Τα πετρελαιοκίνητα και πάλι στο… απόσπασμα

Οι παλαιοί πετρελαιοκινητήρες ήταν αργοκίνητοι, θορυβώδεις και ρυπογόνοι. Πολλοί θα θυμούνται τον θόρυβο που έκανε ο «πεθαμένος» στα παλαιά λεωφορεία. Μιλάμε για τον κινητήρα που χώριζε τον οδηγό από δύο επιβάτες καθισμένους στο πλάι, που πέρα από τη θέα του δρόμου, απολάμβαναν και τη ζέστη που έβγαζε (ο «πεθαμένος») τον χειμώνα –το καλοκαίρι, δεν το συζητάμε, οι θέσεις έμεναν κενές. Πολλοί θα θυμούνται επίσης τα πυκνά σύννεφα μαύρου καπνού που έβγαζαν τα πετρελαιοκίνητα ταξί όταν οι επαγγελματίες τα γκάζωναν όταν άδειαζε ο δρόμος για να «ξεμπουκώσουν».

Γεγονός είναι ότι στις ΗΠΑ αυτοκίνητα με κινητήρα ντίζελ θεωρούνταν πάντα βρώμικα και γι’ αυτό δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου ΙΧ ντιζελοκίνητα. Αντίθετα στην Ευρώπη, όπου και η βενζίνη ήταν ανέκαθεν ακριβότερη, τα ντιζελοκίνητα θεωρούνταν καλή λύση για όσους κάνουν πολλά χιλιόμετρα –παρότι είχαν τιμή αγοράς αισθητά υψηλότερη από τα βενζινοκίνητα. Ολα αυτά αναθεωρήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ενώ η διαφορά στην τιμή των καυσίμων (ντίζελ και βενζίνης) παρέμεινε, οι τιμές αγοράς ντιζελοκίνητων και βενζινοκίνητων αυτοκινήτων έχουν σχεδόν εξισωθεί. Επίσης, χάρη στην τεχνολογία και οι επιδόσεις των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων έχουν βελτιωθεί εντυπωσιακά, ενώ και οι εξατμίσεις τους έπαψαν να βγάζουν μαύρο φούμο.

Φθάσαμε έτσι στο σημείο όχι μόνο να επιτραπεί η κυκλοφορία των πετρελαιοκίνητων ΙΧ ακόμη και στην Ελλάδα, αλλά να δίνει η ελληνική πολιτεία και κίνητρα στους Ελληνες για να τα προτιμήσουν! Οντως, τα ντίζελ ΙΧ θεωρήθηκαν φιλικότερα (κατ’ ευφημισμόν, το σωστό θα ήταν «λιγότερο εχθρικά») προς το περιβάλλον. Γι’ αυτό και πολλά μοντέλα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας. Συγκεκριμένα απαλλάσσονται όσα εκπέμπουν λιγότερα από 100 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακος (CO₂) ανά χιλιόμετρο.

Δεν είναι η Ελλάδα η μοναδική χώρα που επιβραβεύει όσους επιλέγουν την πετρελαιοκίνηση. Εσχάτως, όμως, φαίνεται πως κάτι άρχισε να αλλάζει. Και τα πετρελαιοκίνητα από εκεί που επιδοτούνταν τείνουν να καταδικαστούν εις το πυρ το εξώτερον –στην πρέσα εν προκειμένω! Ενα τέτοιο πρόγραμμα (απόσυρσης και ανακύκλωσης αυτοκινήτων με ντιζελοκινητήρες) πρότειναν πρόσφατα βρετανοί βουλευτές! Οσο για τη δήμαρχο του Παρισιού Αν Ινταλγκό… αυτή πρότεινε την έξωσή τους από την Πόλη του Φωτός και την πλήρη απαγόρευση της κυκλοφορίας τους σε ορίζοντα πενταετίας: «Θέλω τα ντίζελ έξω από το Παρίσι το 2020!» διακήρυξε η μαχητική δήμαρχος. Τι συνέβη και ο κόσμος όλος κάνει στροφή 180 μοιρών σε ό,τι αφορά την πετρελαιοκίνηση;

Το πρώτο πρόβλημα με τους κινητήρες ντίζελ έχει να κάνει με τα φίλτρα απομόνωσης των μικροσωματιδίων άνθρακα. Είναι αλήθεια ότι, χάρη στην τεχνολογία και στα φίλτρα αυτά, οι ντιζελοκινητήρες έφθασαν να εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα σε μικρότερες ποσότητες ακόμη και από τους βενζινοκινητήρες. Ομως, όπως σημειώνει ο ειδικός σε περιβαλλοντικά θέματα αναλυτής του BBC Ρότζερ Χάραμπιν, «τα φίλτρα που συγκρατούν τα αιωρούμενα μικροσωματίδια αποδίδουν μόνο όταν ανεβάσουν κάποια θερμοκρασία».

Τότε γίνονται οι μετρήσεις των ρύπων στα τελευταίας τεχνολογίας πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα, που εντυπωσιάζουν με τις χαμηλές εκπομπές σωματιδίων. «Μέχρι να ζεσταθούν οι κινητήρες η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Και φυσικά υπάρχουν κάποιοι που αφαιρούν τα φίλτρα…» προσθέτει ο βρετανός αναλυτής. Επιπλέον, είναι πλέον επιστημονικά διαπιστωμένο ότι ακόμη και τα πιο εξελιγμένα φίλτρα αφήνουν να ξεφύγουν νανοσωματίδια τα οποία δεν φιλτράρονται ούτε από τα ρουθούνια των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να εισπνέονται και να επικάθονται βαθιά στους πνεύμονες.

