με τις ταινίες «Εκατό χιλιάδες λίρες» και «Μαντάμ Σουσού») και οι κινηματογραφικές κωμωδίες του είναι πάρα πολλές. Κυρίαρχη ωστόσο εικόνα του στο σινεμά είναι εκείνη του Θωμά, του υπαλληλάκου που εκλαμβάνεται ως θρυλικός αρχηγός του υποκόσμου στον «Δράκο», το αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου. Μια δραματική ταινία η οποία ανήκει στο πάνθεον των καλύτερων που έχουν γυριστεί στην Ελλάδα. Περιέργως ο ίδιος ο Κούνδουρος μου έχει πει ότι η ταινία δεν άρεσε στον Ηλιόπουλο. Ούτε και ο ρόλος. Ισως επειδή πήγαν κόντρα σε αυτό για το οποίο ο Ηλιόπουλος ήταν τόσο δημοφιλής. Λίγο πριν από την ταινία του Κούνδουρου είχε γίνει ο ίδιος θιασάρχης με το «Θανασάκης ο πολιτευόμενος», γκραν σουξέ το 1953 στο Ρεξ με την Αννα Συνοδινού.

Οπως οι περισσότεροι έλληνες ηθοποιοί του κινηματογράφου, έτσι και ο Ηλιόπουλος έζησε τη χρυσή εποχή του. Και τη μαύρη. Η χρυσή είναι φυσικά η δεκαετία του 1960 όπου ο ηθοποιός έπαιξε αποκλειστικά σε κωμωδίες οι οποίες εξακολουθούν να αγαπιούνται χάρη στις τηλεοπτικές μεταδόσεις τους. Ο τύπος του συνεσταλμένου φοβητσιάρη, που χάνει τα λόγια αλλά ποτέ το πείσμα του, έμελλε να ακολουθήσει από κοντά τον κινηματογραφικό Ηλιόπουλο σε ταινίες όπως το «Δόλωμα», το «Κάτι να καίει», ο «Φίλος μου ο Λευτεράκης», ο «Ατσίδας» και οι «Κυρίες της αυλής», όπου ο Ηλιόπουλος υποδύεται απολαυστικά έναν «πολυτεχνίτη» καλλιτέχνη.

Ακούραστος και πάντα αγαπητός, ο Ηλιόπουλος εμφανίστηκε σε παραπάνω από 70 κινηματογραφικές ταινίες προτού τη σκυτάλη πάρει η βιντεοταινία (η μαύρη εποχή που λέγαμε πιο πάνω) και φυσικά η ελληνική τηλεόραση, όπου επίσης ήταν δραστήριος. Το θέατρο βέβαια βρισκόταν πάνω απ’ όλα, ήταν η απόλυτη προτεραιότητά του. «Πολλά χρωστάω στο ελαφρό θέατρο» όπως γράφει ο ίδιος στο βιβλίο του. «Αλλά του έδωσα πιο πολλά. Την ψυχή μου».