Γιώργος Κουμεντάκης: Από τη «Φόνισσα» στο Φάληρο

Λίγες μόλις ημέρες μετά το θριαμβευτικό ανέβασμα της «Φόνισσας» ανακοινώθηκε ότι ο Γιώργος Κουμεντάκης αναλαμβάνει τη θέση του υπευθύνου της Β’ Σκηνής της Λυρικής στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Αμφότερα τα γεγονότα έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό και γέννησαν μεγάλες προσδοκίες. Η νέα όπερα του συνθέτη, βασισμένη στην ομότιτλη νουβέλα του Παπαδιαμάντη, η οποία παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα από την ΕΛΣ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 19 Νοεμβρίου, υπήρξε αναμφίβολα ένα πολλαπλώς κερδισμένο στοίχημα. Ο συνδυασμός καλλιτεχνικής επιτυχίας και μεγάλης απήχησης στο κοινό δεν είναι πάντα αυτονόητος. Εν προκειμένω, το γεγονός ότι τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν ενώ αρκετός κόσμος έμεινε «παραπονεμένος» ελπίζοντας σε έναν νέο κύκλο παραστάσεων σύντομα δεν μπορεί παρά να επισημανθεί…

«Αυτή τη στιγμή νιώθω χαρά για την επιτυχία της «Φόνισσας» αλλά και το κενό που βιώνει κανείς ύστερα από τόσο μεγάλη κατανάλωση ενέργειας» λέει ο Γιώργος Κουμεντάκης. «Από δημιουργικής απόψεως δεν έχει κατασταλάξει μέσα μου το τι ακριβώς έχει συμβεί. Νομίζω πως η «Φόνισσα» κάποια στιγμή θα με επισκεφθεί και πάλι και τότε θα έχω την πλήρη συναίσθηση».

Ο συνθέτης χαρακτηρίζει «επικίνδυνο» το εγχείρημα και ομολογεί τη μεγάλη αγωνία που βίωσε ο ίδιος για την έκβασή του, προσπαθώντας ωστόσο να μην την αφήσει να μεταδοθεί. Το θετικό κλίμα που εισέπραξε από το σύνολο των συντελεστών από τις πρώτες κιόλας πρόβες ήταν, θεωρεί, ουσιαστικό πρόκριμα για την ευτυχή έκβαση.

«Τώρα που το σκέφτομαι εκ των υστέρων καταλαβαίνω ότι ήταν σωστή η επιλογή της «Φόνισσας» τη συγκεκριμένη εποχή» λέει ο Γιώργος Κουμεντάκης. «Η Φραγκογιαννού δεν είναι πρόσωπο της σημερινής Ελλάδας: δεν είναι κραυγαλέα επίκαιρη αλλά θα μπορούσε να υπάρχει και σήμερα. Δεν είναι κομμάτι της κρίσης, είναι όμως τμήμα της ανθρώπινης κρίσης».

Ο συνθέτης θεωρεί ότι αυτό το οποίο αγκάλιασε ο κόσμος ήταν το στοιχείο της ελληνικότητας, χωρίς όμως να είναι κραυγαλέο κι αυτό. «Καμιά φορά δεν τολμάμε να αγγίξουμε το κομμάτι της παράδοσης γιατί φοβόμαστε μήπως απομονωθούμε» σχολιάζει. «Κι όμως μπορεί να δημιουργήσει μια νέα αντίληψη ως προς το τι θεωρείται σύγχρονο».

Μιλώντας γενικότερα ο Γιώργος Κουμεντάκης εκτιμά ότι όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να έχουν μέλλον οφείλουν να δώσουν πνοή στη σύγχρονη δημιουργία. Το κομμάτι της ανάθεσης θα πρέπει να επιστρέψει και να συγκαταλέγεται στους κύριους άξονες του προγραμματισμού. «Αν η σύγχρονη δημιουργία δεν έχει πρόσωπο, τότε ο σημερινός θεατής δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του. Το ρετρό δεν αφήνει περιθώρια να προχωρήσουν τα πράγματα, είναι στατικό. Η τέχνη φτάνει εκεί που δεν φτάνει το μυαλό. Ανοίγει δρόμους που μπορούν να τροφοδοτήσουν και την ανάπτυξη».

Αναφορικά με τη νέα του θέση στην Εθνική Λυρική Σκηνή λέει ότι είναι κάτι εντελώς καινούργιο για τον ίδιο και αισθάνεται πως είναι η σωστή στιγμή να το επιχειρήσει. Θεωρεί ότι όλες οι αναζητήσεις του ως σήμερα –καλλιτεχνικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές –μπορούν να βρουν δημιουργικό πεδίο έκφρασης μέσα από τη νέα ενασχόλησή του. «Στο τέλος αυτής της διαδρομής αυτό που φιλοδοξώ είναι να μην αισθάνομαι ότι έχασα τον χρόνο μου αλλά ότι έχει ολοκληρωθεί ένας κύκλος αντίστοιχος με τον δημιουργικό» καταλήγει.