Το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι, ναι μεν οι σύγχρονοι ντιζελοκινητήρες δεν εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (όταν ζεσταθούν επαρκώς, πράγμα που συχνά δεν συμβαίνει στις πόλεις διότι οι διανυόμενες αποστάσεις είναι μικρές), εκπέμπουν όμως διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ₂) σε ποσότητες πολλαπλάσιες των βενζινοκινητήρων. Το διοξείδιο του αζώτου ερεθίζει τους πνεύμονες των ανθρώπων, κυρίως όσων αντιμετωπίζουν αναπνευστικά προβλήματα.

Τα μικροσωματίδια και τα οξείδια του αζώτου θεωρούνται μαζί με το όζον ως οι πλέον βλαβεροί για την υγεία ρύποι. Με την απαγόρευση των ντιζελοκίνητων η Αν Ινταλγκό ελπίζει να περιορίσει τη ρύπανση στην πόλη της, η οποία στοιχίζει στους Παριζιάνους έξι ως επτά μήνες ζωής συγκριτικά με τους συμπατριώτες τους που ζουν σε πιο καθαρές ατμοσφαιρικά περιοχές της Γαλλίας. Γι’ αυτό η Ινταλγκό συνεχίζει με ζέση το πρόγραμμα ενοικίασης ποδηλάτων και ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων στο Παρίσι που ξεκίνησε ο προκάτοχός της Μπερτράν Ντελανοέ, ενώ σκέπτεται να… πεζοδρομήσει σχεδόν ολόκληρη την πόλη στο μέλλον!

Βεβαίως δεν αποτελεί αποκλειστικότητα του Παρισιού το διοξείδιο του αζώτου. «Περιοχές της Αθήνας, του Βερολίνου, των Βρυξελλών, του Λονδίνου, της Μαδρίτης και της Ρώμης ξεπερνούν επίσης τα ανώτατα όρια που έχει θέσει η ΕΕ για τον ρύπο αυτόν» αναφέρει το BBC. Αλλωστε, δεν είναι μόνο η Σοσιαλίστρια Ινταλγκό που σχεδιάζει τόσο ριζοσπαστικά μέτρα.

Και ο φανατικά Συντηρητικός (αν και αρκετά «τρελούτσικος») δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον έχει υποσχεθεί να καταπολεμήσει τη ρύπανση της ατμόσφαιρας στην πόλη του, που έχει θρηνήσει, άλλωστε, εκατόμβες θυμάτων από την αιθαλομίχλη τζακιών και σομπών πριν από μισό και πλέον αιώνα (4.000 άνθρωποι πέθαναν από τις 5 ως τις 9 Δεκεμβρίου 1952 και περισσότεροι από 100.000 ασθένησαν γι’ αυτό και έκτοτε έχει απαγορευθεί η καύση ξύλων στο Λονδίνο, όπως και στο Παρίσι και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης).

Ο Τζόνσον έχει προϋπολογίσει να δαπανήσει 330 εκατ. στερλίνες (415 εκατ. ευρώ) για να φέρει 2.400 υβριδικά λεωφορεία και ηλεκτροκίνητα ταξί στο Λονδίνο και επίσης να φυτέψει 10.000 δέντρα στους δρόμους της πόλης.

Ολα συνηθίζονται (;)

Εν κατακλείδι, για την υπέρβαση των ορίων διοξειδίου του αζώτου έχουν ενοχοποιηθεί τα πετρελαιοκίνητα οχήματα. «Αζωτο και άλλοι ρύποι εκλύονται, ασφαλώς, και από τις βιομηχανικές δραστηριότητες. Αλλά οι ευρωπαίοι δήμαρχοι και οι πολιτικοί εν γένει γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη ρύπανση που φέρνει ο άνεμος από τις βιομηχανικές ζώνες. Μπορούν να την αντιμετωπίσουν εντός των ορίων των πόλεων. Ετσι, για να ευθυγραμμιστούν με τα όρια ατμοσφαιρικής ρύπανσης θέτουν υπό διωγμόν τα αυτοκίνητα και δη τα πετρελαιοκίνητα» γράφει το BBC.

Ο βρετανικός όμιλος μέσων ενημέρωσης σημειώνει, πάντως, ότι υπάρχει και άλλος τρόπος, πέρα από τον διωγμό των αυτοκινήτων, για να ευθυγραμμιστεί μια πόλη με τις ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές νόρμες: να… αλλάξουν οι νόρμες, να αυξηθούν δηλαδή τα ανώτατα επιτρεπτά όρια των ρύπων! Ε, τότε τι να κάνουμε κι εμείς; Οπως μάθαμε να ζούμε με τους σεισμούς, όπως μάθαμε (εμείς οι Ελληνες) να ζούμε με την αιθαλομίχλη των τζακιών, θα μάθουμε να ζούμε (λιγότερο φυσικά) και με το διοξείδιο του αζώτου.